Ο Τζωρτζ Όργουελ το 1949 κυκλοφόρησε το ομότιτλο βιβλίο του, ακριβώς ένα χρόνο πριν πεθάνει. Ο συγγραφέας τού «Ψυχρού πολέμου» και της «Φάρμας των ζώων», στο έργο του «1984» περιγράφει ένα μέλλον απεχθές και ζοφερό.

Γράφει η Χαρά Κιούση

Ένας αόρατος πλανητάρχης, «Μεγάλος Αδελφός», πανόπτης και ικανός να διεισδύει στην ανθρώπινη σκέψη, θα εξολοθρεύει κάθε «έγκλημα Λόγου» εν τη γενέσει του. Διότι στην Ωκεανία έως το 1984, θα έχει καθιερωθεί επισήμως η καινούργια γλώσσα, όπου κάποιες επικίνδυνες ιδεολογικά λέξεις όπως Δημοκρατία κι Ελευθερία θα έχουν εξαλειφθεί, εξαφανίζοντας έτσι τις αντίστοιχες έννοιες.

Εάν όμως αυτές οι λέξεις χρησιμοποιηθούν στον γραπτό και στον προφορικό λόγο ή αναπτυχθούν στον ανθρώπινο εγκέφαλο όπως συμβαίνει στο κεντρικό πρόσωπο της νουβέλας, Ουίνστον Σμιθ, οι κυρώσεις είναι τεράστιες. Η Τhought Police, Αστυνομία της Σκέψης, θα πατάξει το «έγκλημα της σκέψης» με σκληρές βασανιστικές μεθόδους, ακόμα και με θάνατο. Βέβαια ορισμένες λέξεις θα εξακολουθήσουν να υπάρχουν εφ’ όσον αυτές, είναι ακίνδυνες σημειολογικά και υπάρχουν μόνο με την ουδέτερη σημασία τους.

Στο «1984» ο Τζορτζ Όργουελ, εκφράζει την αγωνία του για την δημιουργία και επικράτηση ενός μονοκομματικού υπερκράτους, την Ωκεανία, που βρίσκεται σε διαρκείς πολεμικές συρράξεις με τις άλλες δυο χώρες Ευρασία και Ανατολασία, που αποτελούν πλέον τον πλανήτη μας.

Η αριστουργηματική σκηνοθεσία της Κατερίνας Ευαγγελάτου και η αποτελεσματική της μετάφραση, δημιούργησαν το δυστοπικό μέλλον του έργου, που για εμάς έγινε προ πολλού παρόν. Σ’ αυτό, σημαντικό εξ’ ίσου, συνέβαλε το κλειστοφοβικό από inox σκηνικό της Εύας Μανιδάκη. Κατασκευές παραλληλόγραμμες και ίσες, χρησιμεύουν ως πανομοιότυπες κατοικίες που παρακολουθούνται από πολυάριθμες κάμερες. Ο χώρος τελικά μεταμορφώνεται στο «Δωμάτιο 101» αίθουσα βασανιστηρίων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται . Μια γιγαντοοθόνη κυριαρχεί σε δεύτερο επίπεδο, ενώ συχνά μικρότερες οθόνες εκπέμπουν no signal, τις διατρέχουν κύματα και προβάλλουν μικροαντικείμενα παρακολούθησης, μικρών κρυφών πράξεων ανυπακοής. Σφυρίχτρες και ζοφεροί ηλεκτρονικοί ήχοι κεντρίζουν το σκοτεινό συναίσθημα, που επιτείνεται από τον τρομολαγνικό και ερεβώδη φωτισμό. Κοστούμια σε σκούρες γκρι αποχρώσεις που αφαιρούν προσωπικά χαρακτηριστικά, πλην εκείνων που αφορούν ορισμένους ήρωες- και ενισχύουν την εικόνα τους.

Ο Αργύρης Πανταζάρας ως Ουίνστον Σμιθ καθηλώνει τους θεατές με την απαράμιλλη ερμηνεία του. Σε κάνει να τον θαυμάζεις για την αγωνιστική και αποφασιστική θέση του, στο να παραμείνει σκεπτόμενος άνθρωπος. Σε συντρίβει η κολασμένη κατάσταση που τον υποχρεώνει να βιώνει θηριώδεις τακτικές. Με έκδηλα τα χαρακτηριστικά της μοναξιάς, απόγνωσης, αγανάκτησης, φόβου, μίσους, καταπίεσης και ανελευθερίας που τον ωθούν, να εμπιστευτεί και να επαναστατήσει μέσα από τον έρωτα. Τη στιγμή που έστω και για λίγο λυτρώνεται και υψώνεται το ηθικό του και το ιδεολογικό ανάστημα απέναντι στον αλάθητο μηχανισμό του Κόμματος. Για να καταρρεύσει αργότερα και να συμβιβαστεί συντετριμμένος, αλλοτριωμένος από τον πόνο των βασανιστηρίων, με τον αδίστακτο εξολοθρευτή του.

Ο Νίκος Κουρής ως Ο’ Μπράιαν φορά υποκριτικά, το σιδηρούν προσωπείο του απόλυτου αυταρχισμού, στο ρόλο ενός κυβερνητικού υπαλλήλου. Η εκπληκτική ερμηνεία του καθοδηγεί στην συναισθηματική και ιδεολογική χειραγώγηση του Σμιθ. Φριχτός, εγωπαθής δυνάστης, απολυταρχικός, μισάνθρωπος και ανηλεής λειτουργεί με συστημική στρατολογημένη τακτική. Κατέχει την μέθοδο του βασανιστή και τρομοκράτη που έχει απολέσει κάθε ηθικό υπόβαθρο.

