«Μια παράσταση-διάλεξη για τη σύγκρουση ανάμεσα στις προσωπικές και τις ιστορικές αφηγήσεις».
Στα πλαίσια του transitions, η ριζοσπαστική σκηνή της Πολωνίας δίνει την δική της απάντηση με την «Μικρή αφήγηση», για την απομυθοποίηση οικογενειακών συμβόλων, την ενοχή και την θυματοποίηση.
Γράφει η Χαρά Κιούση
Το φθινόπωρο του 2006, ο Βόιτεκ Ζιεμίλσκι πληροφορήθηκε ξαφνικά ότι ο παππούς του ήταν για πολλά χρόνια συνεργάτης της κομουνιστικής μυστικής αστυνομίας. Η ανεπάντεχη είδηση έκοψε το αίμα, στο «νέο αίμα του θεάτρου της Βαρσοβίας» και ο εγγονός του πρώην αξιοσέβαστου αριστοκράτη πολίτη, που μεταπήδησε σε δουλικό πράκτορα και πληροφοριοδότη της αστυνομίας, αισθάνθηκε υπόλογος στη μνήμη, που ξεπερνά την προσωπική και συμπεριέχεται στην εθνική.
Ο Βόιτεκ Ζιεμίλσκι καθώς κι όλη του η οικογένεια σοκαρισμένοι από την ρηξικέλευθη αποκάλυψη, στράφηκαν στη διερεύνηση της αλήθειας. Περνώντας μέσα από κοινωνικές και προσωπικές «Συμπληγάδες», ο σπουδαίος εικαστικός και θεατρικός σκηνοθέτης εστιάζει στο θέατρο της επινόησης. Εκεί που όλα δείχνουν να καταρρέουν από το συναίσθημα που νοσταλγεί, αλλά δυσκολεύεται πλέον να ταυτιστεί με ένα αγαπημένο πρόσωπο και με ένα όνομα, καθώς σφίγγεται από το «αιμάτινο δαχτυλίδι», ο Ζιεμίλσκι κάνει την υπέρτατη καλλιτεχνική του απόπειρα, ξαναβρίσκοντας την απολεσθείσα του ταυτότητα.
Δεν θέλει πόλεμο, τίποτα ούτε εξέγερση, εξάλλου από ποιον «να ζητήσει συγγνώμη για μια ζωή εν κρυπτώ». Το μόνο που επιθυμεί είναι η συμφιλίωση, μια μικρή αφήγηση για κάποιον άλλον, προτρέποντας «να γίνουν έξαλλοι εκείνοι που τους περιέκλεισαν σε μια μη-ιστορία». Ο σκηνοθέτης στο έργο του «Μικρή αφήγηση» συνδυάζοντας ιστορικά ντοκουμέντα με τα νέα μέσα, τον ακτιβισμό και το χορό διεκτραγωδεί την ατομική του ιστορία με υπερβατική ενσυναίσθηση.
Ο κόσμος των σύγχρονων τεχνών με τον οποίο «ταυτίζεται», καθώς και ο ισχυρός δεσμός παππού-εγγονού (σημειωτέον ότι οι δύο τους μοιάζουν εκπληκτικά στην προβαλλόμενη επί της οθόνης φωτογραφία) τον οδήγησαν να διασχίσει ένα μονοπάτι ανάμεσα στο σώμα και το νου, κρατώντας ασφαλείς αποστάσεις.
Τη στιγμή που όλα έρχονται τα πάνω-κάτω, μια αντίστοιχης αντίληψης χορογραφία δημιουργεί με το σώμα ένα σκηνικό, ή ένα χάρτη με απρόσωπα αισθήματα. Ένα σημείο διασταύρωσης «του είναι και του έχειν» μέσα στη μνήμη, όπου ο πόνος της απουσίας γίνεται περισσότερο αισθητός. Κι αυτή η απουσία απαλύνοντας τη σύγκρουση και γιγαντώνοντας το κουράγιο, αντανακλά τις ακτιβιστικές και πολιτικές θέσεις της Ανατολικής Ευρώπης, κι ευελπιστώντας παραδίδει την σκυτάλη στους νεώτερους.
Σημειωτέον ότι μετά την παράσταση ο αξιόλογος Βόιτεκ Ζιεμίλσκι σύστησε το νεογέννητο γιο του στους παρευρισκόμενους θεατές. Εγγονός και δισέγγονος σε μια παράσταση ανακτημένης ταυτότητας.
Κείμενο, σκηνοθεσία, ερμηνεία: Wojtek Ziemilski
Μετάφραση: Βασίλης Δουβίτσας
