«Η Θεία Κωμωδία» είναι ένα προσωπικό ταξίδι του Δάντη  συνολικής διάρκειας επτά ημερών, που το οραματίστηκε όταν ήταν εξόριστος από την Φλωρεντία.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Χαρακτηρίζεται ως αλληγορία που ερμηνεύτηκε ποικιλοτρόπως, ενσωματώνοντας στον κορμό της τα πάθη και τη σοφία του μεσαιωνικού κόσμου. Σε πολυεπίπεδο πολιτικό λόγο μιλά για τις «θλιβερές ψυχές εκείνων που έχουν ζήσει χωρίς ψεγάδια, μα και χωρίς επαίνους».

Ο Δάντης αναφέρεται στην διεφθαρμένη πολιτική κατάσταση της Ιταλίας ευελπιστώντας σ’ ένα δίκαιο θεσμό που θα λειτουργήσει ως επίγειος Παράδεισος για τους πολίτες. Επίσης στο έργο μπορεί να προσδοθεί η επίπονη πορεία του ανθρώπου για την τελειοποίησή του. Επειδή η ορθότητα ή μη της συγγραφικής του τέχνης αφορά τον ειδικό που θα κρίνει, εδώ θ’ ασχοληθούμε καλλιτεχνικά με την πρόταση της Αργυρώς Χιώτη, γεμάτη τη φωνή και την ενέργεια της «Θείας Κωμωδίας» όπως λέει η ίδια. Ένα θέαμα με το μεγαλόπρεπο ύφος της εποποιίας, που η σκηνοθέτης προσέγγισε και απόδωσε ξεπερνώντας τα καθιερωμένα και κάθε αναμενόμενο.

Ο Δάντης στα τριανταπέντε του καθώς σ’ ένα φανταστικό ταξίδι περιπλανιέται σ’ ένα σκοτεινό ρουμάνι, ψάχνει δρόμο για να ξεφύγει. Τότε εμφανίζεται ο δάσκαλός του Βιργίλιος λέγοντάς του πως τον στέλνει η αγαπημένη του νεκρή Βεατρίκη, για να τον σώσει. Εκείνος τον ακολουθεί στον Άδη περνώντας από το βασίλειο της Κόλασης, του Καθαρτηρίου και του Παραδείσου, σε μια διαδρομή που αρχίζει από την κοσμική πραγματικότητα και οδηγεί στην αιωνιότητα. Οι Vasistas δημιουργούν μια εξαιρετικά συμπυκνωμένη εκδοχή του έργου και κινούμενοι Σπειροειδώς με πατίνια rollers, σταματούν σε τρεις σταθμούς του πνευματικού αυτού ταξιδιού.

Ο Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος που υπογράφει την δραματουργία της παράστασης, εστιάζει την κάθοδο στον κόσμο των νεκρών, στην Κόλαση όπου συνωστίζονται οι ψυχές. Στη συνέχεια οι Vasistas περιπλανώνται στο κοιμητήριο του Σπουν Ρίβερ όπου συναντούν διάσημους και επιφανείς νεκρούς. Εδώ ακούγεται  επιτάφια ποίηση του Edgar Lee Masters, στίχοι αντίθετοι  προς κάθε καθιερωμένο που σκανδάλισαν, σοκάρισαν, ή ενθουσίασαν το κοινό.

Στο τρίτο επεισόδιο – Προσευχή, ο Δάντης συναντιέται με την αγαπημένη του Βεατρίκη. Ώριμος πνευματικά και φωτισμένος θα την αποχαιρετήσει για να επανασυνδεθεί με την ευδαιμονία των ουρανών και του έξω κόσμου.

Η παράσταση μένει σαν σύνθεση, σαν εικαστικό γεγονός στη μνήμη. Σίγουρα ο λόγος δεν μπορεί να αποδοθεί και η αφήγηση χανότανε συχνά  πίσω από κάποιο βόμβο. Υπήρχε όμως μια αλληλουχία  μουσική, τονικότητα ηχητικά άψογη, αποτέλεσμα ομαδικότητας και συμπαγούς ερμηνείας.

Η παράσταση διατηρεί  χαρακτηριστική ταυτότητα, που εκφέρεται άλλοτε τραγουδιστά ως ψαλμωδία, άλλοτε λυτρώνεται με εξαιρετικά τιτιβίσματα των ερμηνευτών, φυσικά με την σύμπραξη των εκπληκτικών τεσσάρων μουσικών που βρίσκονται διαρκώς στο κέντρο της σκηνής.  Γύρω τους κινούνται με τα rollers οι Vasistas σε περιστροφική κίνηση αποδίδοντας ευφάνταστα  την κυκλοτερή κατάβαση στον Άδη. Η ομοιομορφία στην κίνηση που επιτρέπει ωστόσο   αυτονομία στους ερμηνευτές – τροβαδούρους, με στοιχεία χορευτικά της παράδοσής μας και κλασσικά, αποτυπώνει τη θεολογική και παγανιστική  ατμόσφαιρα του Δάντη.

