Η κλιματική αλλαγή, που προκάλεσε ξηρασία – ρεκόρ στη Συρία κατά την περίοδο 2006 – 2010, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να ξεσπάσει ο καταστρεπτικός εμφύλιος πόλεμος το 2011, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα στην περιοχή και ο οποίος άνοιξε τον δρόμο για την ανάδυση των ακραίων ισλαμιστών του ISIS τόσο στη Συρία, όσο και στο γειτονικό Ιράκ.

Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας αμερικανικής επιστημονικής μελέτης, που συσχετίζει την πολύνεκρη σύγκρουση, με πάνω από 200.000 νεκρούς έως τώρα, με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ανθρωπογενούς ανόδου της θερμοκρασίας.

Οι ερευνητές του Γεωπαρατηρητηρίου Λαμόντ Ντόχερτι του Πανεπιστημίου Κολούμπια της Νέας Υόρκης, με επικεφαλής τον κλιματολόγο Ρίτσαρντ Σίγκερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στα «Πρακτικά της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών» (PNAS) των ΗΠΑ, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης», το “Science” και το “New Scientist”, ανέφεραν ότι η ξηρασία στη Μέση Ανατολή κατά την προηγούμενη δεκαετία ήταν η χειρότερη που έχει ποτέ καταγραφεί, οδηγώντας σε σημαντικές ελλείψεις νερού και σε καταστροφή μεγάλου μέρους της γεωργίας.

Η περιβαλλοντική πίεση οδήγησε πολλούς αγρότες να συρρεύσουν στις πόλεις, αυξάνοντας την φτώχεια. Σε συνδυασμό με τους κακούς χειρισμούς της κυβέρνησης Άσαντ και άλλους παράγοντες (δημογραφικούς, θρησκευτικούς, ιστορικούς κ.α.), ήταν θέμα χρόνου να πυροδοτηθεί ο εμφύλιος.

«Δεν λέμε ότι η ξηρασία προκάλεσε τον πόλεμο. Υποστηρίζουμε ότι αυτή προστέθηκε σε όλους τους άλλους παράγοντες και έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει, οδηγώντας σε ανοικτή σύγκρουση», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Σίγκερ.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι οι ακραίες καιρικές συνθήκες και ιδίως οι ξηρασίες αυξάνουν αισθητά την πιθανότητα εκδήλωσης βίας, με πιθανή κατάληξη έναν κανονικό πόλεμο. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι, εξαιτίας της επιδεινούμενης κλιματικής αλλαγής, αυτό το «σενάριο» θα γίνεται όλο και πιο οικείο τα επόμενα χρόνια σε διάφορα μέρη του κόσμου.

Οι ερευνητές εκτίμησαν ότι στην περιοχή της «εύφορης ημισελήνου» (Συρία – Ιράκ), όπου πιστεύεται ότι πρωτοεμφανίστηκε η γεωργία και η κτηνοτροφία πριν από περίπου 10.000 έως 12.000 χρόνια, μετά το 1900 η μέση θερμοκρασία ανέβηκε κατά 1 έως 1,2 βαθμούς Κελσίου, ενώ οι βροχές μειώθηκαν κατά 10% τουλάχιστον.

Η περιοχή γνώρισε μεγάλες ξηρασίες κατά τις δεκαετίες του ’50, του ’80 και του ’90, αλλά καμία δεν ήταν τόσο σοβαρή, όσο αυτή του 2006 – 2010, που ήταν η πιο έντονη και η μεγαλύτερη σε διάρκεια. Η ξηρασία ήλθε να προστεθεί στην μεγάλη αύξηση του πληθυσμού της Συρίας, από μόλις 4 εκατομμύρια το 1950 σε 22 εκατομμύρια σήμερα. Ένα από τα λάθη της κυβέρνησης Άσαντ ήταν ότι ευνόησε την υιοθέτηση της βαμβακοκαλλιέργειας, που είναι πολύ απαιτητική σε νερό.

Κάποια στιγμή, η αγροτική παραγωγή, που αποτελεί το ένα τέταρτο του ΑΕΠ της Συρίας, «βούλιαξε», εμφανίζοντας μείωση κατά το ένα τρίτο, ιδίως στα βορειοανατολικά, δηλαδή ακριβώς στην περιοχή που σήμερα ελέγχουν οι ακραίοι ισλαμιστές. Οι τιμές των δημητριακών διπλασιάστηκαν, ενώ οι ασθένειες πολλαπλασιάστηκαν στην ύπαιθρο. Περίπου 1,5 εκατομμύρια άνθρωποι κατέφυγαν στις πόλεις ή έγιναν πρόσφυγες σε άλλες χώρες. Εν μέσω μιας κατάστασης που γινόταν ολοένα πιο χαώδης, ξέσπασε η εμφύλια σύγκρουση.

Δεν είναι η πρώτη φορά που αποσταθεροποιείται η περιοχή λόγω περιβαλλοντικών πιέσεων. Μια άλλη πρόσφατη επιστημονική μελέτη συμπέρανε ότι η ακκαδική αυτοκρατορία, που ήλεγχε την περιοχή πριν από 4.200 χρόνια, πιθανότατα κατέρρευσε επίσης εξαιτίας της παρατεταμένης ξηρασίας.