«Το όνειρο ενός γελοίου» στο θέατρο Βαφείο

Παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στο newsbeast.gr

20·05·2015 01:13

Το 1877 ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι δημοσίευσε το πιο αισιόδοξο διήγημά του, «Το όνειρο ενός γελοίου». Στο κείμενο καταγράφεται η προσωπική ενδοσκόπηση και η εντελεχής αναζήτηση της αλήθειας που διέπει τη ζωή, όπως την πραγμάτωσε ο συγγραφέας.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Ο ανώνυμος γελοίος αντιήρωας του Ντοστογιέφσκι είναι ένας κοινός θνητός, ένας άνθρωπος που συνομιλεί απελπισμένα με τον εαυτό του, γιατί έχει απομονωθεί από το περιβάλλον του, καθότι, είναι γελοίος. Περιφρονημένος και χλευασμένος για τη διαφορετικότητά του, τυλίγεται από ολοκληρωτική αδιαφορία για τα πάντα.

Καθώς σπούδαζε καταλάβαινε ξεκάθαρα πόσο γελοίος ήταν, αλλά η αλαζονεία του τον εμπόδιζε να το παραδεχτεί και η έλλειψη κάθε νοήματος και ενδιαφέροντος τον οδήγησε στη μελαγχολία και στην απόφαση να σκοτωθεί αγοράζοντας ένα περίστροφο. Τη νύχτα όμως που είναι έτοιμος να το πραγματοποιήσει και με αφορμή ένα τυχαίο περιστατικό που τον έβαλε σε σκέψεις καθυστερώντας την εκτέλεση της απόφασής του, αποκοιμιέται στην πολυθρόνα του.

Ένα όνειρο όμως στον ύπνο του μιας καινούργιας αναζωογονημένης ζωής, ένα όνειρο «άγγελος της αλήθειας» μεταστρέφει τελικά την επιθυμία του για ζωή. Καθώς ονειρεύεται το θάνατό του, καθώς πεθαμένος κείτεται στο φέρετρό του ένα σκοτεινό κι άγνωστο ον τον τράβηξε στο φωτεινό διάστημα, σ’ ένα ταξίδι που έτεινε σ’ ένα μυστηριώδη κι άγνωστο σκοπό, που μόνο εκείνον αφορούσε. Κι από κει βρέθηκε σ’ ένα λαμπρό νησί του ελληνικού αρχιπελάγους, όπου όλα ακτινοβολούν μιαν επίσημη χαρά και οι κάτοικοί του «παιδιά του ήλιου» ομορφαίνουν από σοφία και συνείδηση.

Σ’ αυτή την γη, «προτού την μολύνει το προπατορικό αμάρτημα» ποτέ δεν είδε τη σκληρή ηδυπάθεια αλλά «τη γαλήνια έκσταση τέλεια και στοχαστική» στα πρόσωπα των ανθρώπων που ζουν υμνώντας τη φύση, τραγουδώντας και χορεύοντας, που ερωτεύονται ελεύθερα μ’ ένα αίσθημα πληρότητας. Όλο αυτό που τον συνεπαίρνει στο όνειρό του και του φανερώνει την αλήθεια για τα υψηλά ιδεώδη, ξυπνά μέσα του τη λαχτάρα και τον πόθο για ζωή, που αποφασίζει να διακηρύξει πλέον παντού με πυξίδα την αγάπη για το συνάνθρωπο.

Ο Δημήτρης Βερύκιος σε μιαν ατμόσφαιρα μυσταγωγική που δημιουργεί η ευγενής παρουσία της σοπράνο Ευτυχίας Δημητρακοπούλου (παίζει φλάουτο και τραγουδά επί σκηνής αποσπάσματα από δημοφιλείς άριες, κλείνοντας με τον ύμνο της Αγάπης του Απ. Παύλου σε μουσική Zbignew Preisner) υπάρχει «στο όνειρο» ή μάλλον το όνειρο» ερμηνεύεται από εκείνον. Μια σπάνια ερμηνεία για την ευτυχία της ζωής, που βρίσκεται πάνω από τη γνώση, πλημμυρισμένη πάθος, έκσταση, έρωτα, ευδαιμονία, ενθουσιασμό για την ομορφιά των κλασσικών αξιών, αλλά και δυνατή θλίψη, μελαγχολία που συνεπαίρνει μαρτυρικά τον εξαίρετο πρωταγωνιστή. Ώσπου να γαληνέψει σαν άυλος, συνεπαρμένος στο φως του αποκαλυπτικού ονείρου.

Το σκηνοθετικό συναρπαστικό πλησίασμα είναι κάτι σαν όμορφος «νοσταλγικός πόνος» που οδηγεί στην κάθαρση με γενναιόδωρη λαχτάρα. Κομψά κοστούμια, ένα φαναράκι και δυο φτερά πουπουλένια αρκούν για να πετάξει ο θεατής βαθιά συγκινημένος σε καταιγισμό χειροκροτημάτων, στο πανανθρώπινο όνειρο της ευδαιμονίας.