Σκηνοθεσία: Στίβεν Φρίαρς
Σενάριο: Στιβ Κούγκαν, Τζεφ Πόουπ
Πρωταγωνιστούν: Σάλι Χόκινς, Στιβ Κούγκαν, Χάρι Λόιντ, Μαρκ Άντι
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Ζακ Νίκολσον
Σχεδιασμός Παραγωγής: Άντι Χάρις
Κοστούμια: Ρόνα Ράσελ
Μουσική: Αλεξάντρ Ντεσπλά
Ημερομηνία Εξόδου: 13 Οκτωβρίου 2022
Διάρκεια: 1 ώρα και 48 λεπτά
Η ομάδα που μας χάρισε τη Philomena ενώνει ξανά τις δυνάμεις της για μία ακόμα συγκλονιστική πραγματική ιστορία. Σε σενάριο των Στιβ Κούγκαν και Τζεφ Πόουπ και σκηνοθεσία του Στίβεν Φρίαρς ο Χαμένος Βασιλιάς ξετυλίγει ένα συναρπαστικό κυνήγι της αλήθειας πίσω από τους ιστορικούς μύθους ενορχηστρωμένο από μία ανυποχώρητη ερασιτέχνη ιστορικό.
Η δύο φορές υποψήφια για Όσκαρ Σάλι Χόκινς αναλαμβάνει τον πρωταγωνιστικό ρόλο της γυναίκας που αρνήθηκε να την αγνοούν και εναντιώθηκε στους πιο διακεκριμένους ιστορικούς, αναγκάζοντας τους να ασχοληθούν ξανά με έναν από τους πιο αμφιλεγόμενους βασιλιάδες της Αγγλίας.
Σύνοψη
Το 2012, μετά από 500 χρόνια, αποκαλύπτονται σε ένα πάρκινγκ του Λέστερ τα χαμένα λείψανα του Βασιλιά Ριχάρδου Γ’. Η έρευνα οργανώθηκε με πρωτοβουλία της ερασιτέχνη ιστορικού, Φιλίππα Λάνγκλι (Σάλι Χόκινς), της οποίας η ανυποχώρητη στάση δεν έγινε ποτέ κατανοητή ούτε από τον κύκλο της ούτε από τους ειδικούς και τους ακαδημαϊκούς.
Η ιστορία της έγραψε τη δική του ιστορία
Η δημιουργική ομάδα πίσω από το Philomena (2013) ενώνει ξανά τις δυνάμεις της για να διηγηθεί τη συναρπαστική ιστορία που έφερε στο φως τα χαμένα λείψανα του Βασιλιά Ριχάρδου Γ’ χάρη στην επιμονή της Φιλίπα Λάνγκλι. Η ταινία παρακολουθεί τα γεγονότα πίσω από τον μύθο και τιμά τη γυναίκα που αρνήθηκε να την υποτιμούν, ενώ αποκαλύπτει έναν πολύ διαφορετικό βασιλιά από τη σεξπηρική νοσηρή εκδοχή του.
«Από την αρχή, μας ενέπνευσε ένα πρωτοσέλιδο που έλεγε ότι μία μητέρα δύο παιδιών ανακάλυψε τον Χαμένο Βασιλιά σε ένα πάρκινγκ» λέει ο Τζεφ Πόουπ, που συνυπογράφει το σενάριο με τον Στιβ Κούγκαν. «Είναι μία αληθινή ιστορία, πάνω από όλα. Έχει να κάνει με μία γυναίκα που την υποτιμούν και την αγνοούν, αλλά εκείνη δεν υποχωρεί».
Ο Στιβ Κούγκαν, σεναριογράφος, παραγωγός και πρωταγωνιστής στην ταινία, προσθέτει: «Δεν μας αρέσει η αδικία. Μας αρέσουν οι ιστορίες όπως του Δαβίδ και του Γολιάθ κι αυτή είναι μία τέτοια ιστορία, για μία ερασιτέχνη ενάντια στο κατεστημένο».
Η Σάλι Χόκινς, που πρωταγωνιστεί ως Φιλίππα, λέει πόσο τη συνεπήρε η ιστορία: «Καταλήγει να ανακαλύπτει πού είναι θαμμένος ο Ριχάρδος από ένα προαίσθημα. Κι αυτό είναι αξιοσημείωτο. Είναι φανταστικό. Είναι εκπληκτικό».
