Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι στη νουβέλα του στην ουσία «δεν μιλά για μια αδύναμη καρδιά, αλλά για την καρδιά του αδύναμου ανθρώπου». Εκείνου που μη δυνάμενος ν’ αντέξει το δικαίωμα στην ευτυχία και το βάρος της όποιας ευθύνης, εξοντώνεται ψυχολογικά και οδηγείται στην αυτοκαταστροφή. Ο συγγραφέας αντλεί το θέμα του από πραγματικά γεγονότα της καθημερινής ζωής απλών ανθρώπων με τους οποίους έχει ο ίδιος προσωπική σχέση. Ανθρώπους ταλαιπωρημένους κι εξοντωμένους από την οικονομική ανέχεια, θύματα μιας ταραγμένης ιστορικά εποχής στα τέλη του 19ου αιώνα.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Παραμονή πρωτοχρονιάς, Αγία Πετρούπολη. Ο Βάσια, ένας φτωχός νεαρός δημόσιος υπάλληλος επιστρέφει χαρούμενος στο ταπεινό του δωμάτιο, το οποίο μοιράζεται με τον καρδιακό του φίλο Αρκάντι. Είναι χαρούμενος διότι αφενός η Λίζα, την οποία αγαπά, δέχεται να γίνει γυναίκα του κι αφετέρου γιατί ο προϊστάμενός του τον ευνόησε οικονομικά, αναθέτοντάς του την αντιγραφή κάποιων εγγράφων.

Ο φίλος του αιφνιδιασμένος από τον επικείμενο γάμο αντιδρά στην αρχή σκεπτόμενος τα επιπρόσθετα βάρη που θα εξαντλήσουν το Βάσια. Ταυτόχρονα αισθάνεται ανασφαλής, περιθωριοποιημένος κι εκτεθειμένος σε απομόνωση, συναισθήματα που εξαφανίζονται όταν διαβεβαιώνεται πως δεν κινδυνεύει η ανιδιοτελής φιλία τους και περιχαρής γνωρίζει τη Λίζα. Μέσα σε 36 ώρες όμως, τα πάντα αλλάζουν στη ζωή των ηρώων, καθώς ο Βάσια αδυνατώντας να αντέξει την εύνοια της τύχης αποδιοργανώνεται και οδηγείται σε νευρικό κλονισμό. Η αίσθηση πως απογοήτευσε και «πρόδωσε την εμπιστοσύνη» του φίλου του αδυνατώντας να διεκπεραιώσει την αντιγραφή των εγγράφων και η χαμηλή του αυτοεκτίμηση πως δεν του αξίζει η προσωπική ευτυχία στον έρωτα, τον οδηγούν στην παραφροσύνη.

Η Κερασία Σαμαρά έχει καταφέρει με τη σκηνοθεσία της και τη θεατρική απόδοση της νουβέλας «λειαίνοντας τα μελοδραματικά στοιχεία, να διακριθεί το πάθος και η ζεστασιά της Ρωσικής ψυχής». Τα εφτά μέρη της θεατρικής πράξης συνδέονται μεταξύ τους με μουσικά ακούσματα του κιθαρίστα Τάκη Μπαρμπέρη και μελοποιημένη ποίηση από το έργο του Πούσκιν, που ενδυναμώνει και φανερώνει τα «τρικυμιώδη συναισθήματα» των φίλων, αποσαφηνίζοντας δυναμικά την τιμιότητα και το ολοκληρωτικό δόσιμο στη φιλία. Κάτι που από καιρό έχει χαθεί, γι’ αυτό και ξενίζει. Νομίζω πως αυτός ο χειμαρρώδης λυρισμός των συναισθημάτων έχει αποδοθεί με το σωστό εκφραστικό μέτρο, δίχως να εκθέσει υπερβάλλοντας, ό,τι καθαρό, αγνό και αλτρουιστικό.

Το πολύ όμορφο εικαστικό τοπίο στο βάθος, με την προοπτική της πόλης που την αγκαλιάζει ένας ατμοσφαιρικός φωτισμός και το χιόνι που πέφτει, κρύβει στα φωτισμένα σπίτια το συνθλιπτικό «ηθικά» μικροαστικό πολιτισμό. Σε αντίθεση με το φτωχικό δωμάτιο σε φυσικό μέγεθος μπροστά στη σκηνή, ζεστό απ’ ό,τι χρειάζεται η ανθρώπινη ψυχή για να μυηθεί στα ανώτατα επίπεδα του ανθρωπισμού.

Ο Σ. Μαρκάλας ως Αρκάντι «φωνή της λογικής», εκφράζει στα μεγάλα του μάτια τον πόνο, την απόγνωση, τον βουβό τρόμο του απρόβλεπτου, τη δυσκολία να το δεχτείς και να το αποδεχτείς. Στο ίδιο βλέμμα, όπου καθρεφτιζόταν νωρίτερα η χαρά και η γαλήνη μιας απλής καθημερινής στιγμής.

Ως Βάσια, ο Α. Νταβρής με ολοκληρωμένη ερμηνεία εξωτερικεύει συγκρατημένα και δειλά το δέξιμο ενός θεϊκού δώρου, με τον ενθουσιασμό του ανασφαλούς ανθρώπου, ανάξιου για τέτοιο ευεργέτημα. Με σώμα κυρτωμένο, καταπονημένο, και βλέμμα χαμένο από την αβάσταχτη εργασιακή πίεση και τη δουλική αφοσίωση στο αφεντικό. Με το βάσανο του αγνού και καθαρού ανθρώπου που δεν θέλει να απογοητεύσει το φίλο του. Συγκλονιστικός τις βασανιστικές στιγμές που έχοντας ήδη λυγίσει μπουκωμένος από το μη δυνάμενος να διαχειριστεί το δόσιμο, φθάνει στην παράνοια.

Η Κ. Ανυφαντή, ως Λίζα, σαν μια κομψή οπτασία και όραμα, δεν λυτρώνει και δεν λυτρώνεται.

Μια συγκινητική παράσταση που μόλις κατέβασε την αυλαία.

Συντελεστές

Μετάφραση-Στιχουργική απόδοση: Ηρακλής Δ. Λογοθέτης
Σκηνοθεσία-Θεατρική απόδοση: Κερασία Σαμαρά
Σκηνικά-Κοστούμια: Κώστας Βελινόπουλος
Μουσική σύνθεση: Τάκης Μπαρμπέρης
Επιμέλεια κίνησης: Χριστίνα Βασιλοπούλου
Φωτισμοί: Γιώργος Μπούχρας
Βοηθός σκηνοθέτη: Κέλλυ Ανυφαντή
Κινηματογράφηση: Νίκος Βουτενιώτης

Παίζουν: Αλέξανδρος Νταβρής, Bασίλης Γιακουμάρος, Κέλλυ Ανυφαντή, Ζωή Αρβανιτάκη

Αφήγηση–Τραγούδι : Κερασία Σαμαρά
Ζωντανή μουσική: Τάκης Μπαρμπέρης
Μαγνητοσκοπημένα, ο Γρηγόρης Βαλτινός σε φιλική συμμετοχή

Θέατρο Ακαδημίας Πλάτωνος
Σπύρου Πάτση & Μαραθωνομάχων 8, ,Βοτανικός
Τηλ.: 2104830330