«Όπως ένα σκιάχτρο “προστατεύει” ένα χωράφι, έτσι και αυτοί φροντίζουν ο ενός τον άλλον» λέει ο Συμεών Κοστάκογλου για την παράσταση που σκηνοθετεί στο θέατρο 104 με τίτλο «Τέσσερα Σκιάχτρα στη Μέση του Κόσμου».

Πρόκειται για ένα φουτουριστικό θρίλερ προσπαθώντας να απαντήσει στην ερώτηση «ποια είναι η καλύτερη στρατηγική επιβίωσης απέναντι στην εξουσία»; Είναι άραγε η ακινησία ή η δράση;  Η προσαρμογή ή η αντίσταση;

Τα «τέσσερα σκιάχτρα» κεκλεισμένων των θυρών, έρχονται αντιμέτωποι με τους εαυτούς και τους καθρέπτες τους, μοιράζονται τις ζωές τους και βρίσκουν στιγμές χαράς απέναντι στο χάος μιας κοινωνικής πραγματικότητας που τους προσπερνά. Μία ιστορία άγριας φιλίας και γλυκιάς βίας, παράλογου ηρωισμού αλλά αληθινής συντροφικότητας.

«Όταν το νέο έρχεται για να καταρρίψει κάτι συντηρητικό και απαρχαιωμένο, ποτέ κανείς δεν αντιστέκεται παρά μόνο αυτοί που το συντηρητικό και απαρχαιωμένο, ωφελεί» αναφέρει μεταξύ άλλων ο σκηνοθέτης της παράστασης, Συμεών Κοστάκογλου μιλώντας στο Newsbeast.

Ας ξεκινήσουμε με τον τίτλο του έργου… Γιατί «Σκιάχτρα»;

Νομίζω ο Σπύρος διαλέγοντας τη λέξη Σκιάχτρα, και σε αυτό συμφωνώ και εγώ πλήρως, ήθελε, συμβολιστικά, να δώσει πολύπλευρα τον εσωτερικό κόσμο των τεσσάρων. Την, για παράδειγμα, μοναξιά που βιώνουν αυτοί οι 4 άνθρωποι, και στον κόσμο τον «πάνω», την κοινωνία δηλαδή, και στον κόσμο του υπογείου, τον «κάτω».

Την ακινησία, το ότι δεν γίνεται τίποτα στην ζωή τους, γύρω τους, και κλείνονται στο υπόγειο για να συμβούν όλα.

Το ότι εν τελεί είναι και φροντιστικοί μεταξύ τους. Όπως ένα σκιάχτρο «προστατεύει» ένα χωράφι, έτσι και αυτοί φροντίζουν ο ενός τον άλλον. Μερικές φορές απλά με το να υπάρχουν στον ίδιο χώρο.

Μέσα από το έργο προσπαθείς να δώσεις απαντήσεις σε ερωτήματα που αφορούν την εξουσία. Είναι αυτό εφικτό με δεδομένο ότι η κατάσταση είναι ρευστή και τα δεδομένα αλλάζουν ανά τετραετία;

Μακάρι να άλλαζαν κάθε τετραετία. Χαχα. Πλέον κάθε μέρα δεν ξέρεις τι άλλο θα συμβεί. Όμως με αυτό το έργο νομίζω περισσότερο ψάχνω να κάνω ερωτήσεις παρά να δώσω απαντήσεις. Για αυτό και το τέλος το αφήνω ανοιχτό. Δε θα κάνω spoiler, αλλά προσπαθώ να δημιουργώ ερωτήματα με την τέχνη μου, πολύ περισσότερο από το να δίνω απαντήσεις.

Και κυρίως προσπαθώ να «καταλάβω» τον κόσμο των τεσσάρων και πως βιώνουν την πολιτική κατάσταση της δίκης τους κοινωνίας. Καταργούν την δημοκρατία και όλοι οι υπόλοιποι χαίρονται, εκτός από τους πρωταγωνιστές μας. Άρα καταλαβαίνει κανείς ότι τα ερωτήματα ξεπηδούν από μόνα τους « Τι θα έκανες στην θέση τους? Πώς θα αντιδρούσες συναισθηματικά με αυτά που συμβαίνουν? Θα θύμωνες? Θα αδιαφορούσες? Θα λυπόσουν?» . Όποτε η καθεμία και ο καθένας δημιουργεί τις δικές τους διαδρομές και αυτό είναι το ωραίο με το συγκεκριμένο έργο!

Θα μου απαντήσεις στο ερώτημα που θέτεις και μόνος σου; Ποια είναι η καλύτερη στρατηγική επιβίωσης απέναντι στην εξουσία;

Η πράξη. Το να κάνει κανείς, από την σκοπιά του και την θέση του, οτιδήποτε μπορεί για να περιορίζει εξουσιαστικές πρακτικές. Είτε αφορά τους άλλους, είτε τους ίδιους μας τους εαυτούς. Ξέρεις πόση διαύγεια χρειάζεται μερικές φορές για να εντοπίσει κανείς, πότε και ο ίδιος χρησιμοποιεί την εξουσία?