Η πρώτη πρόκληση ήταν να πειστεί η Φιλίππα Λάνγκλι να μοιραστεί τη ζωή της με τους δημιουργούς. «Όταν έρχεται κάποιος και σου λέει ότι θέλει να διηγηθεί την ιστορία σου, δεν πιστεύεις ότι θα συμβεί. Δεν είναι κάτι απλό, γιατί παραδίδεις τη ζωή σου στα χέρια άλλων. Αλλά κατάλαβα ότι αγάπησαν την ιστορία».
Ο Πόουπ συμπληρώνει, «Όταν αρχίσαμε να σκαλίζουμε την ιστορία καταλάβαμε ότι πρόκειται για μία γυναίκα που επέδειξε μεγάλη επιμονή και τελικά κέρδισε. Πήγε κόντρα στις τοπικές αρχές, στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, στους αρχαιολόγους, στους ιστορικούς και δεν το έβαλε κάτω».
Αφού εξασφάλισαν τη συμμετοχή της Φιλίππα, ο Κούγκαν και ο Πόουπ άρχισαν να γράφουν το σενάριο. Ο σκηνοθέτης Στίβεν Φρίαρς περιγράφει το δίδυμο, « Ο Στιβ είναι πολύ πνευματώδης, εκλεπτυσμένος και ο Τζεφ είναι πολύ καλός δραματουργός. Οπότε μπορούν να κάνουν τα πάντα. Γράφουν με ένα φρέσκο τρόπο και διηγούνται τις ιστορίες με έναν πρωτότυπο και καθηλωτικό τρόπο».
Ήταν σημαντικό να διαποτίσουν την ταινία με ένα διακριτικό κωμικό τόνο, όπως έκαναν και στη Philomena. Ο Κούγκαν εξηγεί, «Γράφουμε δραματικές ιστορίες και χρησιμοποιούμε την κωμωδία για να τις γλυκάνουμε. Δεν θέλουμε να είμαστε ελιτιστές, θέλουμε να απευθυνόμαστε σε όσους περισσότερους ανθρώπους γίνεται και να παρουσιάζουμε με έξυπνο τρόπο ενδιαφέρουσες ιστορίες με χιούμορ. Η ίδια η ζωή έχει κωμωδία μέσα της στις πιο παράξενες συνθήκες. Ακόμα και στο σκοτάδι, οι άνθρωποι αναζητούν την κωμωδία».
Η ταινία έχει φεμινιστικό πνεύμα. «Η ταινία δεν έχει να κάνει απλώς με ένα άτομο, αλλά με μία γυναίκα σε μία βαθιά πατριαρχική κοινωνία, που παίρνει τον έλεγχο της ζωής της. Πιστεύω ότι πολλές γυναίκες θα ταυτιστούν, γιατί μπορεί σε κάποια φάση της ζωής τους να ένιωσαν αόρατες» επισημαίνει ο Κούγκαν.
«Η ιστορία της Φιλίππα θα εμπνεύσει τους ανθρώπους να κάνουν πράγματα που δεν πίστευαν ότι μπορούν να καταφέρουν» λέει ο Χάρι Λόιντ, που υποδύεται τον Βασιλιά Ριχάρδο σε διαφορετικές εκδοχές. Ο Φρίαρς καταλήγει, «Είναι πολύ αλλόκοτη η ιδέα να πιστέψει κανείς ότι θα βρει έναν βασιλιά θαμμένο κάτω από ένα πάρκινγκ. Είναι μία τελείως παράλογη ιδέα, αλλά τα κατάφερε!».
Η Φιλίππα Λάνγκλι και η αναζήτηση της
Το ενδιαφέρον της Λάνγκλι για τον Ριχάρδο Γ’ πυροδοτήθηκε όταν αγόρασε ένα βιβλίο το 1998. «Το είχε γράψει ο Πολ Μάρεϊ Κένταλ και ήταν μία βιογραφία του βασιλιά. Με συνεπήρε γιατί δεν είχε σχέση με τον ήρωα του Σαίξπηρ. Το βιβλίο απεδείκνυε ότι ήταν πιστός, γενναίος, ευσεβής και δίκαιος» λέει η Λάνγκλι.
