Μέσα σε ένα μεσαιωνικό κείμενο ηλικίας περίπου 750 ετών, βρετανοί επιστήμονες ανακάλυψαν την – κατά τα φαινόμενα – αρχαιότερη γνωστή περιγραφή ενός σπάνιου καιρικού φαινομένου, της σφαιρικής αστραπής ή κεραυνού με σχήμα σφαίρας. Οι σφαιρικές αστραπές συνήθως σχετίζονται με τις καταιγίδες και παραμένουν ανεξήγητες μέχρι σήμερα.
Έχουν περιγραφεί ως φωτεινά σφαιρικά αντικείμενα διαμέτρου κατά μέσο όρο 25 εκατοστών, αλλά μερικές φορές φθάνουν ακόμη και τα αρκετά μέτρα σε διάμετρο (εξ ου μερικοί τα «υποπτεύονται» ότι στην πραγματικότητα είναι…εξωγήινα UFO).
Οι καθηγητές Φυσικής Μπράιαν Τάνερ και Ιστορίας Τζάιλς Γκάσπερ του Πανεπιστημίου του Ντάραμ, οι οποίοι έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό Weather (Καιρός) της βρετανικής Βασιλικής Μετεωρολογικής Εταιρείας, ανακάλυψαν ότι στο «Χρονικό» του που είχε γραφτεί γύρω στο 1200, ο Βενεδικτίνος μοναχός Γερβάσιος του Καντέρμπερι, ανέφερε ότι στις 7 Ιουνίου 1195 «ένα θαυμαστό σημάδι κατέβηκε κοντά στο Λονδίνο».
Ο μοναχός, ο οποίος γενικά θεωρείται αξιόπιστη πηγή, περιέγραψε ένα πυκνό και πολύ σκοτεινό σύννεφο από το οποίο βγήκε μια λευκή ουσία, η οποία πήρε σφαιρικό σχήμα κάτω από το νέφος και μετά με μορφή πύρινης σφαίρας κινήθηκε καθοδικά προς τον γειτονικό ποταμό Τάμεση.
Όπως ανέφερε ο Τάνερ, «ο σφαιρικός κεραυνός είναι ένα σπάνιο καιρικό φαινόμενο που ακόμη δεν έχει κατανοηθεί. Η περιγραφή του Γερβάσιου για μια άσπρη ουσία που βγήκε από το σκοτεινό σύννεφο, πέφτοντας σαν περιστρεφόμενη πύρινη σφαίρα και μετά κινούμενη κάπως οριζόντια, είναι πολύ παρόμοια με τις ιστορικές και τις σύγχρονες περιγραφές ενός σφαιρικού κεραυνού. Αν ο Γερβάσιος περιγράφει μια σφαιρική αστραπή, όπως πιστεύουμε, τότε πρόκειται για την πιο πρώιμη περιγραφή τέτοιου συμβάντος που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα στην Αγγλία».
Η προηγούμενη αρχαιότερη περιγραφή κάτι ανάλογου ήταν στη διάρκεια μιας καταιγίδας στο Ντέβον στις 21 Οκτωβρίου 1638. Το «Χρονικό» του Γερβάσιου σώζεται σήμερα σε τρία χειρόγραφα: ένα στη Βρετανική Βιβλιοθήκη και δύο στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Το κείμενο είναι στα λατινικά και δεν υπάρχει αγγλική μετάφραση του, σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.
Ο Γκάσπερ ανέφερε ότι ο Γερβάσιος, πέρα από τα εκκλησιαστικά και πολιτικά πράγματα που περιγράφει στο «Χρονικό» του, δείχνει μεγάλο ενδιαφέρον για τα φυσικά φαινόμενα, από πλημμύρες και σεισμούς έως εκλείψεις και άλλα ουράνια συμβάντα. Η εξέταση της αξιοπιστίας του ως συγγραφέα και μάρτυρα πιστοποιείται από τη διασταυρωμένη ακρίβεια γενικά των λεγομένων του.
«Δεδομένου ότι ο Γερβάσιος φαίνεται να είναι αξιόπιστος, πιστεύουμε ότι η περιγραφή του για την πύρινη σφαίρα στον Τάμεση στις 7 Ιουνίου 1195 υπήρξε η πρώτη πλήρως πειστική αναφορά σε μια σφαιρική αστραπή οπουδήποτε», ανέφερε ο Γκάσπαρ.
