Λίγες μέρες πριν το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι»

Στις 18 Σεπτεμβρίου οι Σκωτσέζοι καλούνται να αποφασίσουν αν η χώρα τους παραμείνει στο Ηνωμένο Βασίλειο ή θα ανεξαρτητοποιηθεί. Επί της ουσίας πρόκειται για ένα πολιτικό θρίλερ το οποίο δεν αποκλείεται (ανάλογα και με το αποτέλεσμα της κάλπης) να προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις που δεν θα αφήσουν ανεπηρέαστη τη… ζωή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις η διαφορά ανάμεσα στο «Ναι» της ανεξαρτησίας και το «Όχι» είναι ελάχιστη και όλα δείχνουν πως ο νικητής θα κριθεί στις λεπτομέρειες. Γι΄ αυτό το λόγο άλλωστε οι υπέρμαχοι του «όχι» έχουν κινητοποιήσει οτιδήποτε και οποιονδήποτε που μπορεί να τους βγάλει από τη δύσκολη θέση.

Είναι ενδεικτικό πως ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντειβιντ Κάμερον χαρακτήρισε «άλμα στο άγνωστο το «ναι» στην ανεξαρτησία» καλώντας του πολίτες να μην το κάνουν. «Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια χώρα πολύτιμη και ιδιαίτερη. Αυτό είναι που διακυβεύεται. Συνεπώς ας μην αφήσουμε καμιά αμφιβολία στους Σκωτσέζους θέλουμε απελπισμένα να μείνετε δεν θέλουμε να διαλυθεί αυτή η οικογένεια εθνών», έγραψε ο Κάμερον στην αγγλική εφημερίδα «Ντέιλι Μέιλ» και πρόσθεσε πως «αν το Ηνωμένο Βασίλειο διαλυθεί, διαλύεται για πάντα. Η επιλογή που σας προσφέρεται είναι συνεπώς ξεκάθαρη: ένα άλμα στο άγνωστο με το ‘Ναι’ ή ένα καλύτερο μέλλον για τη Σκωτία με το Όχι»!

Ο συντηρητικός πρωθυπουργός προσθέτει πως ψηφίζοντας «όχι» οι Σκωτσέζοι θα παραμείνουν στην ένωση, αλλά με ενισχυμένες αρμοδιότητες για το κοινοβούλιο του Εδιμβούργου, όσον αφορά το δανεισμό, τους φόρους και τις δαπάνες.

Καθώς το Συντηρητικό Κόμμα του Κάμερον δεν είναι δημοφιλές στη Σκωτία (κατέχει μόνο μία από τις 59 έδρες του κοινοβουλίου του Εδιμβούργου), ο πρωθυπουργός κράτησε χαμηλό προφίλ στη διάρκεια της εκστρατείας μέχρι που μια δημοσκόπηση έφερε το στρατόπεδο της ανεξαρτησίας επικεφαλής στις προθέσεις ψήφου. Σύμφωνα με ορισμένα μέσα ενημέρωσης, ο αρχηγός της κυβέρνησης μπορεί να υποχρεωθεί σε παραίτηση από τους εσωκομματικούς αντιπάλους του αν αποτύχει να εμποδίσει τη Σκοτία να εγκαταλείψει την ένωση.

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου και ηγέτης των Συντηρητικών, Ντέιβιντ Κάμερον, μαζί με τους ηγέτες των Εργατικών, Εντ Μίλιμπαντ και των Φιλελεύθερων, Νικ Κλεγκ, θα βρεθούν εκτάκτως σήμερα Τετάρτη στη Σκωτία, για να ενισχύσουν την καμπάνια του «όχι» στην ανεξαρτησία της Σκωτίας.

Η τελευταία μεγάλη δημοσκόπηση που είδε το φως της δημοσιότητας και έγινε από το ινστιτούτο YouGov για λογαριασμό των Κυριακάτικων Τάιμς, απέδειξε το αυτονόητο. Πως στην εκλογική διαδικασία της 18ης Σεπτεμβρίου, τίποτα δεν είναι σίγουρο.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση το «ναι» όπου ανήκει το στρατόπεδο των υποστηρικτών της ανεξαρτησίας κερδίζει το 51% των προτιμήσεων των ψηφοφόρων, έναντι 49% που λαμβάνει το «όχι» όπου βρίσκονται οι αντίπαλοί τους εκείνοι που τάσσονται υπέρ της παραμονής της Σκωτίας στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Μία εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα το «ναι» στην ανεξαρτησία φαίνεται ότι καταφέρνει να ανατρέψει ένα σημαντικό προβάδισμα 22 ποσοστιαίων μονάδων που κατείχε πριν από μόλις ένα μήνα η κίνηση «Καλύτερα μαζί» εκείνων που τάσσονται κατά της ανεξαρτησίας της Σκωτίας.

Παρά το γεγονός ότι οι δύο ποσοστιαίες μονάδες υπεροχής του «ναι» εμπίπτουν στο περιθώριο του στατιστικού λάθους που αναγνωρίζεται από την έρευνα, το αποτέλεσμα της δημοσκόπησης είναι σαφές ότι αυξάνει κατακόρυφα την αγωνία πριν από το δημοψήφισμα στις 18 Σεπτεμβρίου.