Η έρευνα της καθοδηγήθηκε πολύ από τη διαίσθηση που την έστειλε στα σωστά σημεία. Ο Πόουπ θυμάται το χτυποκάρδι του χάρη στην περιγραφή της Λάνγκλι. «Μπήκε στο πάρκινγκ και ένιωσε πολύ παράξενα. Το περιέγραψε σαν κάτι που ανέβαινε από τα πόδια της και δυνάμωνε και παραλίγο να λιποθυμήσει. Ξαφνικά σταμάτησε και είδε το αρχικό R». Ο Χάρι Λόιντ προσθέτει, «Ήταν ένα μαγικό στοιχείο. Όταν μπήκε η Φιλίππα στο πάρκινγκ συνέβησαν πολλές παράξενες συμπτώσεις. Όταν η ιστορία συρρικνώνεται σε μία στιγμή και ξαφνικά γίνεται απτή είναι ό,τι πιο κοντινό στη μαγεία».
Ο σκεπτικιστής Φρίαρς παραδέχεται, «Είναι μυστήριο. Κάπου ανάμεσα στην έρευνα και τη διαίσθηση, δεν ξέρω πού να τραβήξω τη γραμμή. Ή μπορεί να είναι σκέτη τύχη, όπως μου είπε ένας φίλος ιστορικός. Αλλά, ξέρεις, το πέτυχε. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο».
Σχετικά με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του τεστ DNA και τη συνέντευξη τύπου που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο του Λέστερ, η Λάνγκλι λέει ότι «δεν ξέρω γιατί δεν ήμουν στο τραπέζι. Ίσως γιατί όλοι όσοι κάθονταν εκεί ήταν διδάκτορες ή αναγνωρισμένοι ακαδημαϊκοί».
Ο Πόουπ τονίζει για την καταγραφή των πραγματικών γεγονότων, «Η Φιλίππα δεν μπήκε στο προσκήνιο μετά την ανακάλυψη. Το διηγούμαστε όπως συνέβη και το κοινό θα βγάλει τα συμπεράσματα του».
«Υπήρχαν σπουδαίες στιγμές στο ταξίδι αυτό, αξέχαστες στιγμές. Αλλά και δύσκολες. Αυτό έδειξε ο Στιβ και ο Τζεφ, δεν είναι ο δρόμος στρωμένος με ροδοπέταλα όταν ξεκινάς κάτι τέτοιο. Είναι σκληρό και δύσκολο» λέει η Λάνγκλι.
Ο Χόκινς περιγράφει τον χαρακτήρα της Λάνγκλι «σαν νερό. Δεν το έβαλε κάτω, πάντα έβρισκε άλλο δρόμο, δεν δέχτηκε το όχι, συνέχιζε διακριτικά και ήσυχα για χρόνια».
Ριχάρδος, ο σφετεριστής του Σαίξπηρ
Το θεατρικό του Σαίξπηρ με πρωταγωνιστή τον Ριχάρδο Γ΄ είναι η πιο γνωστή καταγραφή του βασιλιά. «Η ταινία έρχεται σε αντίθεση με τον Σαίξπηρ. Πολλοί πιστεύουν ότι η ιστορία του Σαίξπηρ είναι αληθινή. Όμως, το έργο γράφτηκε 100 χρόνια μετά τον θάνατο του Ριχάρδου και είναι βασισμένο σε διηγήσεις του Τόμας Μορ, που ήταν πέντε χρονών όταν ο Ριχάρδος ήταν βασιλιάς».
Ο Μαρκ Άντι, που υποδύεται τον επικεφαλής αρχαιολόγο της ανασκαφής, σχολιάζει: «Είναι οι νικητές που γράφουν την ιστορία. Αυτό που ακούμε για τον Ριχάρδο είναι διηγήσεις εκείνων που τον νίκησαν. Ίσως να μην ήταν τόσο κακός. Ας το κρατήσουμε αυτό στο μυαλό μας σε όλους τους τομείς της ζωής».
