Θεαματικό «χαστούκι» τόσο για το Εργατικό Κόμμα όσο και για τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων, τα οποία είχαν όλα προβλέψει ένα πολύ διαφορετικό αποτέλεσμα, ήταν η στάση των ψηφοφόρων στις βρετανικές βουλευτικές εκλογές.

«Οι ερευνητές της κοινής γνώμης θα πρέπει να ερευνηθούν μεταξύ τους για να δουν τι πήγε στραβά», δήλωσε ο συντηρητικός δήμαρχος του Λονδίνου Μπόρις Τζόνσον.

Τους τελευταίους μήνες, τα ινστιτούτα προέβλεπαν ένα αμφίρροπο αποτέλεσμα χωρίς αληθινό νικητή, με τους Τόρις και τους Εργατικούς να έρχονται στήθος με στήθος.

Ακόμη και την παραμονή της ψηφοφορίας, τα ινστιτούτα YouGov, ICM και Survation έκαναν λόγο για ισόπαλο αποτέλεσμα. Άλλες τρείς δημοσκοπήσεις που δημοσιεύθηκαν από τα ινστιτούτα TNS, Opinium και Comres έδιναν στους Συντηρητικούς προβάδισμα μιας μονάδας, ενώ το Panelbase έδινε δύο μονάδες προβάδισμα στους Εργατικούς. Οι τίτλοι όλων των εφημερίδων περιέγραφαν την ψηφοφορία ως την πιο αμφίρροπή εδώ και τέσσερις δεκαετίες.

Όταν δημοσιοποιήθηκαν οι πρώτες δημοσκοπήσεις στην έξοδο των εκλογικών τμημάτων, χθες στις 22:00 (τοπική ώρα, μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας), το σοκ ήταν μεγάλο. Εβδομήντα επτά έδρες προβάδισμα στους Συντηρητικούς: κανείς δεν ήθελε να το πιστέψει, τόσο μεταξύ των ηττημένων, που γαντζώνονταν από τις ελπίδες της προηγουμένης, όσο και μεταξύ των νικητών, οι οποίοι συνιστούσαν σύνεση.

«Αν οι εκτιμήσεις αυτές είναι ακριβείς, είμαι έτοιμος να φάω το καπέλο μου δημόσια», δήλωσε ο Πάντι Άσνταουν, ο πρώην επικεφαλής των Φιλελεύθερων Δημοκρατών.

Όμως καθώς η βραδιά κυλούσε, οι προβλέψεις επιβεβαιώνονταν: οι Συντηρητικοί κέρδισαν με μεγάλη διαφορά και οι δημοσκόποι απλώς έχασαν.

«Είμαι μπερδεμένος», είπε ο Πίτερ Κέλνερ, ο πρόεδρος του YouGov που, για λογαριασμό της ταμπλόιντ The Sun, είχε ερωτήσει χθες, Πέμπτη, 6.000 ψηφοφόρους για να αποφανθεί και πάλι ότι οι Τόρις και οι Εργατικοί έρχονταν ισόπαλοι με 34%.

«Η νύχτα δεν ήταν καλή για τους δημοσκόπους. Απαιτείται νεκροψία», έγραψε στο Twitter ο λόρδος Μάικλ Άσκροφτ, ένας εκατομμυριούχος που ειδικεύεται στις τοπικές δημοσκοπήσεις.

Για τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων, ήταν το πιο μεγάλο χαστούκι μετά το απίστευτο φιάσκο του 1992, όταν είχαν δώσει νικητή τον Εργατικό Νιλ Κίνοκ ενώ κέρδισε ο Συντηρητικός Τζον Μέιτζορ.

Το 2010 είχαν αποκαταστήσει την αξιοπιστία τους προβλέποντας με αξιοσημείωτη ακρίβεια μια κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών – Φιλελεύθερων Δημοκρατών. Και τώρα ξεκινούν και πάλι από την αφετηρία, εν μέσω κοροϊδιών και επικρίσεων.

Το ινστιτούτο Populus δήλωσε γρήγορα το mea culpa: «Το αποτέλεσμα των εκλογών θέτει εν αμφιβόλω όλα τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων. Θα επανεξετάσουμε τις μεθόδους μας και θα ζητήσουμε από το British Polling Council να διεξαγάγει έρευνα», δήλωσε ένας υπεύθυνος του ινστιτούτου.

Το συμβούλιο αυτό, το οποίο εξετάζει θέματα που αφορούν τις δημοσκοπήσεις, απάντησε το απόγευμα αρχίζοντας ανεξάρτητη έρευνα. «Οι τελευταίες έρευνες της κοινής γνώμης πριν από την ψηφοφορία σαφώς δεν ήταν τόσο ακριβείς όσο θα θέλαμε», υπογράμμισε ο θεσμός.

«Μήπως το συντηρητικό εκλογικό σώμα αφυπνίσθηκε αργά; Μήπως ήταν πρόβλημα μεθοδολογίας; Θα χρειαστεί λίγος χρόνος για να αναλυθεί» η αποτυχία των δημοσκόπων, υπογράμμισε ο Τόνι Τράβερς, πολιτειολόγος στο London School of Economics.

Ένα ενδεχόμενο είναι να υπήρξε μια κινητοποίηση την τελευταία στιγμή των συντηρητικών ψηφοφόρων, οι οποίοι είναι παραδοσιακά πιο απρόθυμοι να αποκαλύψουν τις προτιμήσεις τους. Στο παρελθόν, οι δημοσκόποι είχαν συχνά την τάση να υπερεκτιμούν τη δύναμη των Εργατικών.

Οι δημοσκόποι απέτυχαν κυρίως να μεταφράσουν τα ποσοστά της πρόθεσης ψήφου στο σωστό αριθμό εδρών, γνωρίζοντας ότι οι βουλευτικές εκλογές είναι κατ’ αρχάς το σύνολο των αποτελεσμάτων ατομικών μαχών σε 650 περιφέρειες.

«Η κατανομή των εδρών αναμφίβολα δεν ήταν η καλύτερη στιγμή μας, όμως αλλού κάναμε καλή δουλειά», δήλωσε η Μισέλ Χάρισον του ινστιτούτου TNS, η οποία έκανε λόγο για έναν «μικτό» απολογισμό για τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων.

«Προβλέψαμε τις μεγάλες τάσεις της βραδιάς: τους σκωτσέζους εθνικιστές που καταβρόχθισαν ωμό το Εργατικό Κόμμα στη Σκωτία, την επίδραση που είχαν στους Φιλελεύθερους Δημοκράτες τα πέντε χρόνια που συμμετείχαν στην κυβέρνηση συνασπισμού», πρόσθεσε μιλώντας στο Skynews. Όμως αυτό έμοιαζε σήμερα μικρή παρηγοριά μπροστά στο αίσθημα για ένα γενικό φιάσκο.