Και εκεί ακριβώς τι κάνεις, πως σε σταματάς από το να μπεις σε αυτό το μονοπάτι… χρειάζεται να έχουμε τα μάτια και τα αυτιά μας ανοιχτά σε κάθε εξουσιαστική πρακτική, για να περιορίζεται συνεχώς, κάθε μέρα και από λίγο.

Ο κόσμος πρέπει να προσαρμόζεται στα δεδομένα που θέτει η εξουσία ή θα πρέπει πάντα να υπάρχει και μια μερίδα κόσμου που θα αντιστέκεται στα νέα δεδομένα; Μήπως η αντίσταση πολλές φορές γίνεται χωρίς λόγο και απλά για να γίνει;

Όταν το νέο έρχεται για να καταρρίψει κάτι συντηρητικό και απαρχαιωμένο, ποτέ κανείς δεν αντιστέκεται παρά μόνο αυτοί που το συντηρητικό και απαρχαιωμένο, ωφελεί.

Η αντίσταση στην εξουσία είναι εν γενεί επαναστατική πράξη. Σε έναν κόσμο που θριαμβεύουν οι εξουσίες, το μόνο που έχουμε στα χέρια μας είναι να αντισταθούμε. Με οποίους τρόπους μπορεί ο καθένας και η καθεμία. Όταν το προσωπικό μας μανιφέστο δεν εμπεριέχει μέσα λέξεις όπως εξουσία και εκμετάλλευση, νομίζω ότι μόνο καλό θα κάνει στους γύρω μας.

Κάθε φορά η νέα γενιά, είναι η γενιά εκείνη στην οποία οι παλιότεροι εναποθέτουν τις ελπίδες τους προκειμένου να αλλάξει «κάτι» στο μέλλον. Αυτό το φορτίο όμως είναι «βαρύ» για τη νέα γενιά. Μήπως οι απαιτήσεις από αυτή τη γενιά είναι περισσότερες από όσες τους αναλογούν τελικά;

Κάθε γενιά για μένα πρέπει να σηκώνει τον πήχη ψηλά. Σε οποίο στάδιο και να βρίσκεται, είτε στην αρχή της είτε στα τέλη της. Έχουμε συνδυάσει την γενιά με την νεότητα και ξεχνάμε ότι άνθρωποι πιο μεγάλης ηλικίας, είτε άνθρωποι σε όλη τους τη ζωή δεν σταματούν να ελπίζουν για αλλαγή και καλυτέρευση της ζωής. Το μέλλον ανήκει σε όλες και όλους μας, ασχέτως της γενιάς μας.

Σίγουρα όμως οι τελευταίες γενιές, συμπεριλαμβανομένης και της δικιάς μου, έχουν μεγάλα βαρίδια στα πόδια τους. Για μένα το μεγαλύτερο βαρίδιο είναι η κλιματική κρίση που πρέπει να διαχειριστούν οι γενιές μας, καθώς επηρεάζει το κάθε τι γύρω μας, μόνο αρνητικά δυστυχώς.

Υπάρχει ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον;

Είμαι υποστηρικτής της φράσης «Πάντα υπάρχει ελπίδα». Βαριέμαι όμως την «φτηνή αισιοδοξία», μερικές φορές το να χάνομαι στα σκοτάδια του τούνελ και ας μην υπάρχει φως στην άκρη του, ίσως με βοηθήσει να βρω άλλους δρόμους για το φως. Άλλους δρόμους σκέψης, ακόμη και αν υπάρχει πόνος και φόβος.

Τι είναι αυτό που χρειάζεται η εξουσία και η πολιτική σκηνή της χώρας για να υπάρχει εξέλιξη; Βία και αναρχία ή συζήτηση και διπλωματία;

Τίποτα από αυτά.

Όλα αυτά.

Δεν υπάρχει σωστό και λάθος στην πολιτική, το σωστό και λάθος είναι μια εκδοχή της ζωής, που αφορά κυρίως την θρησκεία.

Η πολιτική για μένα πρέπει να οδηγεί σε δρόμους και πρακτικές, που εν τελεί, δεν θα χρειάζεται η εξουσία, ώστε να την χρειάζεται ο άνθρωπος, για να ζήσει σε αυτόν τον πλανήτη. Ή σε άλλον!!

Συντελεστές της παράστασης

Συγγραφέας: Σπύρος Σουρβίνος
Σκηνοθεσία: Συμεών Κωστάκογλου
Πρωταγωνιστούν: Παίζουν: Φανή Κουλούρη, Μανώλης Κασιμάκης, Άρης Μπαταγιάννης, Πάνος Πολυπαθέλης
Εκφωνήτρια: Δέσποινα Κόκκαλη

Άλλοι συντελεστές

Δραματουργία: Εστέλ Παπαδημητρίου

Επεξεργασία – Προσαρμογή κειμένου: Εστέλ Παπαδημητρίου, Συμεών Κωστάκογλου

Σκηνογραφία: Σοφία Παπαγεωργίου

Κοστούμια: Συμεών Κωστάκογλου

Πρωτότυπη Μουσική: Λέων Λάππας

Κινησιολογία: Λίνα Κομνηνού

Σχεδιασμός Φωτισμού: Στέβη Καραθανάση

Πληροφορίες και εισιτήρια για την παράσταση: more.com