Στην πρωτότυπη παράσταση «Μάρθα Γκράχαμ & Ελληνικοί Μύθοι: Ιοκάστη» στην οποία η αφήγηση εναλλάσσεται με τον χορό, η δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου, καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών, δίνει μια επιδραστική ομιλία, προσιτή σε μικρούς και μεγάλους, σχετικά με την τεχνική, το όραμα και το κινητικό λεξιλόγιο της Μάρθα Γκράχαμ.

Η παρουσίασή της εστιάζει στον μύθο της Κλυταιμνήστρας και του Αγαμέμνονα, καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η Γκράχαμ ερμήνευσε την αρχαία ελληνική μυθολογία – ιδιαίτερα τις αρχαίες ελληνίδες ηρωίδες και τα έντονα συναισθήματά τους – οργή, πένθος, ζήλια, φόβο κι επιθυμία για εκδίκηση.

Αμερικανίδα χορεύτρια και χορογράφος, μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα, η Μάρθα Γκράχαμ προσεγγίζει τον μύθο από την οπτική γωνία μιας γυναίκας και χρησιμοποιεί το σώμα ως εργαλείο για να διεισδύσει στον εσωτερικό κόσμο των συναισθημάτων και του ασυνειδήτου της.

Με αφορμή την παράσταση «Μάρθα Γκράχαμ και Ελληνικοί Μύθοι: Κλυταιμνήστρα» που ανεβαίνει στο θέατρο ΕΛΕΡ-Ελένη Ερήμου, η δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου μίλησε στο Newsbeast.

– Πώς προέκυψε η ιδέα για την πολυθεματική παράσταση και πώς τη συνδέετε με τη γυναικεία ματιά;

Από το 2009 που πρωτοδίδαξα το μάθημα «Literature Humanities» σε πρωτοετείς φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, με ανάλυση λογοτεχνικών έργων από τον Όμηρο μέχρι τη Βιρτζίνια Γουλφ και με στόχο να μεταδώσω στους φοιτητές την αγάπη για τη λογοτεχνία, άρχισα να ψάχνω πιο συστηματικά προσιτούς κι ελκυστικούς τρόπους για να μεταφέρω την πληροφορία με κατανοητό και συναρπαστικό τρόπο σε όλους τους φοιτητές ανεξάρτητα από τα ενδιαφέροντα ή το υπόβαθρό τους. Από τότε αυτό έγινε μέρος της διδακτικής φιλοσοφίας μου. Η παράσταση αυτή προέκυψε λοιπόν από την επιθυμία μου να δημιουργήσω κάτι επιμορφωτικό, το οποίο να είναι προσιτό και ελκυστικό σε όλους. Συνεργάζομαι με τη χορογράφο Πένυ Διαμαντοπούλου και μία ομάδα εξαίρετων χορευτών και συνδυάζουμε την ομιλία με εικόνα, τέχνη, κίνηση, και σύγχρονο χορό. Η παράσταση επικεντρώνεται στο έργο της Μάρθα Γκράχαμ «Clytemnestra» και μας προτρέπει να αναστοχαστούμε τον μύθο μέσα από τα μάτια της Κλυταιμνήστρας, μία προσέγγιση που η Γκράχαμ ακολουθεί στα περισσότερά της έργα βάζοντας τη γυναίκα και την οπτική της στο επίκεντρο.

– Είστε ακαδημαϊκός κι έχετε δημιουργήσει μια παράσταση που συνδυάζει την αφήγηση με τον χορό. Πόσο δύσκολο ήταν να προσαρμόσετε την ομιλία σας, ώστε να γίνει κατανοητή σε ανθρώπους μυημένους και μη, και μάλιστα όλων των ηλικιών; Είναι η εκλαΐκευση της επιστήμης ένα μεγάλο ζητούμενο στις μέρες μας;

Είναι δύσκολο εγχείρημα σίγουρα, γιατί κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικά βιώματα και προσλαμβάνει την πληροφορία με τον δικό του τρόπο. Πιστεύω, όμως, ότι η παράσταση είναι κατανοητή και ενδιαφέρουσα για όλους, καθώς επικεντρώνεται στα πανανθρώπινα συναισθήματα, στις ενδοοικογενειακές σχέσεις και σε μια καλλιτέχνιδα που αγάπησε τον ελληνικό πολιτισμό και τον μελέτησε ως μέσο για να εκφράσει οικουμενικές αλήθειες. Όσο για την εκλαΐκευση της επιστήμης, όταν έψαχνα την ακαδημαϊκή μου ταυτότητα, ο σύζυγός μου, ακαδημαϊκός κι αυτός, μου είχε πει ότι υπάρχουν δύο ειδών ακαδημαϊκοί: αυτοί που παίρνουν κάτι απλό και το παρουσιάζουν ως αρκετά περίπλοκο και αυτοί που παίρνουν κάτι περίπλοκο και το παρουσιάζουν ως απλό. Εγώ, σίγουρα, θέλω να ανήκω στην δεύτερη αυτή κατηγορία, δεν μου αρέσει ο ελιτισμός, και θέλω όσα ερευνώ και όσα διδάσκω να έχουν αντίκτυπο σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο φάσμα ανθρώπων.

