Παρεμβάσεις στα τεκμήρια διαβίωσης για την ελάφρυνση εκατομμυρίων φορολογούμενων κυρίως χαμηλόμισθων και συνταξιούχων που υποχρεώνονται κάθε χρόνο να πληρώνουν έξτρα φόρο επειδή έχουν στη κατοχή τους σπίτι η αυτοκίνητο σχεδιάζει το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.
Ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου Οικονομικών βρίσκεται η αναμόρφωση του συστήματος των αναχρονιστικών και «τυφλών» τεκμηρίων διαβίωσης με κούρεμα» κατά 30% από το 2026 και πλήρη κατάργηση τους τα επόμενα έτη με στόχο την εξάλειψη των στρεβλώσεων και των αδικιών και τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών βαρών.
Σε πρώτη φάση εξετάζονται αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του ύψους των δαπανών για τη συντήρηση κατοικιών και ΙΧ καθώς και του ελάχιστου κόστους διαβίωσης που σήμερα είναι 3.000 ευρώ για τους αγάμους και των 5.000 ευρώ για τους εγγάμους ή τους συνάψαντες σύμφωνα συμβίωσης. Με το νέο σύστημα θα μειωθεί το τεκμαρτό εισόδημα που υπολογίζει η εφορία με βάση τα τεκμήρια και που εφόσον ξεπερνά το δηλωθέν ο φορολογούμενος καλείται να πληρώσει φόρο ψηλότερο από αυτόν που αναλογεί στο πραγματικό εισόδημα του.
Οι αλλαγές θα περιληφθούν στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο του φθινοπώρου για να τεθούν σε εφαρμογή το 2026.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η παγίδα των τεκμηρίων έπιασε 1,4 εκατ. φορολογούμενους κυρίως μισθωτούς και συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα που κλήθηκαν να πληρώσουν έξτρα φόρο σε σχέση με τα πραγματικά τους εισοδήματα.
Με βάση τα τεκμήρια για κατοικίες, αυτοκίνητα κ.α. η εφορία πρόσθεσε επιπλέον εισόδημα 5,2 δις. ευρώ από τα οποία 2,49 δις. ευρώ «χρεώθηκαν» στους μισθωτούς και τους συνταξιούχους, 1,5 δις. ευρώ στους εισοδηματίες, 877,6 εκατ. ευρώ στους ελεύθερους επαγγελματίες και 278,8 εκατ. ευρώ στους αγρότες.
Τι ισχύει σήμερα
Με βάση το ισχύον νομοθετικό καθεστώς το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της ως εξής:
- Μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
- Από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ. από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
- Για τους βοηθητικούς χώρους 40 ευρώ ανά τ.μ.
Τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω ενώ για τις μονοκατοικίες η προσαύξηση είναι 20%. Αντίθετα για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα παραπάνω ποσά μειώνονται κατά 50%.
Τα τεκμήρια διαβίωσης βαρύνουν τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν είτε τους έχουν παραχωρηθεί δωρεάν. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος δηλώνει «φιλοξενούμενος» απαλλάσσεται από το τεκμήριο διαβίωσης για την κατοικία, καθώς αυτό βαρύνει τον «φιλοξενούντα».
Αυτοκίνητα
Το τεκμήριο για τα επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε. ανέρχεται 4.000 ευρώ, για μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά, για άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά και για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά. Τα ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Επίσης τεκμήριο αποτελούν τα σκάφη αναψυχής, οι πισίνες, τα αεροσκάφη, τα δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία και εκπαιδευτήρια, οι δαπάνες για οικιακές βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό και τα ποσά για την αποπληρωμή δανείων, πιστωτικών καρτών, για δωρεές άνω των 300 ευρώ σε ιδιωτικούς φορείς και για αγορές ακινήτων και κινητών περιουσιακών στοιχείων αξίας άνω των 10.000 ευρώ.