Ο Πόουπ προσθέτει: «Πήγαμε στο Λέστερ και αρχίσαμε να βυθιζόμαστε πολύ στον κόσμο του Ριχάρδου, που τον ξέραμε σαν ένα κακό βασιλιά που σκότωσε τους ανιψιούς του. Αυτή η ταινία μπορεί να είναι η ιστορία της Φιλίππα, αλλά αποκαθιστά λίγο τον Ριχάρδο».
Η Λάνγκλι σχολιάζει σχετικά: «Ο Σαίξπηρ παρουσιάζει τον Ριχάρδο Γ΄ μικροκαμωμένο και μαυροντυμένο. Λέει ότι έχει καμπούρα, ότι το ένα του χέρι ήταν άχρηστο και ότι κούτσαινε. Τα λείψανα του Ριχάρδου Γ΄ αποκάλυψαν ότι είχε σκολίωση. Όμως τα ρούχα του θα κάλυπταν τις αδυναμίες του».
«Στην ταινία παρουσιάζεται ηρωικός και καθόλου καμπούρης. Η Φιλίππα θα έλεγε ότι βοήθησε στη σταθερότητα της χώρας. Καθιέρωσε την αρχή για το τεκμήριο της αθωότητας. Στα μάτια της, ήταν μία ηρωική φιγούρα» σχολιάζει ο Φρίαρς.
«Πρόκειται για προπαγάνδα του Οίκου των Τυδώρ που τον προωθούσαν σαν τέρας. Όμως, ο Ριχάρδος Γ’ ήταν καλλιεργημένος, πνευματώδης. Μπορεί να ήταν αδίστακτος, όχι όμως περισσότερο από τους σύγχρονούς του. Ήταν θρήσκος και είχε έντονη αίσθηση της δικαιοσύνης» λέει η Σάλι Χόκινς.
Σκεπτόμενος τη σπουδαιότητα του επιτεύγματος, η ο Χάρι Λόιντ σχολιάζει, «Κατάφερε να κάνει ολόκληρο τον κόσμο να αναθεωρήσει κάτι μετά από 500 χρόνια. Αυτό θέλει πολλή δουλειά, πρέπει να καταρριφθούν πολλές προκαταλήψεις». Ο Πόουπ αναγνωρίζει την επιτυχία της Λάνγκλι: «Η σύντομη βασιλεία του Ριχάρδου θεωρείται πια νόμιμη. Αυτό είναι μία μεγάλη νίκη».
Ο σκηνοθέτης
Λίγοι είναι οι σκηνοθέτες που έχουν σημειώσει σταθερή εμπορική και καλλιτεχνική επιτυχία όπως ο Στίβεν Φρίαρς. Το έργο του παραθέτει μία ανθρωποκεντρική και πνευματώδη σκοπιά του κόσμου.
Ο Χάρι Λόιντ σχολιάζει για τον σκηνοθέτη, «Είναι τόσο χαλαρός που σχεδόν ξεχνάς ότι κάνουμε μία ταινία». Ο Μάρκ Άντι συμφωνεί, «Είναι σπάνιο να είμαστε σε τόσο καλά χέρια». Η Χόκινς προσθέτει, «Ξέρει πολύ καλά τι κάνει. Είναι ένας από τους καλύτερους σκηνοθέτες, έχει απίστευτο πάθος να διηγείται ιστορίες. Αγαπώ το έργο του. Έχει κάνει πολύ διαφορετικές μεταξύ τους ταινίες και είναι όλες οικείες και ενδιαφέρουσες. Είναι πολύ έξυπνος και σοφός».
Η Λάνγκλι σχολιάζει τις επισκέψεις της στο γύρισμα, «Προφανώς, είχα διαβάσει το σενάριο. Μετά γνώρισα την ιδιοφυία του Στίβεν Φρίαρς. Πώς παίρνει το σενάριο, πώς το οραματίζεται, πώς το μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη». Ο Πόουπ συμπληρώνει, «Η ταινία είναι ιδιαίτερη, πρωτότυπη και ασυνήθιστη. Εκφράζει την προσωπικότητα του Στίβεν».
