Αντιμέτωπη με δυσβάστακτα πρόστιμα για τον τρόπο με τον οποίο έχει, ως τώρα, διαχειριστεί το θέμα των σκουπιδιών είναι η Ελλάδα, καθώς είναι ορατό το ενδεχόμενο, λόγω καταδίκης της στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, να καταβάλει πρόστιμο 28 εκατομμυρίων ευρώ για όσα έγιναν στο παρελθόν και να πληρώνει καθημερινά 71.193 ευρώ πρόστιμο για τη συνέχιση της λειτουργίας ανεξέλεγκτων χωματερών.

Παράλληλα αντιμετωπίζει τον κίνδυνο της επιβολής προστίμου ύψους 70 εκατομμυρίων ευρώ για την ταφή απορριμμάτων χωρίς επεξεργασία, ενώ από το 2014 θα έχει να αντιμετωπίσει ένα ακόμη πρόβλημα, εκείνο της επιβολής ειδικού τέλους ύψους 35 ευρώ για κάθε τόνο σκουπιδιών που θα θάβεται στο έδαφος, χωρίς να έχει προηγηθεί οποιαδήποτε επεξεργασία στα απορρίμματα.

Τα παραπάνω στοιχεία παρουσίασε ο πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας, Σίμος Δανιηλίδης σε ημερίδα για τις τεχνολογίες διαχείρισης αστικών απορριμμάτων που διοργάνωσε η Ένωση.

Όπως είπε, άλλωστε, ο αρμόδιος επίτροπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Περιφερειακή Πολιτική Γιοχάνες Χαν, με επιστολή που έστειλε πριν λίγα 24ωρα προς τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, θέτει στο στόχαστρό του 396 χωματερές από τις οποίες οι 78 λειτουργούν ακόμη σε όλη την Ελλάδα.

«Ανάμεσα στις τελευταίες βρίσκονται και κάποιες που λειτουργούν στην Κεντρική Μακεδονία, ευτυχώς, όμως, είναι λίγες, μετρημένες στα δάκτυλα του ενός χεριού», πρόσθεσε ο κ. Δανιηλίδης.

Υπό το κλίμα αυτό, αποφάσεις για τον τρόπο με τον οποίο θα κληθούν να διαχειριστούν τα σκουπίδια τα επόμενα χρόνια καλούνται να λάβουν οι ΠΕΔ ενόψει και της αναθεώρησης των Περιφερειακών τους Σχεδιασμών.

Σημείο – «κλειδί» αποτελεί το θέμα της ενεργειακής αξιοποίησης, ένα ζήτημα που παραπέμπει σε τεχνολογίες καύσης σκουπιδιών και εγείρει κατά καιρούς αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες, κυρίως για τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις.

Στην σημερινή ημερίδα, η πλειοψηφία των συμμετεχόντων που παρουσίασε τέτοιου είδους τεχνολογίες επισήμανε την ανάγκη υιοθέτησής τους σε συνδυασμό με όλες τις άλλες ενδεικνυόμενες πρακτικές, όπως η πρόληψη της δημιουργίας απορριμμάτων, η υιοθέτηση της ανακύκλωσης, η μηχανική διαλογή των απορριμμάτων, η επαναχρησιμοποίηση, η κομποστοποίηση και η αναερόβια χώνευση αποβλήτων όπως αυτά που παράγονται σε κτηνοτροφικές μονάδες με παράλληλο κέρδος από την παραγωγή ενέργειας.

Ειδικά για τις τεχνολογίες θερμικής επεξεργασίας στερεών αποβλήτων, δηλαδή την καύση, την πυρόλυση, την αεριοποίηση και την συναποτέφρωση εναλλακτικών καυσίμων από απόβλητα σε υφιστάμενες μονάδες κυρίως της τσιμεντοβιομηχανίας, ο αναπληρωτής καθηγητής της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ Αβραάμ Καραγιαννίδης, σχολίασε ότι τα μειονεκτήματά τους εστιάζονται κυρίως σε οικονομικές παραμέτρους λόγω του κόστους κατασκευής και λειτουργίας τέτοιων μονάδων, και της ελάχιστης δυναμικότητας που απαιτούν για να λειτουργούν με κριτήρια οικονομικής βιωσιμότητας.

Σε ό,τι αφορά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τόνισε ότι η τεχνολογία σήμερα έχει επιλύσει το πρόβλημα της λειτουργίας αξιόπιστων συστημάτων επεξεργασίας καυσαερίων.

