Με το θρυλικό τραγούδι των Eurythmics, «Sweet dreams», στη διαπασών ξεκινάει η νέα ταινία του Γιώργου Λάνθιμου, «Ιστορίες Καλοσύνης», προϊδεάζοντας, μάλλον με τον τρόπο αυτό το κοινό πως για τις επόμενες τρεις ώρες πρόκειται να παρακολουθήσει στη μεγάλη οθόνη κάτι… μπιτάτο και action. Αλλά τελειώνοντας η ταινία, ενδεχομένως να αισθανθείς κι εσύ, κάπως… «τι παραγγέλνεις και τι σου έρχεται».
Γιατί το μπιτάτο ξεκίνημα χάθηκε στην πορεία, όπως ενδεχομένως να χαθείς κι εσύ τις επόμενες τρεις ώρες στο νέο λανθιμικό έπος. Αλλά, όπως λέει και ο στίχος του θρυλικού τραγουδιού των Eurythmics «Sweet dreams are made of this, Who am I to disagree?». Ποια είμαι εγώ, λοιπόν, που θα διαφωνήσω με τον Λάνθιμο;
Ο έλληνας σκηνοθέτης, λίγους μήνες μετά το οσκαρικό του αριστούργημα, «Poor Things», επιστρέφει στις κινηματογραφικές αίθουσες, σε ένα back to back εντελώς διαφορετικό από αυτό που ενδεχομένως να περίμενες. Γιατί, αν περιμένεις να δεις τον Γιώργο Λάνθιμο της «Ευνοούμενης» και του «Poor Things», θα απογοητευτείς. Σε αυτή την ταινία, έχουμε τον Γιώργο Λάνθιμο από τα (weird) παλιά.
Τον σκηνοθέτη του «Αστακού», του «Κυνόδοντα», του «Θανάτου του Ιερού Ελαφιού» και των «Άλπεων». Και σε αυτό σίγουρα παίζει ρόλο η επανένωσή του, ύστερα από εφτά χρόνια, με τον σεναριογράφο, Ευθύμη Φιλίππου.
Στις «Ιστορίες Καλοσύνης» μην περιμένεις… καλοσύνη. Προετοιμάσου για σκοτεινούς συμβολισμούς, ακραίες σκηνές (μέχρι και κανιβαλισμό παρακολουθήσαμε), υπερβολές και γενικότερα για μία σκοτεινή και χαοτική ατμόσφαιρα που για τρεις ώρες πέφτει πολύ βαριά.
Στην ταινία έχουμε τρεις ιστορίες, φαινομενικά ασύνδετες μεταξύ τους, που όμως ενώνονται τελικά μέσω ενός χαρακτήρα με τα αρχικά R.M.F. (τον υποδύεται ο Γιώργος Σταυριανάκος), ενώ όλες τους έχουν ως κοινό σημείο: τα παιχνίδια εξουσίας, τις χειριστικές σχέσεις, τους θύτες και τα θύματα. Και φυσικά, τους ίδιους πρωταγωνιστές σε διαφορετικούς ρόλους.
Στην πρώτη ιστορία (που είναι και η καλύτερη) έχουμε να κάνουμε με τα παιχνίδια εξουσίας στον εργασιακό χώρο. Το χειριστικό αφεντικό (Γουίλεμ Νταφόε) έχει μετατρέψει σε υποχείριό του τον υπάλληλό του (Τζέσε Πλέμονς), ελέγχοντας πλήρως τη ζωή του, επιλέγοντας μέχρι και τη γυναίκα που θα παντρευτεί, όπως και ότι δεν πρέπει να αποκτήσουν παιδιά. Φτάνει, δε, στο σημείο να του ζητήσει να σκοτώσει σε ένα «κανονισμένο» τροχαίο δυστύχημα τον άλλον οδηγό και, όταν εκείνος αρνείται, τον απολύει. Και κάπου εδώ παρακολουθούμε τον υπάλληλο, αντί να χαίρεται για την ελευθερία του, να συνειδητοποιεί πως είναι πλήρως εξαρτημένος από τη χειριστική σχέση με το αφεντικό του.