– Εστιάζετε στο έργο της Μάρθα Γκράχαμ. Τι σας γοήτευσε περισσότερο σ’ αυτό;

Με γοήτευσε η τεχνική και η προσέγγισή της προς τον χορό. Για την Γκράχαμ κάθε κίνηση έχει συγκεκριμένο νόημα και στόχο. Ο χορευτής πρέπει να έχει πλήρη έλεγχο του σώματός του, να δημιουργεί εικόνες με την κίνηση, και να εξωτερικεύει τα ενδότερα συναισθήματά του.

– Θέλετε να μοιραστείτε μια πολύ σημαντική, αλλά άγνωστη στο ευρύ κοινό, πληροφορία για την Γκράχαμ και τη ματιά της γύρω από τη γυναίκα και την μυθολογία;

Η Γκράχαμ στράφηκε στη μυθολογία, εν μέρει, για να χειριστεί τα δικά της προσωπικά βιώματα. Ένιωθε μια ιδιαίτερη ταύτιση με την Ηλέκτρα, την κόρη που αδυνατεί να δημιουργήσει την δική της οικογένεια και παραμένει για πάντα αφοσιωμένη στον πατέρα και τον αδερφό της. Ήταν κι εκείνη πολύ αφοσιωμένη στον πατέρα της, τον οποίο έχασε όταν ήταν 20 χρονών και ένιωθε την απουσία του αδερφού της που πέθανε όταν εκείνος ήταν μόνο 2. Δεν είχε σταθερό σύντροφο και δεν έκανε παιδιά. Στο έργο της Clytemnestra η ίδια υποδύθηκε την Κλυταιμνήστρα αλλά έδωσε μεγάλη σημασία στον χαρακτήρα της Ηλέκτρας.

– Ο χορός γίνεται το μέσο για την αναβίωση των αρχαίων μύθων. Πώς μπορεί να φανεί χρήσιμη η μυθολογία στον σύγχρονο δυτικό άνθρωπο;

Η μυθολογία είναι χρήσιμη για κάθε άνθρωπο γιατί στοχάζεται την ανθρώπινη εμπειρία, τα συναισθήματα του ανθρώπου, τις σχέσεις μεταξύ γονέων και παιδιών, την ενηλικίωση, την αγάπη, την δικαιοσύνη, τον θάνατο. Η ενασχόλησή μου με τη μυθολογία, για παράδειγμα, συμβάλλει καθημερινά στη διαχείριση των συναισθημάτων μου και με βοήθησε ιδιαίτερα στο να αντιμετωπίσω τον θάνατο της μητέρας μου.

– Τι εύχεστε ιδανικά να αισθανθεί το κοινό που θα παρακολουθήσει αυτή την παράσταση για να πείτε ότι, πράγματι, επιτέλεσε το σκοπό της;

Θα ήθελα το κοινό να αποχωρήσει με μια αίσθηση απόλαυσης για το όμορφο και ουσιαστικό θέαμα που είδε, με μια αίσθηση επιθυμίας για περαιτέρω γνώση, και με μια αίσθηση θαυμασμού για τους ανθρώπους αυτούς όπως η Μάρθα Γκράχαμ που πραγματικά βρήκαν το κάλεσμά τους στη ζωή αυτή, το ακολούθησαν με ζήλο και αποτελεσματικότητα, και ωφέλησαν τόσο τον εαυτό τους όσο και τους συνανθρώπους τους.

Ταυτότητα παράστασης

Σύλληψη/Έρευνα/Ομιλήτρια: Δρ. Νίνα Παπαθανασοπούλου, Καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών, College Year in Athens (CYA) /Διεθνές Κέντρο Ελληνικών και Μεσογειακών Σπουδών (ΔΙ.ΚΕ.ΜΕ.Σ)
Χορογράφος: Πένυ Διαμαντοπούλου, Καθηγήτρια τεχνικής και ρεπερτορίου Γκράχαμ
Χορεύουν: Κωνσταντίνος Αργυρίου Ευαγγελούδης, Σταύρος Ικμπάλ, Βάσια Κολλιού, Μάριος-Αθανάσιος Μποζίκας, Μαριάννα Παπακωνσταντίνου, Μαριάννα Τσικμανλή, Μάρα Τσούρμα

Πού: Θέατρο ΕΛΕΡ-Ελένη Ερήμου, Φρυνίχου 10, Αθήνα
Πότε: Πέμπτη 6, Παρασκευή 7 και Σάββατο 8 Μαρτίου στις 20:00 και Κυριακή 9 Μαρτίου στις 15:00 και τις 19:00
Προπώληση: ticketservices.gr
Διάρκεια: 70’ (χωρίς διάλειμμα)
Η είσοδος συστήνεται για θεατές ηλικίας 8 ετών και άνω.