Σπάνια είδη πανίδας και χλωρίδας σε περιοχές του νομού Τρικάλων

Εντυπωσιακές εναλλαγές των απόκρημνων χαραδρών με τις ράχες, πολλές βρύσες ιδιαίτερης κατασκευής – και όλες με τρεχούμενο, γάργαρο και κρύο νερό. Πέτρινα τοξωτά γεφύρια, μοναστήρια, εκκλησίες και παλιά πετρόχτιστα αρχοντικά, όπως και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας. Αυτό είναι ένα κομμάτι του τοπίου που θα συναντήσει ο επισκέπτης που θα βρεθεί σε τρεις περιοχές του νομού Τρικάλων, οι οποίες ανήκουν στο Δίκτυο Natura 2000.

Από τους 255 τύπους οικοτόπων που έχουν καταγραφεί στην ΕΕ, οι 110 έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα, ενώ 76 από τα είδη που έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενα βρίσκονται επίσης στην ελληνική επικράτεια. Ο εθνικός κατάλογος της χώρας μας περιλαμβάνει 264 περιοχές, από τις οποίες οι 52 έχουν δηλωθεί ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά. Στο νομό Τρικάλων υπάρχουν τρεις γεωγραφικές περιοχές που έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000.

Η περιοχή Ασπροποτάμου (GR 1440001), η περιοχή Κόζιακα (GR 1440002) και η περιοχή των ορέων Αντιχασίων & Μετεώρων (GR1440003). Επίσης υπάρχουν άλλες τρεις περιοχές που καλύπτουν μικρά τμήματα του νομού και έχουν ενταχθεί και αυτές στο Δίκτυο Natura 2000. Η περιοχή των Στενών του Καλαμακίου (GR 1440004), η περιοχή της Κοιλάδας του Αχελώου (GR 2110003) και η περιοχή Μετσόβου (Ανήλιο Κατάρα) (GR 2130006). Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις περιοχές του νομού Τρικάλων από το Κέντρο Ανάπτυξης Καλαμπάκας Πύλης, το οποίο έχει εκπονήσει την προβλεπόμενη Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη για να καθοριστούν οι προστατευόμενες ζώνες και να καταγραφεί το είδος και η ποσότητα του υπό προστασία αντικειμένου.

Περιοχή του Ασπροποτάμου

Η κοιλάδα του Ασπροποτάμου είναι μια από τις πιο όμορφες ορεινές κοιλάδες της νότιας Πίνδου, χαμένη μέσα σε παρθένα δάση ελάτων και πεύκων. “Το θέαμα που αντικρίζει κανείς όταν επισκέπτεται την περιοχή, είναι χωρίς υπερβολές, θέαμα φυσικού μεγαλείου. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις εναλλαγές του φυσικού τοπίου” αναφέρει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο διευθυντής στην Αναπτυξιακή Τρικάλων, ΚΕΝΑΚΑΠ Α.Ε. Παναγιώτης Πάτρας.

Εντυπωσιακές είναι οι εναλλαγές των απόκρημνων χαραδρών με τις ράχες, η έντονη δασοκάλυψη με τις γυμνές κορυφές τις Πίνδου, τα πολλά νερά και τα παραποτάμια δάση. Η θέα από τις κορυφές είναι καταπληκτική.

Η υψηλή αισθητική αξία της περιοχής είναι δεδομένη, γι’ αυτό, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, δέχεται αρκετά μεγάλο αριθμό παραθεριστών που αναζητούν αυτή την όαση φυσικού κάλλους και ησυχίας.

Τα χωριά τις περιοχής είναι ξακουστά για τα παραδοσιακά “βλάχικα” πανηγύρια την περίοδο του καλοκαιριού, τα οποία διαρκούν τρεις ημέρες. Στην περιοχή μπορεί να δει κανείς μεγάλα πέτρινα θολωτά γεφύρια, να θαυμάσει λιθόκτιστες οικοδομές και σπίτια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής, καθώς και να επισκεφθεί μοναστήρια και πολλά ξωκλήσια της βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής.

Πολλές είναι ακόμη και οι βρύσες που θα συναντήσει ο επισκέπτης, ενώ τα μνημεία που χαρακτηρίζουν την περιοχή είναι τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια, τα μοναστήρια, οι εκκλησίες και τα παλιά πετρόχτιστα αρχοντικά. Τα κύρια χαρακτηριστικά της περιοχής του Ασπροποτάμου είναι το έντονο ανάγλυφο, η κάλυψη από παραγωγικά μεικτά δάση, οι μεγάλες εκτάσεις υποαλπικών λιβαδιών και τέλος τα ποτάμια με την παραποτάμια βλάστηση. Στην περιοχή βρίσκονται οι πηγές του Αχελώου που είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδος. Η κοιλάδα του Ασπροποτάμου βρίσκεται στην κεντρική Πίνδο και περιβάλλεται από τις πανύψηλες κορυφές των βουνών Περιστέρι (2295 μ), Τριγγύας (2205 μ). Η περιοχή, εκτός από την υψηλή αισθητική αξία, παρουσιάζει έναν σημαντικό αριθμό (πάνω από 20) φυτικών ειδών, τα οποία είναι ενδημικά ή απειλούνται και προστατεύονται από την ελληνική νομοθεσία και τις διεθνής συμβάσεις. Η περιοχή είναι εξίσου σημαντική και για τα είδη πανίδας που φιλοξενεί – είναι ένας από τους σπάνιους βιότοπους για την αρκούδα, τη βίδρα και το αγριόγιδο.

