«Ένας άνθρωπος επιστρέφει στην πατρίδα του πιστεύοντας ότι θα τον σκοτώσουν και τον σκοτώνουν»

Παρουσίαση θεατρικών παραστάσεων στο newsbeast.gr

19·01·2018 15:35

Το έργο είναι μεταγραφή του Murder in the Cathedral του T.S. Eliot στη μετάφραση του Γιώργου Σεφέρη, από την Ιόλη Ανδρεάδη και τον Αρη Ασπρούλη.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Ο Θωμάς Μπέκετ -ο μετέπειτα Άγιος της Αγγλικανικής εκκλησίας- γεννήθηκε το 1117 από πλούσια οικογένεια Νορμανδών. Προσωπικός φίλος του βασιλιά Εδουάρδου Β’, πρωθυπουργός και συγκυβερνήτης του κατηγορήθηκε για κατάχρηση δημοσίου χρήματος, για ανάμειξη σε ίντριγκες του παλατιού και τον πολυτελή έκλυτο βίο του.

Όταν εκλέχθηκε αρχιεπίσκοπος της Καντερβουρίας, απαρνήθηκε την αριστοκρατία υποστηρίζοντας τα συμφέροντα της εκκλησίας. Ανάμεσα στους δυο επιφανείς άντρες κηρύχθηκε πόλεμος γιατί ο κλήρος πήρε την εξουσία στα χέρια του. Μέσα στη γενική λαϊκή δυσαρέσκεια και εξαθλίωση ο Θ. Μπέκετ εγκαταλείπει τα εγκόσμια αξιώματα και τις συνήθειες της παλιάς ζωής, για να αφιερωθεί στην υπηρεσία του ποιμνίου του. Ανεπιθύμητος πια αυτοεξορίζεται στη Γαλλία για να επιστρέψει αργότερα μετά από μια τυπική συμφιλίωση με τον βασιλιά, ο οποίος θεωρείται ο ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του. Πράγματι δυο μήνες αργότερα ο Θ. Μπέκετ δολοφονείται από τέσσερις ιππότες, παραμονές της πρωτοχρονιάς του 1170, μέσα στην εκκλησία.

Πηγή για τον Eliot αποτέλεσε το χρονικό του κληρικού Εδουάρδου Γκριμ, αυτόπτη μάρτυρα της δολοφονίας. «Το Murder in the Cathedral», που παρουσιάστηκε στον Καθεδρικό ναό της Καναντερβουρίας στις 19 Ιούνη του 1935, είναι έργο αλληγορικό, γραμμένο σε ελλειπτικό κοινό λόγο.

Ο Eliot παρουσιάζει τον Θ. Μπέκετ ως σύμβολο της αντίστασης στον απολυταρχισμό της πολιτικής εξουσίας, στρέφοντας τον προβληματισμό της σκέψης στην άνοδο του φασισμού.

«Η αντικειμενική συστοιχία» του έργου -πολιτικό και αγγλοκαθολικό δράμα- σηματοδοτεί τις αποφάσεις του μεταμορφωμένου ιερωμένου, τις ευθύνες του απέναντι στην ίδια του τη ζωή. «Αν γίνω αρχιεπίσκοπος δεν θα μπορώ πλέον να είμαι φίλος σας» (Ζαν Ανούιγ «Η τιμή του θεού»), ήρθα εδώ για να πεθάνω ανάμεσά σας ομολογεί στο ποίμνιό του. Όπου κι’ αν οφείλεται βέβαια αυτή η μεταστροφή σε προσωπική πικρία η επιφοίτηση θεϊκή, αυτό που προέχει είναι ο αγώνας και η πίστη του Μπέκετ σ’ ένα ανώτερο σκοπό. Σε μια τόσο περίπλοκη πολιτική όσο και θρησκευτική εποχή που πάσχει από εκφυλισμό πνεύματος και αισθημάτων, το να αποκηρύξει κάποιος το βολικό του παρελθόν και να οδηγηθεί στην ενσυνείδητη γνώση είναι πράξη ανδρείας.

Και στη συνείδηση των ανθρώπων αγιοποιείται εκείνος που έδωσε τη μάχη, που έκανε την επανάσταση σου ενάντια σε κάθε ασήμαντο για κάποιον ανώτερο σκοπό. Η σκηνοθετική τελετουργία της Ιόλης Ανδρεάδη προσδίδει στη θεατρική πράξη τον καθαρμό της θυσίας, που εκτελείται πάνω στο σκηνικό βωμό-βάθρο της Δήμητρας Λιάκουρα.

Ένα τρίπτυχο βιτρό πίσω του, χαμηλός φωτισμός και εκκλησιαστική μουσική δημιουργούν την κατανυκτική ατμόσφαιρα του ναού όπου έγινε το φονικό. Για όποιον επισκέφθηκε την μεγαλόπρεπη και επιβλητική Αρχιεπισκοπή της Καντερβουρίας, το συναίσθημά του βυθίζεται ακόμα περισσότερο στο μυσταγωγικό και δραματικό στοιχείο της παράστασης.

Η Ρούλα Πετεράκη σε πολλαπλούς ρόλους, σαν αναγεννησιακή φιγούρα στα πόδια του πάσχοντος σώματος «Αυτού που λατρεύεται», σαν μέλος χορού γυναικών της πόλης και αμείλικτος τιμωρός σαγηνεύει με το εύρος του υποκριτικού της ορίζοντα. Είναι μια σπουδαία ηθοποιός που καθηλώνει το θεατρικό εκκλησίασμα με την τραγική της ευαισθησία και την πυκνή ερμηνεία της.

Ο Γιώργος Νανούρης χτίζει το ρόλο του Θ. Μπέκετ με γαλήνια εσωτερικότητα, με ιερή καρτερικότητα και μεγαλοσύνη. Εκείνη που διαθέτει ο προετοιμασμένος και αποφασισμένος για την υπέρτατη θυσία. Ευσεβής, σεμνός, ψύχραιμος με την σφραγίδα του μυστηριακού και υπερφυσικού που τον ανυψώνει σ’ ένα άλλο επίπεδο.

Η παράσταση, «ένα τελετουργικό δράμα» που θεμελιώνει την ποίηση στον ρεαλισμό, αφήνει πολύ καλές εντυπώσεις. Στο νου έρχονται τα λόγια του Βολτέρου: «Πεθαίνω λατρεύοντας το θεό που αγαπά τους φίλους μου, που δεν μισεί τους εχθρούς μου και που απεχθάνεται την καταπίεση». Αυτό το απελευθερωτικό συναίσθημα τονίζεται στην τελευταία σκηνή, καθώς ακούγεται το «Τραγούδι του Παρτιζάνου», σε δόξα ενός επαναστάτη της εποχής του.

Ταυτότητα της παράστασης:

Σύλληψη – Σκηνοθεσία – Κίνηση: Ιόλη Ανδρεάδη
Κείμενο μεταγραφής: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Δήμητρα Λιάκουρα
Ειδικές Κατασκευές: Περικλής Πραβήτας
Φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα
Μουσική – Ηχοτοπίο: Γιάννης Χριστοφίδης
Φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ
Video trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος
Βοηθός Σκηνοθέτη: Νικητοπούλου
Διεύθυνση Παραγωγής: Κατερίνα Μπερδέκα
Βοηθός Παραγωγής: Μαριάνθη Μπαϊρακτάρη