Η Λένα Δροσάκη – Τζούλια κατέθεσε στη σκηνή για μια φορά ακόμη το σπουδαίο ερμηνευτικό ταλέντο της. Σκοτεινή και φωτεινή, εμπιστεύσιμη και μη, ανθιστάμενη και υποταγμένη, διαβρωμένη στο εφιαλτικό κλίμα της καθοδήγησης και του νοητικού ελέγχου. Πολύ καλή επίσης ήταν η ερμηνεία του Νίκου Πυροκάκου – Πάρσονς που με χοντροκομμένα γέλια και επικίνδυνες ρηχές κουβέντες, υποδηλώνει την πολιτιστική και πνευματική κατάσταση των προλετάριων. Σημειολογική η εμφάνιση και παρουσία της μικρούλας Πάρσονς, αξιόλογες επίσης και οι ερμηνείες των υπολοίπων ηθοποιών, που συνετέλεσαν στο να διαφανεί ο εκφοβισμός, με στόχο την κατάργηση της σκέψης και το δικαίωμά της έκφρασης και του αισθάνεσθαι.

Παρακολουθώντας με σφιγμένο στομάχι την παράσταση αναστατώνεσαι και προβληματίζεσαι. Γίνεται να υποβιβαστεί ο έρωτας σε κολάσιμο συναίσθημα; Να πολιορκείται μέχρι τελικής πτώσεως η ελευθερία; Να ξεφορτωθούμε τον πλούτο της γνώσης και των λέξεων προς όφελος της κοσμοκρατορίας του χρήματος;

Συμπερασματικά η παράσταση, με την φριχτή έκφραση στα πρόσωπα των ηθοποιών και τις νευρωτικές όλο ένταση κινήσεις, εικονοποιεί το σήμερα. Με τους πολίτες παθητικοποιημένους, απαθείς και πειθήνιους στα προστάγματα της «γλωσσοκάθαρσης» και της συρρίκνωσης του Λόγου. Εκτεθειμένοι στο αδιάκριτο μάτι της κάμερας που παραμονεύει παραβιάζοντας την ιδιωτικότητα και την αξιοπρέπεια. Η υπόθεση είναι αν θα παραμείνουμε οι ίδιοι μετά την θέαση της παράστασης ή αν θα επιλέξουμε να είμαστε περισσότερο σκεπτόμενοι πολίτες.

Πληροφορίες παράστασης

Συντελεστές
Νέα Διασκευή: Ρόμπερτ Άικι και Ντάνκαν Μακμίλαν
Μετάφραση – Σκηνοθεσία: Κατερίνα Ευαγγελάτου
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Μουσική: Βύρων Κατρίτσης
Βίντεο: Στάθης Αθανασίου
Σχεδιασμός Φωτισμών: Νίκος Βλασόπουλος
Ηχητικός Σχεδιασμός: Νικόλας Καζάζης
Μουσική Διαδασκαλία: Αλεξάνδρα Λέρτα
Ειδικά Εφέ: Αφοί Αλαχούζοι
Μακιγιαζ : Έυη Ζαφειρόπουλου
Κομμώσεις : Talkin’ Heads
Ειδικές Κατασκευές: Μπάμπης Κατσιμίχας
Βοηθοί Σκηνοθέτη : Δήμητρα Δερμιτζάκη, Δημήτρης Οικονομίδης
Βοηθός Σκηνογράφου: Μυρτώ Μεγαρίτου
Φωτογραφίες: Σταύρος Χαμπάκης
Διεύθυνση Παραγωγής: Βιολέττα Γύρα και Όλγα Μαυροειδή
Παραγωγός: Γιώργος Λυκιαρδόπουλος

Διανομή
Ουίνστον Σμιθ: Αργύρης Πανταζάρας
Ο’Μπράιεν: Νίκος Κουρής
Τζούλια: Λένα Δροσάκη
Τσάρινγκτον: Σωτήρης Τσακομίδης
Πάρσονς: Νίκος Πυροκάκος
Κυρία Πάρσονς: Σεραφίτα Γρηγοριάδου
Σάιμ: Ερρίκος Μηλιάρης
Μάρτιν: Αγησίλαος Μικελάτος

Συμμετέχουν: Μελαχρινός Βελέντζας, Βησσαρίων Κανέλλος, Στυλιανός Καπούλας, Απόστολος Κατσιριντάκης, Τάσος Κόρκος, Δημήτρης Μηλιώτης, Χρήστος Τσουλιάης
Και τα παιδιά: Ειρήνη Γουλιέλμου, Πέπη Κώνστα, Αθηνά Μισαηλίδου
Στο βίντεο εμφανίζονται οι ηθοποιοί: Παντελής Δεντάκης, Δήμητρα Δερμιτζάκη, Βασίλης Κουκαλάνι, Αλεξάνδρα Λέρτα, Πόπη Λυμπεροπούλου

Παραστάσεις και τιμές εισιτηρίων
Τετάρτη 20.00 – Είσοδος 16 ευρώ και 12 ευρώ (μειωμένο)
Πέμπτη και Παρασκευή 21.00 – Είσοδος 18 ευρώ και 12 ευρώ (μειωμένο)
Σάββατο 18.30 – Είσοδος 16 ευρώ και 12 ευρώ (μειωμένο)
Σάββατο 21.30 και Κυριακή 20.00 – Είσοδος 20 ευρώ και 14 ευρώ (μειωμένο)

Διάρκεια παράστασης: 101 λεπτά

Νέο Θέατρο Κατερίνα Βασιλάκου
Προφήτη Δανιήλ 3-5 και Πλαταιών, Κεραμεικός
Τηλ.: 2110132002-5, 2121042777