Η Επιτροπή πρότεινε πρότυπα ασφάλειας για τη διάθεση αναλωμένων καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων από σταθμούς παραγωγής πυρηνικής ενέργειας, καθώς και από την ιατρική και την έρευνα.
Με την οδηγία που υποβλήθηκε , τα κράτη μέλη καλούνται να παρουσιάσουν εθνικά προγράμματα, προσδιορίζοντας πότε, πού και πώς θα κατασκευάσουν και θα διαχειρισθούν τις εγκαταστάσεις οριστικής εναπόθεσης με στόχο τη τήρηση των πλέον αυστηρών προτύπων ασφάλειας.
Βάσει της εν λόγω οδηγίας, τα διεθνώς καθιερωμένα πρότυπα ασφάλειας καθίστανται πλέον δεσμευτικά από νομική σκοπιά και υποχρεωτικής εφαρμογής στην ΕΕ.
Ο Επίτροπος για θέματα ενέργειας κ. Günther Oettinger, δήλωσε: «Η ασφάλεια αφορά όλους τους πολίτες και όλες τις χώρες της ΕΕ, ανεξάρτητα του κατά πόσον είναι υπέρ ή κατά της πυρηνικής ενέργειας.
Οφείλουμε να επιβάλλουμε τα αυστηρότερα πρότυπα ασφάλειας ανά την υφήλιο για την προστασία από την πυρηνική ρύπανση των πολιτών μας, του νερού και του εδάφους.
Η ασφάλεια είναι ενιαία για όλους. Ένα ατύχημα σε μία χώρα, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες και σε άλλες».
Η Επιτροπή προτείνει να επιβληθεί σε επίπεδο ΕΕ νομικά δεσμευτικό πλαίσιο για να εξασφαλιστεί ότι όλα τα κράτη μέλη θα εφαρμόζουν τα κοινά πρότυπα που εκπονούνται στο πλαίσιο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) για όλα τα στάδια της διαχείρισης αναλωμένων πυρηνικών καυσίμων και ραδιενεργών αποβλήτων μέχρι την τελική τους διάθεση.
Ειδικότερα, η οδηγία ορίζει ότι:
•Τα κράτη μέλη οφείλουν να καταρτίσουν εθνικά προγράμματα εντός τεσσάρων ετών από την έκδοση της οδηγίας.
Εν προκειμένω πρέπει να περιλαμβάνονται: τα σχέδια για την κατασκευή και τη διαχείριση των εγκαταστάσεων τελικής διάθεσης, καθορίζοντας συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την κατασκευή τους, με τα επιμέρους προβλεπόμενα στάδια και περιγραφή όλων των αναγκαίων δραστηριοτήτων για την εφαρμογή των λύσεων διάθεσης, εκτίμησης δαπανών και των επιλεγμένων συστημάτων χρηματοδότησης.
•Τα εθνικά προγράμματα κοινοποιούνται υποχρεωτικά. Η Επιτροπή δύναται να ζητήσει από τα κράτη μέλη να τροποποιήσουν τα σχέδιά τους.
•Δύο ή περισσότερα κράτη μέλη έχουν το δικαίωμα να καταλήξουν σε συμφωνία βάσει της οποίας να χρησιμοποιούν εγκατάσταση οριστικής εναπόθεσης σε ένα από αυτά. Απαγορεύεται η εξαγωγή πυρηνικών αποβλήτων για τελική διάθεση σε χώρες εκτός της ΕΕ.
•Το κοινό πρέπει να ενημερώνεται από τα κράτη μέλη και να μπορεί να συμμετέχει στη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη διαχείριση των πυρηνικών αποβλήτων και πρέπει να ενημερώνεται από τα κράτη μέλη.
•Τα πρότυπα ασφαλείας που καταρτίζει ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας καθίστανται δεσμευτικά από νομική σκοπιά. Αυτά καλύπτουν την ανεξάρτητη αρχή που χορηγεί άδειες για την κατασκευή των εγκαταστάσεων εναπόθεσης και ελέγχει τη ανάλυση ασφαλείας για έκαστη των εν λόγω εγκαταστάσεων.
Περισσότερα από 50 χρόνια μετά την έναρξη της επιχειρησιακής λειτουργίας του πρώτού αντιδραστήρα για την παραγωγή πυρηνικής ενέργειας (1956, στο Calder Hall του ΗΒ), εξακολουθούν να μην υφίστανται αποθηκευτικές εγκαταστάσης τελικής εναπόθεσης.
Κάθε χρόνο, οι 7.000 τόνοι αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας που συνήθως παράγονται στην ΕΕ, αποθηκεύονται ως το επί το πλείστον, σε προσωρινές αποθηκευτικές εγκαταστάσεις.
Ως απόβλητα υψηλής ραδιενέργειας θεωρείται το μέρος του αναλωμένου πυρηνικού καυσίμου που έχει υποστεί επανεπεξεργασία αλλά δεν μπορεί πλέον να αναχρησιμοποιηθεί και, κατά συνέπεια, θα πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο οριστικής εναπόθεσης.
Μολονότι οι ενδιάμεσες αποθήκες είναι αναγκαίες για τη μείωση της θερμοκρασίας και του επιπέδου της ραδιενέργειας των στοιχείων καυσίμου και των αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας, δεν αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση δεδομένου ότι απαιτούν συνεχή συντηρήση και εποπτεία.
Καθώς βρίσκονται συνήθως κοντά ή στην επιφάνεια, υπάρχει επίπλεον κίνδυνος ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένων και αεροπορικών, πυρκαγιών ή σεισμών.
Υπάρχει ευρεία συναίνεση μεταξύ των επιστημόνων και των διεθνών οργανισμών όπως ο ΔΟΑΕ ότι η ταφή σε μεγάλο βάθος αποτελεί την καταλληλότερη λύση για τη μακροπρόθεσμη διάθεση πυρηνικών αποβλήτων υψηλής ραδιενέργειας.
Σύμφωνα με τη συνθήκη ΕΚΑΕ (Ευρατόμ), η ΕΕ είναι αρμόδια κατά το νόμο για την προστασία του πληθυσμού από τις ιοντίζουσες ακτινοβολίες.
Η αναλογία υπό την οποία αξιοποιούνται τα επί μέρους είδη ενέργειας αποτελεί εθνική αρμοδιότητα.
Από τα 27 κράτη μέλη, τα 14 διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
πηγή: econews
