Απεργία σεναριογράφων στο Χόλιγουντ: Σεισμικές αλλαγές στη βιομηχανία θεάματος – Πώς θα επηρεαστούν οι θεατές

Σε απεργία κατεβαίνουν χιλιάδες σεναριογράφοι κινηματογράφου και τηλεόρασης – κυρίως του Χόλιγουντ – από την Τρίτη (2 Μαΐου), καθώς η βιομηχανία ψυχαγωγίας βρίσκεται αντιμέτωπη με σεισμικές αλλαγές εξαιτίας της ακμής των streaming πλατφορμών (Netflix, Disney+, prime video κ.α.) και όχι μόνο. Η 15χρονη «εργασιακή ειρήνη» στην παγκόσμια μητρόπολη του θεάματος διακόπτεται με «πάταγο» ύστερα από μια ομόφωνη απόφαση στο συνδικάτο των σεναριογράφων, το οποίο κάνει λόγο για μια «υπαρξιακή» κρίση υπογραμμίζοντας πως διακυβεύεται «η επιβίωση της συγγραφής ως επαγγέλματος».

Η οργάνωση των σεναριογράφων «Writers Guild of America» (WGA) προχωρεί σε μια κινητοποίηση ύστερα από 15 χρόνια, καθώς οι διαπραγματεύσεις με τις εταιρείες παραγωγής για υψηλότερες αμοιβές κατέληξαν σε αδιέξοδο. Η προηγούμενη απεργία το 2007 και 2008 είχε διαρκέσει 100 ημέρες και κόστισε πάνω από 2 δισεκατομμύρια στην οικονομία της Καλιφόρνια, καθώς, όπως σημειώνουν οι New York Times, από το «πάγωμα» στις παραγωγές, επηρεάζονται και πολλά περιφερειακά επαγγέλματα που σχετίζονται με αυτές, από τεχνικούς μέχρι στεγνοκαθαριστήρια και εστιατόρια.

Οι σεναριογράφοι έχουν προχωρήσει έξι φορές σε απεργία κατά τη διαρκεια των προηγούμενων δεκαετιών. Εκτός της 100ημερης απεργίας που προαναφέρθηκε, είχαν πραγματοποιήσει κινητοποιήσεις και το 1988 για 153 ημέρες, αλλά και το 1998. Η WGA εκπροσωπεί περίπου 11.500 συγγραφείς στη Νέα Υόρκη, το Λος Άντζελες και αλλού και τα μέλη της έχουν προγραμματίσει συγκεντρώσεις και κινητοποιήσεις έξω από τα στούντιο του Χόλιγουντ, αλλά και στη Νέα Υόρκη.

«Η συμπεριφορά των εταιρειών έχει δημιουργήσει μια “gig economy” στο χώρο (σ.σ. γνωστή και ως «platform economy», πρόκειται για ούτε μόνιμη, ούτε μερική απασχόληση, αλλά περιστασιακή σχέση εργασίας που σχετίζεται με την υλοποίηση επιμέρους κομματιών ενός ευρύτερου έργου). Η αμετακίνητη στάση των εταιρειών σε αυτή τη διαπραγμάτευση προδίδει την πρόθεσή τους για μια περαιτέρω υποτίμηση του επαγγέλματος του συγγραφέα», ανέφερε η WGA σε ανακοίνωσή της.

Η Συμμαχία Παραγωγών Κινηματογράφου και Τηλεόρασης (AMPTP), που εκπροσωπεί την Comcast Corp, τη Disney, τη Warner Bros Discovery, το Netflix και εκατοντάδες άλλα στούντιο της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ισχυρίστηκε ότι βάσει των συνθηκών προσέφερε «γενναιόδωρες αυξήσεις», αλλά οι δύο πλευρές δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία. Οι εταιρείες μπορεί να μην επιθυμούν μια νέα διακοπή στην παραγωγή τους ύστερα από το lockdown της πανδημίας της Covid-19, ωστόσο ισχυρίζονται πως οι προϋπολογισμοί είναι περιορισμένοι και μια νέα εποχή δημοσιονομικής λιτότητας έχει ανατείλει στο Χόλιγουντ.

Τα στούντιο απολύουν χιλιάδες υπαλλήλους το τελευταίο διάστημα και περιορίζουν τις δαπάνες για τις νέες παραγωγές. Οι εταιρείες για τη στάση τους επικαλούνται το «δύσκολο οικονομικό περιβάλλον», το οποίο έχει διαμορφωθεί λόγω και των χρηματιστηριακών πιέσεων για κερδοφορία, ύστερα από επενδύσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων για προσέλκυση συνδρομητών. «Οι τιμές των μετοχών τους πέφτουν. Έχουν ξοδέψει υπερβολικά πολλά για το περιεχόμενο και πρέπει να δείχνουν κέρδη στους μετόχους τους», αναφέρει στους New York Times ειδικός στη βιομηχανία της ψυχαγωγίας.

