Η Γαλλίδα συγγραφέας Ανί Ερνό τιμήθηκε σήμερα με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022 για το «θάρρος και την κλινική οξύνοια» στα κυρίως αυτοβιογραφικά βιβλία της που διερευνούν την προσωπική μνήμη και την κοινωνική ανισότητα.
Εξηγώντας την επιλογή της, η Σουηδική Ακαδημία ανέφερε πως η Ερνό, 82 ετών, «με συνέπεια και από διαφορετικές οπτικές γωνίες, εξετάζει μια ζωή σημαδεμένη από μεγάλες διαφορές σε ό,τι αφορά το φύλο, τη γλώσσα και την τάξη».
Πρώτη Γαλλίδα που τιμάται με το λογοτεχνικό βραβείο, η Ερνό είπε πως το νόμπελ είναι «μια ευθύνη».
«Αισθάνθηκα μεγάλη έκπληξη… δεν είχα σκεφθεί ποτέ ότι θα βρισκόταν στο τοπίο μου ως συγγραφέα», δήλωσε η Ερνό στη σουηδική τηλεόραση SVT. «Είναι μια μεγάλη ευθύνη… να δίνω μια μαρτυρία με ακρίβεια και δικαιοσύνη σε σχέση με τον κόσμο».
Η Ερνό έχει πει πως το γράψιμο είναι μια πολιτική πράξη, που ανοίγει τα μάτια μας στην κοινωνική ανισότητα. «Και γι΄αυτό χρησιμοποιεί τη γλώσσα σαν μαχαίρι, όπως το αποκαλεί, για να σκίσει τα πέπλα της φαντασίας», ανέφερε η Ακαδημία.
Το πρώτο της μυθιστόρημα, Les Armoires Vides, εκδόθηκε το 1974 αλλά απέκτησε διεθνή αναγνώριση μετά τη δημοσίευση του Les Années το 2008 (στα ελληνικά Τα χρόνια, Πάπυρος 2009 και, πιο πρόσφατα, Μεταίχμιο, 2021).
«Είναι το πιο φιλόδοξο σχέδιό της, που της προσέδωσε διεθνή φήμη και πολλούς πιστούς αναγνώστες και μαθητές», ανέφερε η Ακαδημία για το βιβλίο αυτό.
Παιδί μιας φτωχής οικογένειας που διατηρούσε παντοπωλείο στη Νορμανδία, στη βόρεια Γαλλία, η Ερνό έγραψε για τις κοινωνικές τάξεις και πώς αγωνίστηκε για να υιοθετήσει τους κώδικες και τις συνήθειες της γαλλικής αστικής τάξης παραμένοντας ωστόσο πιστή στην εργατική καταγωγή της.
Μια προσαρμογή του βιβλίου που εξέδωσε η Ερνό το 2000 Το γεγονός (το βιβλίο κυκλοφόρησε φέτος στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο) για την εμπειρία της από την άμβλωση, όταν αυτή ήταν παράνομη στη Γαλλία τα χρόνια του 1960, κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στο κινηματογραφικό Φεστιβάλ της Βενετίας το 2021.
Η Ακαδημία ανέφερε πως η «κλινικά συγκρατημένη αφήγησή της» για την παράνομη άμβλωση μιας 23χρονης στο βιβλίο παραμένει ένα αριστούργημα μεταξύ των έργων της.
«Είναι ένα ανελέητα ειλικρινές κείμενο, όπου σε παρενθέσεις προσθέτει σκέψεις με μια καίρια ευκρινή φωνή, απευθυνόμενη στον εαυτό της και στον αναγνώστη με μία και και την αυτή ροή», ανέφερε η ακαδημία.
Η πρώην υπουργός Πολιτισμού της Γαλλίας Ροζελίν Μπασλό έγραψε στο Twitter πως η Ερνό είναι «μια συγγραφέας που έχει θέσει την ψυχρή αναλυτική αυτοβιογραφική κατάσταση λειτουργίας στο κέντρο της σταδιοδρομίας της. Μπορεί κανείς να μην συμφωνεί με τις πολιτικές της απόψεις, αλλά πρέπει να χαιρετήσει μια δυνατή και συγκινητική εργασία».
Το βραβείο συνοδεύεται από χρηματικό έπαθλο 10 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών (περίπου 920.000 ευρώ).
Η Ερνό είναι η 17η γυναίκα που τιμάται με Νόμπελ Λογοτεχνίας και η 16η συγγραφέας από τη Γαλλία που τιμάται με το βραβείο αυτό αφότου ιδρύθηκαν τα διάσημα βραβεία το 1901.
