Έκκληση στην Ιαπωνία να αντιμετωπίσει κατά πρόσωπο το μιλιταριστικό της παρελθόν και στις γειτονικές χώρες να συμβάλουν στην επίτευξη συμφιλίωσης απηύθυνε σε επίσημη επίσκεψη που πραγματοποιεί η γερμανίδα Καγκελάριος, Άνγκελα Μέρκελ, αναφερόμενη στην εμπειρία της ίδιας της Γερμανίας

Η υπενθύμιση έγινε τη στιγμή που ο πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Σίνζο Αμπε ετοιμάζεται να εκδώσει ανακοινωθέν για την 70ή επέτειο από την παράδοση της Ιαπωνίας στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος εξακολουθεί να ρίχνει τη σκιά του στις σχέσεις του Τόκιο με την Κίνα και τη Νότια Κορέα. Το περιεχόμενο του ανακοινωθέντος θα εξετασθεί προσεκτικά από το Πεκίνο, τη Σεούλ, αλλά και την Ουάσινγκτον.

Ο Σίνζο Άμπε έχει δηλώσει την πρόθεσή του να εκφράσει συναισθήματα ενοχής για τον πόλεμο και να δηλώσει ότι η κυβέρνησή του επιμένει στη συγγνώμη που έχει εκφρασθεί κατά το παρελθόν από τις ηγεσίες της Ιαπωνίας, περιλαμβανομένης της εμβλημαιτκής δήλωσης το 1995 του τότε πρωθυπουργού Τομίσι Μουραγιάμα. Αλλά δεν είναι σαφές αν ο Σίνζο Αμπε θα επαναλάβει την «από καρδιάς συγγνώμη»και την αναφορά στο «αποικιακό καθεστώς και την επιθετικότητα».

Κατά την ομιλία της κατά την έναρξη της πρώτης από το 2008 επίσκεψής της στην Ιαπωνία, η Αγγελα Μέρκελ αναφέρθηκε στην ομιλία του προέδρου της Γερμανίας το 1985, κατά την οποία ο Ρίχαρντ φον Βάιτσέκερ είχε χαρακτηρίσει το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου “ημέρα απελευθέρωσης” και είχε δηλώσει ότι εκείνοι που κλείνουν ταμάτια στο παρελθόν «είναι τυφλοί στο παρόν».

Ερωτηθείσα με ποιον τρόπο η Γερμανία στάθηκε ικανή να συμφιλιωθεί με τους εχθρούς της μετά τον πόλεμο, η Μέρκελ απάντησε; «Χωρίς τις γενναιόδωρες κινήσεις των γειτόνων μας, αυτό δεν θα είχε γίνει δυνατόν…Αλλά υπήρχε η παραδοχή στη Γερμανία ότι έπρεπε να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους».

Η διαμάχη για το πολεμικό παρελθόν, αλλά και εδαφικές διαφορές και γεωπολιτική αντιπαλότητα έχουν αυξήσει την ένταση ανάμεσα στο Τόκιο, το Πεκίνο, και τη Σεούλ. Οι σινο-ιαπωνικές σχέσεις αμβλύνθηκαν σε έναν βαθμό μετά την συνάντηση του Σίνζο Αμπε με τον κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ τον περασμένο Νοέμβιο, όμως οι σχέσεις με τη Σεούλ παραμένουν ψυχρές.

Αναλυτές θεωρούν ότι, αν και η Ιαπωνία φέρει μέρος της ευθύνης για τη διατήρηση των φαντασμάτων του πολέμου εξαιτίας της αμφισβήτησης της ειλικρίνειας των δηλώσεων συγγώμης κατά το παρελθόν, η Κίνα και η Νότια Κορέα διατηρούν υψηλά της ένταση, καθώς το ιστορικό παρελθόν μπορεί να αποτελέσει χρήσιμο πολιτικό και διπλωματικό εργαλείο.