Η άνοδος των streaming πλατφορμών, όπως αναφέρουν οι παραγωγοί κινηματογράφου και τηλεόρασης σύμφωνα με το Reuters, έχει προκαλέσει και μείωση στα έσοδα από τις τηλεοπτικές διαφημίσεις, καθώς το τηλεοπτικό κοινό συρρικνώνεται και οι διαφημιζόμενοι αναζητούν άλλα πεδία προβολής. Επιπλέον επικαλούνται τον διαφαινόμενο κίνδυνο ύφεσης στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου.

Οι παραγωγοί, όπως υποστηρίζει η AMPTP, ήταν διατεθειμένοι να συζητήσουν για κάποιες υψηλότερες αμοιβές, αλλά σε καμία περίπτωση στο ύψος που έθεσε η WGA στο τραπέζι και στις οποίες επιμένει. Ένα από τα πιο επίμαχα σημεία της διαπραγμάτευσης ήταν σύμφωνα με τις εταιρείες παραγωγής η πρόταση να είναι υποχρεωμένες να στελεχώσουν μια εκπομπή με συγκεκριμένο αριθμό σεναριογράφων για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, «ανεξάρτητα εάν είναι αναγκαίοι ή όχι».

Η WGA χαρακτηρίζει ως απαράδεκτες τις θέσεις των εταιρειών υπογραμμίζοντας «την υπαρξιακή κρίση που αντιμετωπίζουν οι συγγραφείς». «Οι εταιρείες έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο τις συζητήσεις. Έχουν πάρει τόσα πολλά από τους συγγραφείς, οι οποίοι τις έκαναν πλούσιες», αναφέρει η οργάνωση, προσθέτοντας πως οι συγγραφείς έχουν υποφέρει οικονομικά, λόγω των μικρότερων σεζόν και των μειώσεων στις πληρωμές.

Όπως σημειώνει, οι μισοί από τους σεναριογράφους των σειρών εργάζονται πλέον με ελάχιστο μισθό. Πριν από μερικά χρόνια ένας σεναριογράφος μπορούσε να βρει δουλειά σε μια εκπομπή με περισσότερα από 20 επεισόδια τη σεζόν, γεγονός που του εξασφάλιζε μια σταθερότητα για τουλάχιστον ένανχρόνο. Ωστόσο, στην εποχή του streaming, οι παραγγελίες επεισοδίων έχουν μειωθεί σε 8 ή 12, ενώ μείωση έχει σημειωθεί και στην εβδομαδιαία αμοιβή των σεναριογράφων.

Και ενώ οι αμοιβές των σεναριογράφων έχουν πάρει την «κατηφόρα», η βιομηχανία θεάματος πλήρωσε υπέρογκους μισθούς σε στελέχη και κατέγραψε κέρδη δισεκατομμυρίων, όπως σημειώνει ο Guardian. Η WGA υπολογίζει ότι τα κέρδη του κλάδου αυξήθηκαν από 5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2000 σε ετήσια κέρδη από 28 δισεκατομμύρια δολάρια έως 30 δισεκατομμύρια δολάρια, για μια περίοδο από το 2017 έως το 2021. Είναι δε ενδεικτικό πως το 2021, 12 από τα κορυφαία στελέχη των μέσων ενημέρωσης και της ψυχαγωγίας έλαβαν περίπου 1 δισεκατομμύριο δολάρια ως συνολική αποζημίωση.

Ένα ακόμη ζήτημα που βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων είναι και η εμφάνιση της τεχνητής νοημοσύνης. Η WGA επιθυμεί να διασφαλίσει πως τα στούντιο δεν θα χρησιμοποιήσουν την τεχνητή νοημοσύνη για τη δημιουργία νέων σεναρίων, τα οποία θα βασίζονται στην προηγούμενη δουλειά των σεναριογράφων. Αλλά επίσης και ότι σεναριογράφοι δεν θα καλούνται να ξαναγράψουν πρόχειρα σενάρια τα οποία θα έχουν δημιουργηθεί από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης.

Μέχρι να βρεθεί η χρυσή τομή μεταξύ των δύο πλευρών, τηλεοπτικά προγράμματα αναμένεται να διακοπούν. Για παράδειγμα κάποια δημοφιλή τηλεοπτικά σόου που χρησιμοποιούν ομάδες σεναριογράφων για επίκαιρα αστεία αναμένεται να διακόψουν άμεσα την παραγωγή τους. Επίσης η απεργία θα μπορούσε να επηρεάσει και τη φθινοπωρινή σεζόν, καθώς η συγγραφή των σεναρίων των σειρών ξεκινά συνήθως τον Μάιο ή τον Ιούνιο. Αυτό ενδεχομένως να αναγκάσει τα δίκτυα να επενδύσουν σε ριάλιτι σόου, ειδησεογραφικά μαγκαζίνο, αλλά και επαναλήψεις σειρών. Πάντως, όπως σημειώνει το Reuters, το Netflix εκτιμάται πως θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστο από τις εξελίξεις λόγω της διεθνούς εστίασής του και των συνεργασιών του με παραγωγές εκτός των ΗΠΑ.