Περιοχή του Κόζιακα

Ο Κόζιακας, το Κερκέτιον Ορος των αρχαίων, βρίσκεται στο ανατολικότερο άκρο της κεντρικής Πίνδου. Χαρακτηρίζεται από γυμνές και βραχώδεις ράχες και κορυφές αλλά και από δασωμένα φαράγγια και δάση ελάτης. Οι κύριες ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η γεωργία, η δασοπονία, η κτηνοτροφία και το κυνήγι. Στην περιοχή του Κόζιακα υπάρχουν 11 είδη της χλωρίδας που είναι ενδημικά ή προστατεύονται από την ευρωπαϊκή και την ελληνική νομοθεσία.

Η περιοχή έχει χαρακτηριστεί “Περιοχή Ελεγχόμενης θήρευσης και απόθεμα θηραμάτων”. Εκεί, οι πληθυσμοί των μεγάλων θηλαστικών – θηραμάτων χρήζουν ιδιαίτερης διαχείρισης και προστασίας, κυρίως από τη λαθροθηρία. Τα θηλαστικά αυτά είναι το ελάφι και το ζαρκάδι. Και αυτή η περιοχή είναι ένας από τους σπάνιους βιότοπους για την αρκούδα, το λύκο και το αγριόγιδο.

Το βουνό φιλοξενεί σημαντικούς πληθυσμούς μεγάλων αρπακτικών, κυρίως γυπών, και έχει χαρακτηριστεί ως Σημαντική Περιοχή για τα Πουλιά. Χαρακτηριστικά είδη είναι το όρνιο, ο Χρυσαετός, ο Ασπροπάρης και ένα πλήθος πουλιών που κατακλύζουν τα ανοίγματα του δάσους.

Η οικολογική ποιότητα και η ισορροπία της περιοχής, που περιλαμβάνει και το Πανεπιστημιακό Δάσος Περτουλίου, όπως διαμορφώνεται από τη διαχείρισή της, είναι “εύθραυστες” και γι’ αυτό απαιτούνται συνεχείς χειρισμοί από τη δασική υπηρεσία.

Περιοχή των ορέων Αντιχασίων και Μετεώρων

Η περιοχή των Αντιχασίων – Μετεώρων καλύπτει γεωγραφικά το ανατολικό τμήμα του νομού Τρικάλων. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η μεγάλη ποικιλία στους τύπους της βλάστησης που προκύπτει τόσο από τα φυσιογραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής (μεγάλο υψομετρικό εύρος από 90-1380μ) όσο και από τη μακρόχρονη χρήση της περιοχής από τον άνθρωπο.

Η περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονη εναλλαγή δασωμένων εκτάσεων με μεγάλες ανοικτές περιοχές, ομαλό ανάγλυφο, αλλά και βραχώδεις εξάρσεις. Το κλίμα είναι υπο-μεσογειακό, με ζεστά καλοκαίρια και δριμείς χειμώνες. Η περιοχή των Αντιχασίων – Μετεώρων είναι ένας από τους σημαντικότερους βιότοπους για τα αρπακτικά πουλιά στην Ελλάδα. Ο συνδυασμός ανοικτών εκτάσεων, βραχωδών εξάρσεων και δασωμένων ρεματιών την καθιστούν ιδανικό βιότοπο για πολλά είδη αρπακτικών. Στην περιοχή, εξάλλου, βρίσκεται η μεγαλύτερη αποικία Ασπροπάρη στην Ελλάδα (10+ ζεύγη). Άλλα είδη προτεραιότητας (αρπακτικά) που απαντώνται και αναπαράγονται στην περιοχή είναι ο κραυγαετός, o Φιδαετός, o τσίφτης, το Χρυσογέρακο και ο πετρίτης.

Η περιοχή είναι, επίσης, σημαντικότατος βιότοπος για τον λύκο, όπου η παρουσία του είδους είναι μόνιμη και αναπαράγεται συστηματικά. Η περιοχή εμφανίζει τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή αντιπροσωπευτικότητα για το είδος στην Περιφέρεια Θεσσαλίας. Τα τελευταία χρόνια, στην περιοχή έχει επανεμφανισθεί και αναπαράγεται, ύστερα από απουσία πολλών δεκαετιών, και η αρκούδα.