Οι χαρακτήρες
Μία από τις προκλήσεις της ταινίας ήταν να μπει ο θεατής το κοινό στο μυαλό της Φιλίππα. «Μετά από πολλή συζήτηση, αποφασίσαμε ότι ο Ριχάρδος θα εμφανίζεται σαν όραμα στη Φιλίππα» λέει ο Πόουπ. «Έχει ξαναγίνει σε ταινία, αλλά θέλαμε να είναι κάτι πρωτότυπο και φρέσκο. Βάλαμε κάποιους κανόνες. Ένας ήταν ότι ο Ριχάρδος Γ΄ είναι μία επέκταση του υποσυνειδήτου της. Όταν του μιλάει, απευθύνεται στον εαυτό της. Αποφασίσαμε, επίσης, ότι δεν θα το δείξουμε με σοβαροφάνεια».
«Είναι έξυπνο εργαλείο και δύσκολο. Είναι έξυπνο γιατί έχει πλάκα. Την κάνει να νιώθει λίγο τρελή, δεν είναι σίγουρη τι συμβαίνει, έχει τρελαθεί μήπως; Αλλά αποφασίζει ότι αξίζει τον κόπο» σχολιάζει η Χόκινς.
Η επιλογή της ηθοποιού που θα αναλάμβανε τον ρόλο ήταν φυσικά πολύ σημαντική με δεδομένο ότι υποδυόταν έναν αληθινό χαρακτήρα. «Η Φιλίππα θα μπορούσε να είναι η μητέρα μου, η αδελφή μου, η γυναίκα μου. Πρέπει να συνδεθούμε με τον χαρακτήρα, να ταυτιστούμε μαζί του. Η επιλογή της Σάλι Χόκινς ήταν πολύ σημαντική γιατί η Σάλι μπορεί να υποδυθεί έναν καθημερινό χαρακτήρα» λέει ο Πόουπ. «Η Φιλίππα είναι σύνθετος χαρακτήρας. Η Σάλι της χάρισε εκκεντρικότητα και αυθεντικότητα» συμπληρώνει ο Κούγκαν.
«Η ερμηνεία της συμπύκνωσε το δεκαετές ταξίδι μου με όμορφο τρόπο, καθώς ένιωσα ευάλωτη αρκετές φορές. Μου έλειπε η αυτοπεποίθηση τότε, δεν είχα εσωτερικό σθένος, αλλά στο τέλος η δύναμη μου ήρθε στο προσκήνιο» εξομολογείται η Λάνγκλι.
Η ερμηνεία ενός αληθινού ανθρώπου δεν βάρυνε μόνο τους ώμους της Χόκινς, αλλά και του Κούγκαν που υποδύεται τον σύζυγο της Λάνγκλι. «Όταν υποδύεσαι έναν πραγματικό χαρακτήρα, θέλεις λίγο χώρο για να επινοήσεις πράγματα. Δεν υπάρχει αυστηρός κανόνας, αλλά πρέπει να ξέρεις πότε περνάς τη γραμμή. Έχεις ευθύνη» λέει ο Κούγκαν. «Ο Στιβ μπορεί να κάνει τα πάντα. Είναι εκπληκτικός» λέει η Χόκινς.
Ένας ακόμα χαρακτήρας που βασίζεται σε πραγματικό πρόσωπο είναι ο Ρίτσαρντ Μπάκλεϊ, o διευθυντής των αρχαιολογικών υπηρεσιών του Πανεπιστημίου του Λέστερ. Τον υποδύεται ο Μαρκ Άντι που ερμηνεύει με συναίσθημα για να αποδώσει την αντικρουόμενη στάση του. Από τη μία πρέπει να κάνει τη δουλειά του και από την άλλη η συνείδηση του τού υποδεικνύει ότι πρέπει να σεβαστεί και να τιμήσει τη Φιλίππα.
Επίσης βασισμένος σε αληθινό πρόσωπο, που έζησε 500 χρόνια πριν, είναι ο χαρακτήρας του Ριχάρδου Γ’, τον οποίο υποδύεται ο Χάρι Λόιντ σε τρεις εκδοχές.
Η Χόκινς λέει για την ερμηνεία του Λόιντ, «Είναι εκπληκτικός, έχει το εκτόπισμα του Λόρενς Ολίβιε».
«Η δουλειά του Ριχάρδου στην ταινία δεν είναι να τον βρουν, αλλά να τη βοηθήσει να βρει τον εαυτό της» λέει ο Λόιντ για τη σχέση του Ριχάρδου με τη Φιλίππα.
