Στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο η Πολωνία είχε την ατυχία να βρεθεί ταυτόχρονα κάτω από την κυριαρχία δυο ολοκληρωτικών καθεστώτων. Γερμανοί και Σοβιετικοί – που έγιναν δεκτοί με άνθη – στόχευαν στον εξαφανισμό της αστικής τάξης, ενώ οι καθολικοί Πολωνοί ανέπτυσσαν έναν υφέρποντα αντισημιτισμό Κάτι που ολοκληρώθηκε κι’ εκδηλώθηκε όταν η Γερμανία κατέλαβε την χώρα. Ωστόσο οι καθολικοί κατηγορούσαν τους Εβραίους που έχοντας πριν την εύνοια των Σοβιετικών κατείχαν θέσεις κλειδιά και τους κατέδιδαν, οδηγώντας τους στη Σιβηρία και στα Γκούλαγκ.
Γράφει η Χαρά Κιούση
Έτσι αναπτύχθηκε ένα αντιστασιακό κίνημα, μια οργάνωση Εθνικιστική με ακραία φυλετική ιδεολογία με συνέπειες οικονομικές, θρησκευτικές συγκρούσεις, δολοφονίες και λεηλασίες των «υπανθρώπων» Εβραίων. Στην πόλη Γιεντβάμπνε, στα βορειοανατολικά της χώρας, στις 10 Ιουλίου 1940 δολοφονούνται 1600 Εβραίοι σ’ ένα στάβλο. Σώθηκαν μόνο 7 κάτοικοι. Η επίσημη ιστορική μαρτυρία και η τοπική κοινωνία καταλογίζει υπεύθυνους του ολοκαυτώματος τους Ναζί. Ωστόσο 60 χρόνια αργότερα οι έρευνες της Ανιέσκα Άρνολντ απέδειξαν πως για το μακελειό δεν ευθύνονται οι Ναζί, αλλά οι συντοπίτες και γείτονες των θυμάτων καθολικοί Πολωνοί. Η αποκάλυψη της παραποιημένης Ιστορικής αλήθειας προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων στην κοινωνία, που διαταράχθηκε εκ νέου. Η ανάληψη της ευθύνης και η δημόσια συγγνώμη από τις επίσημες αρχές αποκατέστησε την αλήθεια και την δημόσια μνήμη, όχι όμως το δημόσιο αίσθημα. Το μίσος δεν κόπασε και οι λιγοστοί Εβραίοι απειλούμενοι εγκατέλειψαν την πόλη.
Ο Ταντέους Σλομποτζιάνεκ το 2009 γράφει το έργο «η Τάξη μας», ένα δράμα που αφορά την τερατώδη πράξη, το αποτρόπαιο γεγονός που συνέβη στον αχυρώνα της Γιεντβάμπνε. Δέκα Πολωνοί συμμαθητές που τους συνδέει η εθνικότητα και ο τόπος και τους διαχωρίζει η θρησκεία, μοιράζονται τα ίδια σχολικά θρανία, τις ίδιες παιδικές μνήμες, παιχνίδια, φιλίες, έρωτες, τα ίδια όνειρα. Κι’ ενώ οι προστριβές μεταξύ τους ως τότε ήταν περιορισμένες και οι καθημερινές τους απαιτήσεις χαμηλές, ξεπήδησαν πάθη και μίση, έγιναν αντίπαλοι και εχθροί και η συνύπαρξή τους μετατράπηκε σε έγκλημα. Όλοι οι Εβραίοι συγκεντρώνονται δια της βίας στην πλατεία και οδηγούνται σ’ ένα αχυρώνα για να καούν ζωντανοί. Μεταξύ τους και οι Εβραίοι συμμαθητές, άνθρωποι κοντινοί στους εκτελεστές, που προβαίνουν εν ψυχρώ σε λεηλασίες των θυμάτων. Ο ψυχρός υπολογισμός και το οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης από την τοπική εθνικιστική οργάνωση, αποδόθηκε με λαφριά καρδιά στους Ναζί.
Η εξαιρετική σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά αποστασιοποιημένη συγκινησιακά μας πιστοποιεί την παραχάραξη της αλήθειας με ζητούμενο την αμφιβολία, την υποψία, την υπονόμευση της βεβαιότητας. Η έκπληξη και η δυσάρεστη διαπίστωση οδηγεί στην ωμή θρησκευτική βία που συμβαίνει σήμερα γύρω μας. Με πολλαπλή αφηγηματική τεχνική και διαλογική ροή που διακόπτεται με τον χτύπο του κουδουνιού, οι δέκα συμμαθητές καθολικοί και Εβραίοι, καλύπτοντας εφτά δεκαετίες, μιλούν για το τι συνέβη.
Οι εκλεκτοί ηθοποιοί με στιβαρές ερμηνείες προσωποποιούν τους ήρωες στην ηλικία που ήταν την ημέρα του θανάτου τους. Εύστοχο σκηνοθετικά γιατί βοηθά τον αιφνιδιασμένο θεατή να αντιληφθεί και να αναστοχασθεί πάνω στη σκοπιμότητα, στα κίνητρα, στο πολιτισμικό και κοινωνικό επίπεδο. Να εμβαθύνει στην ηθική διάσταση αυτού του εγκλήματος. Επουλώνεται ο τρόμος, ο πόνος σε ψυχές λεηλατημένες από την φρίκη; Σβήνει ποτέ η μεταμέλεια την ντροπή, τις ενοχές, το μίσος, τα άγρια ένστικτα που παραμορφώνουν παρόν και μέλλον;
Εξαιρετική μουσική και φωτισμός, κοστούμια αντιπροσωπευτικά κάθε ήρωα στο ύφος της εποχής και ένα άψογο σκηνικό με την σπασμένη υδρόγειο σφαίρα στο δάπεδο να επισημαίνει, πως είναι ώρα να επανέλθουμε στην τάξη. Στην τάξη σαν πρώτη κοινωνία αθωότητας και κείνη την τάξη που μας υψώνει στο επίπεδο του ανθρώπου.
Η παράσταση είναι εξαιρετική.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Τάκης Τζαμαργιάς,
Μετάφραση Έρι Κύργια,
Σκηνικά – κοστούμια Ελένη Μανωλοπούλου,
Μουσική Δημήτρης Μαραμής, Φωτισμοί Σάκης Μπιρμπίλης,
Κίνηση Ζωή Χατζηαντωνίου,
Βοηθός σκηνοθέτη Μάκης Μεζόπουλος
Διανομή:
Κώστας Γαλανάκης, Καίτη Κωνσταντίνου, Αλέξανδρος Μαυρόπουλος, Ράνια Οικονομίδου, Άλκης Παναγιωτίδης, Θέμης Πάνου, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Βασίλης Μαγουλιώτης Γιάννης Νταλιάνης
ΕΘΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ-ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΚΗΝΗ», Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, τηλ. 210.5288170-171, 210.7234567 (μέσω πιστωτικής κάρτας) στο https://www.ticketservices .gr και στο www.n-t.gr.
κρατήσεις για συλλόγους: 210.5288178
Ημέρες και ώρες παραστάσεων
Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 20:00
Κυριακή στις 19:00
Τιμές εισιτηρίων: 15€, 10€ (φοιτητικό), κάτοχοι κάρτας ΟΑΕΔ 5€ κάθε Τετάρτη και Πέμπτη ενιαία τιμή 13€
