Οι κατσαρίδες είναι διαβόητες για την ανθεκτικότητά τους και μνημονεύονται συνήθως ως το πιο πιθανό για επιβίωση είδος σε περίπτωση πυρηνικού ολοκαυτώματος.

Μόνο που έχουν μια ακόμα πιο τρανή ικανότητα και δεν είναι μύθος: μπορούν να επιβιώσουν για βδομάδες και βδομάδες χωρίς… κεφάλι!

Ο καθηγητής βιοχημείας και φυσιολογίας του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης, Joseph Kunkel, θα μας βοηθήσει να καταλάβουμε γιατί οι κατσαρίδες μπορούν να ζήσουν αποκεφαλισμένες, ενώ ο άνθρωπος όχι, καθώς μίλησε σχετικά στο περιοδικό «Scientific American».

Ο ανθρώπινος αποκεφαλισμός σημαίνει απώλεια αίματος και η πτώση της αρτηριακής πίεσης επιδεινώνει τη μεταφορά οξυγόνου και θρεπτικών συστατικών στα ζωτικά όργανα. «Πεθαίνεις από αιμορραγία», λέει χαρακτηριστικά ο άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στη μελέτη της ανατομίας της κατσαρίδας.

Επιπρόσθετα, μας λέει, ο άνθρωπος αναπνέει μέσω του στόματος και της μύτης, κάτι που θα σταματήσει χωρίς το κεφάλι. Όπως και η διαδικασία της τροφής. Προβλήματα που δεν έχουν οι κατσαρίδες δηλαδή αν αποκεφαλιστούν. «Δεν έχουν ένα τεράστιο δίκτυο αιμοφόρων αγγείων όπως ο άνθρωπος … Έχουν ένα ανοιχτό κυκλοφορικό σύστημα, με πολύ λιγότερη πίεση εντός του».

Κι έτσι «όταν τους κόβεις το κεφάλι, ο λαιμός τους σφραγίζει μέσω θρόμβωσης. Εδώ δεν έχουμε ακατάσχετη αιμορραγία». Επιπρόσθετα, οι κατσαρίδες αναπνέουν μέσω οπών σε όλα τα μέρη του σώματός τους και η αναπνοή τους δεν ρυθμίζεται μέσω του εγκεφάλου. Ούτε το αίμα τους μεταφέρει οξυγόνο στο σώμα τους.

Στην αποκεφαλισμένη επιβίωσή τους παίζει τέλος ρόλο και το γεγονός ότι χρειάζονται πολύ λιγότερη τροφή από τον άνθρωπο, καθώς είναι ψυχρόαιμες. «Ένα έντομο μπορεί να επιβιώσει για εβδομάδες με ένα γεύμα που έφαγε μια μέρα. Αν δεν το φάει κάποιος θηρευτής, θα παραμείνει ήρεμο και στον κόσμο μας, εκτός κι αν μολυνθεί από κάποιο βακτήριο ή ιό. Τότε θα πεθάνει».

Αυτό ισχυρίστηκε στο περιοδικό και ο εντομολόγος Christopher Tipping, ο οποίος αποκεφαλίζει συχνά κατσαρίδες για τις μελέτες του, «πολύ προσεκτικά κάτω από το μικροσκόπιο», όπως λέει. «Αρκετές ζούνε για αρκετές εβδομάδες μέσα σε ένα βάζο».

Και συμπληρώνει: «Ακόμα και χωρίς εγκέφαλο, το σώμα μπορεί να λειτουργήσει σε όρους πολύ απλών αντιδράσεων. Μπορούν να σηκωθούν, να αντιδράσουν στο άγγιγμα και να μετακινηθούν».