Στη δεύτερη ιστορία ο Τζέσε Πλέμονς είναι ζευγάρι με την Έμα Στόουν. Εκείνη χάνεται σε ένα ναυάγιο και, όταν μετά από ημέρες επιστρέφει στο σπίτι, ο αστυνομικός σύζυγός της πιστεύει πως είναι κάποια άλλη στη θέση της. Εδώ, έχουμε να κάνουμε με τις τοξικές σχέσεις και τον χειριστικό σύντροφο, ο οποίος όλα τα προηγούμενα χρόνια με έναν «αόρατο» τρόπο είχε πείσει τη σύζυγό του πόσο πολύ της έχει σταθεί και βοηθήσει κι εντέλει πόση ανάγκη τον έχει και κυρίως πόσο «υποχρεωμένη» είναι σε αυτόν. Έτσι, όταν της ζητά ως «απόδειξη αγάπης» να ακρωτηριάσει μέλη του σώματός της, εκείνη με τρόπο πειθήνιο, υπακούει.
Στην τρίτη ιστορία η Έμα Στόουν εγκαταλείπει τον σύζυγό της και τη μικρή κόρη τους, ακολουθώντας μία αίρεση (της οποίας ηγείται ο Γουίλεμ Νταφόε), η οποία ψάχνει μία νεαρή κοπέλα που θα έχει την ικανότητα να ανασταίνει νεκρούς. Εδώ, έχουμε να κάνουμε με το πώς θρησκευτικές αιρέσεις μπορούν να ελέγχουν τα άτομα, αλλά και με το πώς και η ίδια η ματαιοδοξία μας (η Στόουν έχει βαλθεί να βρει την κοπέλα) μπορεί να μας οδηγήσει σε επικίνδυνα μονοπάτια. Και εντέλει γινόμαστε πειθήνια όργανα αιρέσεων, κομμάτων, αλλά και της κακής εκδοχής του ίδιου μας του εαυτού.
Τι πρέπει να ξέρετε πριν δείτε την ταινία
Αν ανακαλύψατε τον Γιώργο Λάνθιμο στην «Ευνοούμενη» ή στο «Poor Things», η νέα ταινία του μπορεί και να μην σας ικανοποιήσει. Δεν έχει καμία σχέση με τα δύο τελευταία έργα του και μάλλον θα σας «πέσει» βαριά.
Αν, πάλι, είστε λανθιμικοί κι εκτιμήσατε την καλλιτεχνική του ευφυΐα από τις πρώτες του κιόλας ταινίες, τότε οι «Ιστορίες Καλοσύνης» είναι για εσάς. Μέχρι που θα συγκινηθείτε, καθώς θα σας θυμίσει Λάνθιμο από τα παλιά.
Σε κάθε περίπτωση, όλοι θα συμφωνήσετε πως πρόκειται για έναν ευφυή σκηνοθέτη που δίνει σημασία στην παραμικρή λεπτομέρεια. Ενώ έχει δημιουργήσει ένα δικό του λανθιμικό σύμπαν, που δεν είναι pop κι «ευρείας κατανάλωσης», σίγουρα -έστω και με τόσες ακραίες υπερβολές- θα σας προβληματίσει και θα σας φέρει αντιμέτωπους με τη σκοτεινή πλευρά της πραγματικότητας.
Το καστ του είναι εκλεκτό, ο ένας καλύτερος από τον άλλον, με τον Τζέσε Πλέμονς να είναι εξαιρετικός και στις τρεις ιστορίες και δικαίως κέρδισε το βραβείο ερμηνείας στις Κάννες.
Γιώργος Λάνθιμος, χωρίς σκηνές σεξ δεν γίνεται, οπότε με κάθε ευκαιρία, είχαμε και από μία τέτοια σκηνή, ακόμα και… hard.
Από τις τρεις ιστορίες, η πρώτη με διαφορά είναι η καλύτερη. Η δεύτερη αδικήθηκε και η τρίτη μάλλον ήταν αχρείαστη. Το μόνο που αξίζει σε αυτήν, είναι το ανατρεπτικό τέλος. Θα μπορούσε αυτές τις ιστορίες να τις είχε σπάσει σε τρεις ταινίες. Η, δε, διάρκειά της είναι εκνευριστικά μεγάλη κι επειδή το θέμα δεν είναι εύκολο, ο θεατής χάνεται και βαριέται. Και σε συνδυασμό με τις σεναριακές υπερβολές, μια δυσφορία προκαλείται.
Αξίζει να τη δείτε;
Αν δεν είσαι φαν του λανθιμικού σύμπαντος, άφησέ την καλύτερα. Είναι μία ταινία για τους «πιστούς» του, αυτούς που θα καταλάβουν και θα ερμηνεύσουν τον υπαρξιακό παραλογισμό που παρακολουθούμε επί τρεις ώρες περίπου. Και θα δικαιολογήσουν, ακόμα και το χάος που επικρατεί στο μεγαλύτερο μέρος της.