Για την τέφρα και τη σκωριά, τα υπολείμματα, δηλαδή, της διαδικασίας, σχολίασε ότι προβλέπεται η υγειονομική τους ταφή (με προδιαγραφές επικίνδυνων αποβλήτων για την τέφρα) αλλά και η επεξεργασία τους για την παραγωγή κατασκευαστικών υλικών. Σχετικά δε με τις επιφυλάξεις των κοινωνιών για τους ελέγχους σε περίπτωση κατασκευής τέτοιων μονάδων, πρότεινε τον τομέα αυτό να τον αναλάβουν οι ίδιοι οι Δήμοι.

«Η καύση, δεν είναι αυτοσκοπός. Πρέπει να λειτουργήσει ισορροπημένα με άλλες τεχνικές. Όμως η καύση καλείται να παίξει ρόλο σαν πιθανή τεχνολογία στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, περιοχές με μεγάλους πληθυσμούς», σχολίασε ο κ. Καραγιαννίδης και την χαρακτήρισε πολύ αξιόπιστη μέθοδο, σύμμαχο και όχι αντίπαλο της ανακύκλωσης, με σημαντικά ενεργειακά οφέλη.

Στον αντίποδα της άποψης αυτής, ο αντιδήμαρχος Θέρμης, Σωκράτης Φάμελλος διατύπωσε ερωτηματικά σχετικά με το πώς επηρεάζει τις τεχνολογίες που θα επιλεγούν το γεγονός ότι οι νέες ευρωπαϊκές οδηγίες και τα αντίστοιχα νομοθετικά πλαίσια κάνουν λόγο για συλλογή των οργανικών απορριμμάτων.

Ανέφερε δε ότι το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο έχει απορρίψει το ενδεχόμενο χρηματοδότησης τεχνολογιών που αφορούν σύμμεικτο σκουπίδι, ενώ επισήμανε και ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει σύστημα – αποδέκτης για την τέφρα.

«Έξυπνο» λογισμικό που υπολογίζει την ποσότητα των μπαζών που θα προκύψουν από την αποδόμηση ενός κτίσματος και προτείνει τρόπους αξιοποίησής του, οδηγίες για τον σχεδιασμό ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών ώστε μετά το τέλος της «ζωής» τους να μην επιβαρύνουν το περιβάλλον και τεχνολογίες αξιοποίησης εναλλακτικών καυσίμων στην τσιμεντοβιομηχανία περιλαμβάνονται, άλλωστε, στα εργαλεία των επιστημόνων για την αξιοποίηση απορριμμάτων.

Σύμφωνα με τον καθηγητή της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ και αντιπρόεδρο του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδας, Νίκο Μουσιόπουλο, υπάρχουν παραδείγματα τεχνολογίας, μέσα από τα οποία πέραν του περιορισμού των απορριμμάτων, αναπτύσσονται δυνατότητες επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Στις καλές πρακτικές που παρουσίασε περιλαμβάνεται το λογισμικό DeconRCM που δημιουργήθηκε στο ΑΠΘ και μπορεί να υπολογίσει τα υλικά που θα προκύψουν από το γκρέμισμα ενός κτίσματος, εκείνα που θα μπορέσουν να χρησιμοποιηθούν ως υλικό επικάλυψης σε ΧΥΤΑ, πάρκα αθλητικών δραστηριοτήτων, υποστρώματα οδοποιίας και όσα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή ενέργειας, ενδεχομένως σε τσιμεντοβιομηχανίες.

Ως καλό παράδειγμα συσκευής που μετά την χρήση της μπορεί να αποσυναρμολογηθεί, με στόχο τα εξαρτήματά της να ανακυκλωθούν ή να επαναχρησιμοποιηθούν, μειώνοντας την επιβάρυνση του περιβάλλοντος, χαρακτήρισε μόντεμ που κατασκεύασε η εταιρεία Intracom.

Πρότεινε δε τη δημιουργία δικτύων αποσυναρμολόγησης συσκευών, συλλογής επαναχρησιμοποιήσιμων προϊόντων και εξαρτημάτων συσκευών και αξιοποίησής τους από ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες (όπως τα ΑΜΕΑ ή οι αθίγγανοι).

Σε ό,τι αφορά, τέλος, τα εναλλακτικά καύσιμα, μίλησε για την περίπτωση της ΤΙΤΑΝ Α.Ε. που χρησιμοποιεί, όπως είπε, ομογενοποιημένα υλικά από υπολείμματα ανακύκλωσης, λάσπες βιολογικών καθαρισμών και υπολείμματα ελαίων με πριονίδι.

Συγκεκριμένα γνωστοποίησε ότι από μελέτη που έγινε διαφάνηκε πως οι ρύποι από τη λειτουργία μονάδας του ΤΙΤΑΝΑ με τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων δεν υπερβαίνουν τα θεσμοθετημένα όρια και δεν προκύπτουν προβλήματα ατμοσφαιρικής ρύπανσης από τη διασπορά των αέριων ρύπων στη γύρω περιοχή.