Στις μέρες μας τα σύνορα των χωρών διαρκώς μεταβάλλονται. Συνθήκες, συμφωνίες οριοθετήσεων προσβάλλονται και αμφισβητούνται, ενώ οι άνθρωποι γίνονται μετανάστες και ξένοι στην ίδια τους την πατρίδα, γιατί έτσι αποφασίστηκε από τους ισχυρούς της γης.
Γράφει η Χαρά Κιούση
Στον τόπο μας σε τέτοιες περιπτώσεις το δημοτικό τραγούδι συμπαραστάθηκε στον εσωτερικό πόνο των ανθρώπων, εξευμενίζοντας ό,τι τους φοβίζει διαστέλλοντας τα όρια αντοχής.
Η Ελίζα Σόρογκα -πήρε το χρυσό βραβείο σύγχρονης τέχνης στην 11η διεθνή έκθεση «Arte Laguna» για την Performance «Γυναίκες σε αγωνία»- τιμά την καταγωγή της (Χωριό Μηλιά, οροσειρά Μουργκάνας) με το δρώμενο «Ρίζες», ένα έργο που ανατροφοδοτεί με μνήμες και μαρτυρίες το πολυφωνικό τραγούδι της Ηπείρου, σωσμένο δια στόματος, ταξιδεμένο από γενιά σε γενιά με όλη τη σεμνότητά του. Η παράσταση στο πρώτο μέρος με ένα ντοκιμαντέρ τριάντα λεπτών μας βάζει στα σπίτια και στην απλούστατη καθημερινότητα ηλικιωμένων γυναικών που ζουν ολομόναχες σε απομονωμένα χωριά της Ηπείρου.
Γυναίκες που είναι σύζυγοι, μάνες, προστάτιδες της οικογένειας, εκείνες που κάλυψαν την απουσία του άντρα σε όλους τους τομείς της δύσκολης επιβίωσης μέσα στο άγριο τοπίο της φύσης. Γυναίκες – ακρίτες της ζωής, ένα με τη γη απ’ όπου αντλούν την ακατάβλητη δύναμή τους, τη μαχητικότητα, τη στωικότητα που αντανακλούν στα βασανισμένα και ταλαιπωρημένα πρόσωπά τους τη λαϊκή θυμοσοφία, την ικανοποίηση για το ελάχιστο με πηγαίο χιούμορ και εγκαρτέρηση.
Οντότητες που τη μεταφυσική της γυναικείας ύπαρξης ενσωματώνονται στη φύση, συνομιλούν μαζί της και αφηγούνται «εσωτερικούς διαλόγους», γραμμένους ανεξίτηλα από τη δύσκολη ζωή τους. Τελευταίοι εν ζωή φορείς μνήμης των τόπων αυτών, ενσταλλάζοντας μέσα μας σεβασμό και θαυμασμό.
Στο δεύτερο μέρος ακούσαμε δια στόματος γυναικών τριών γενεών, πολυφωνικά τραγούδια που έχουν διασωθεί μέσα από την παράδοση. Οι «Κυράδες της Άνω Δερόπολης» και το πολυφωνικό σύνολο «Χαονία» μαζί με δυο από τις «Ισοκτράτισσες» ερμηνεύουν βιωματικές ιστορίες που έγιναν τραγούδια. Ιδιαίτερα οι «Κυράδες της Άνω Δερόπολης», μια ομάδα γυναικών της ύστατης γενιάς, καθεμιά με τη προσωπικότητα και τη μοναδικότητά της, δίνουν το δικό τους στίγμα και ανυπέρβλητο ομορφιάς σημείο αναφοράς.
Το πολυφωνικό τους τραγούδι -με τη μουσική διεύθυνση του βραβευμένου «Κυρατζή» του πολυφωνικού καραβανιού Αλέξανδρου Λαμπρίδη- «καρποφορεί» συναίσθημα. Το κοινό μαγνητίζεται από τη μαγεία λέξεων και ήχων. Φωνές που σηκώνουν, που κρατούν το «ίσο», που ιχνηλατούν τις ανάσες, το σφρίγος του αέρα, τον αντίλαλο της φύσης. Που ταξιδεύουν με μνήμες του τόπου και προσωπικές έχοντας την αντοχή και τη ρώμη των βουνών, το αγέρωχο, το ανυπόστατό τους.
Η Ελίζα Σόρογκα με την εξαιρετική δουλειά της αναπαριστά το άυλο ψυχικό οικοδόμημα, που ριζώνει με καταβολάδες και ρίζες εθνικές.
Συντελεστές
Σύλληψη – Σκηνοθεσία – Παραγωγή: Ελίζα Σόρογκα
Μουσική διεύθυνση: Αλέξανδρος Λαμπρίδης
Σχεδιασμός φωτισμού: Ελευθερία Ντεκώ
Σκηνογραφία – Ενδυματολογική επιμέλεια: Εύα Γουλάκου
Casting: Αλέξανδρος Λαμπρίδης
Σχεδιασμός ήχου – Σύνθεση: Δημήτρης Μυγιάκης
Επιμέλεια ήχου: Γιώργος Κατσιάνος
Βοηθός σκηνογράφου: Ιωάννα Παπαδογιάννη
Κατασκευή σκηνικού: Δημήτρης Λαζούλος
Συντονισμός παραγωγής: Ειρηάννα Δραγώνα
Αφήγηση – Μουσική ερμηνεία: Οι «Κυράδες της Άνω Δερόπολης» (Κατίνα Ρούτζιου, Αναστασία Κάλη, Βασιλική Ζώκου, Βασιλική Μπιτσιούνη, Ευτυχία Λιάζου, Σοφία Ζάχου, Σταυρούλα Κιτσάκη, Χριστίνα Ντρίγιου) – Το πολυφωνικό σύνολο «Χαονία» με δύο «Ισοκράτισσες» (Αλίκη Γκανά, Άρτεμις Ίσου, Δάφνη Τσιάβου, Κατερίνα Ευθυμίου, Ουρανία Μπατσινίλα, Πένυ Σπυροπούλου, Σοφία Ίσου)