Πίσω από τα μουσικά έργα του Στιβ Ράιχ και του Φιλίπ Γκλας παράξενοι ήχοι, θόρυβοι φυσικοί, ακαθόριστες φωνές δημιουργούν με την σύμπραξη των εξαιρετικών φωτισμών, ένα τελετουργικό εσωτερικής περιδίνησης. Δέσμες και καταρράκτες φωτός, καταχνιά και λάμψεις αστραπών, επιτείνουν κάθε συναίσθημα.

Το εξαιρετικό σκηνικό της Εύας Μανιδάκη ολοκληρώνει την εικαστικά άψογη αυτή σύνθεση. Τα λευκά παράλληλα τοποθετημένα πανιά υπεράνω της σκηνής καθώς κατέρχονται βαθμιαία, προκαλούν ανάλογα με την μουσική υπόκρουση πολλαπλές εικόνες. Με τους μουσικούς και τους ερμηνευτές ανάμεσά τους σε χρώματα ασπρόμαυρα  μοιάζουν  με πληκτρολόγιο πιάνου. Άλλοτε σαν έτοιμα να καταποντιστούν στο χάος ή υψώνονται σαν λάβαρα νίκης.

Η παράσταση – δρώμενο της Αργυρώς Χιώτη προτάσσει κατά τη γνώμη μου και την πολιτιστική διαφορετικότητα, εκτός από την Δαντική έμμετρη υπαρξιακή αγωνία.

Συντελεστές

Σκηνοθεσία: Αργυρώ Χιώτη
Δραματουργία: Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος, VASISTAS
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Χριστίνα Κάλμπαρη
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Sound design: Jan Van de Engel
Μουσική επιμέλεια: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Καλλιτεχνική συνεργάτις: Ariane Labed
Βοηθός Δραματουργίας: Άρτεμις Χρυσοστομίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Γκέλυ ΚαλαμπάκαΒοηθός σκηνογράφου: Μυρτώ Μεγαρίτου
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιφιγένεια Νταουντάκη
Διδασκαλία roller-skating: Κωνσταντίνος Μαρτζέκης
Εκτέλεση παραγωγής: Γκέλυ Καλαμπάκα, Βασιλική Γεωργιοπούλου

Ερμηνεύουν: Ευθύμης Θέου, Ελένη Βεργέτη, Ευδοξία Ανδρουλιδάκη, Αντώνης Αντωνόπουλος, Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη, Φιντέλ Ταλαμπούκας, Ματίνα Περγιουδάκη, Γιάννης Κλίνης.

Κουαρτέτο εγχόρδων: Αλέξης Καραϊσκάκης Νάστος (τσέλο), Φαίδων Μηλιάδης / Αντρέι Ναστάσα (πρώτο βιολί), Αγγελική Κασδά (δεύτερο βιολί), Γιάννης Ρωμανός / Ηλίας Λιβιεράτος (βιόλα).

Το κείμενο της παράστασης βασίστηκε στη μετάφραση της Θείας Κωμωδίας από τον Κώστα Καιροφύλλα, υπό την επιμέλεια του Νίκου Α. Παναγιωτόπουλου.

Χρησιμοποιούνται επίσης ποιήματα του Edgar Lee Masters από τη συλλογή Ανθολογία του Σπουν Ρίβερσε μετάφραση Σπύρου Αποστόλου, με την ευγενική άδεια των εκδόσεων Gutenberg, καθώς και τα «Cantos XIV και XV» του Ezra Pound σε μετάφραση Γιώργου Βάρσου με την ευγενική άδεια των εκδόσεων Πατάκη.

Τα προϊόντα ένδυσης είναι προσφορά των εταιρειών ALE, Attrattivo και Triumph.

Παραγωγή: Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
Συμπαραγωγή: Les Théâtres (Γαλλία)

Διεθνής διανομή και οργάνωση συμπαραγωγής: KOMM’N’ACT (Γαλλία)

Η παράσταση θα παρουσιαστεί με αγγλικούς υπέρτιτλους τα Σαββατοκύριακα 22-23, 29-30 Απριλίου και 6-7 Μαΐου 2017.

Ημερομηνίες: 22 Απριλίου – 7 Μαΐου 2017

Ημέρες παραστάσεων:

Τετάρτη με Κυριακή

Ώρα έναρξης: 20:30

Τιμές εισιτηρίων: 7 – 12 – 18 – 20 €

Μειωμένο, Φίλος ή Μικρή Παρέα (5-9 άτομα): 6 – 10 – 14 – 16 €
Μεγάλη Παρέα (10+ άτομα): 5 – 9 – 13 – 14 ευρώ
ΑΜΕΑ & Άνεργοι: 5 ευρώ | Συνοδός ΑΜΕΑ: 10 ευρώ

Ομαδικές κρατήσεις στο Tηλέφωνο: 213 017 8176 και στο [email protected]

Πληροφορίες – Προπώληση: 210 900 5 800