Χθες μία μικρότερη δημοσκόπηση έρευνα που διεξήχθη από το ινστιτούτο «NS Scotland» σε δείγμα 900 συμμετεχόντων έδειξε ότι, οι οπαδοί της ανεξαρτητοποίησης της Σκωτίας ανέρχονται στο 38% των ψήφων ενώ στο 39% υπολογίζονται οι ψήφοι που έχουν ταχθεί υπέρ της διατήρησης της ένωσης με το Ηνωμένο Βασίλειο. Όμως, στην ερώτηση που δεν βάζει όρους απλά καλεί τους Σκωτσέζους να απαντήσουν μ΄ ένα «Ναι ή Όχι στην ανεξαρτησία», υπάρχει απόλυτη ισοψηφία 41%.

Και επειδή ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται τα… γνωστά και μη εξαιρετέα hedge funds, Βλέποντας τις αναλύσεις που επαναφέρουν τα σενάρια περί διάσπασης της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν αποκλείεται να βρουν ένα κατάλληλο έδαφος για short θέσεις στα ομόλογα της περιφέρειας . Πρόκειται, έτσι και αλλιώς, για ένα μάλλον προφανές trade, την ώρα που η μεγάλη άνοδος στις τιμές των ομολόγων της περιφέρειας (έπειτα και από το ράλι που προκάλεσε η ανακοίνωση επιθετικών μέτρων στήριξης των οικονομιών από τον Mario Draghi) ρίχνει τις αποδόσεις σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως μέχρι και πριν μερικές ημέρες δημοψήφισμα της 18ης Σεπτεμβρίου περνούσε στα ψιλά. Αυτό, ωστόσο, άλλαξε από τη στιγμή που είδαν το φως της δημοσιότητας οι πρώτες δημοσκοπήσεις που έδειχναν το «ναι» είτε να προηγείται είτε να βρίσκεται μια ανάσα πίσω από το «όχι». Η αλλαγή αυτή της εικόνας των δημοσκοπήσεων φέρνει τις αγορές μπροστά σε ένα νέο tail risk, ένα απρόβλεπτο αποτέλεσμα που εάν επιβεβαιωθεί, είναι ικανό να προκαλέσει σοβαρούς τριγμούς σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή περιφέρεια.

Ήδη, τα ισπανικά ομόλογα αποδεικνύουν ότι το δημοψήφισμα της Σκωτίας θα πρέπει να αφορά πάρα πολύ στην ευρωπαϊκή περιφέρεια. Αναλυτές προειδοποιούν πως εάν οι Σκωτσέζοι αποφασίσουν υπέρ της απόσχισης από το Ηνωμένο Βασίλειο, αυτό θα ενθαρρύνει και άλλα αυτονομιστικά κινήματα στην Ευρώπη.

Μοιραία, η σκέψη όλων στρέφεται αμέσως στην εύπορη περιοχή της Καταλονίας, η οποία σχεδιάζει το δικό της δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία στις 9 Νοεμβρίου. Σε αντίθεση με τα όσα συμβαίνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κεντρική κυβέρνηση της Μαδρίτης αντιτίθεται στο δημοψήφισμα και υπόσχεται να το ακυρώσει ή έστω να το αγνοήσει.

Χθες, Τρίτη, η απόδοση του ισπανικού σημείωσε άνοδο 11 μονάδων βάσης (μεγαλύτερη σε σχέση με αυτήν που σημειώθηκε στις άλλες ευρωπαϊκές αγορές ομολόγων), κλείνοντας στο 2,19%, σε μία εξέλιξη την οποία παράγοντες της αγοράς συνδέουν άμεσα με τις ανησυχίες για το δημοψήφισμα της Σκωτίας. Είτε πρόκειται για πραγματικές ανησυχίες ή για μια καλή αφορμή για κατοχύρωση των κερδών της τελευταίας περιόδου ή το σορτάρισμα ομολόγων που για πολλούς έχουν «τρέξει» υπερβολικά, η χθεσινή κίνηση αποδεικνύει ότι τα funds ήδη προσανατολίζονται σε ένα νέο trade.

«Η μεγαλύτερη επίπτωση μιας ψήφου “ναι” ενδέχεται να είναι πως θα ενθαρρύνει τα όνειρα της απόσχισης και αλλού», γράφουν σε έκθεσή τους οι αναλυτές ομολόγων της Societe Generale.

Η αναλύτρια του Forex.com, Kathleen Brooks, με άρθρο της που δημοσιεύεται στο Reuters, φτάνει στο σημείο να μιλά ακόμα και για διάσπαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Οι συνέπειες από μία ψήφο “ναι” θα μπορούσε να προκαλέσει ένα φαινόμενο ντόμινο που ίσως τελικά να οδηγήσει σε διάσπαση της ΕΕ», γράφει.

Η εκλογική διαδικασία

Aπό τις 26 Αυγούστου έχει ξεκινήσει η διαδικασία της ψηφοφορίας δι’ αλληλογραφίας στη Σκωτία. Τρεις εβδομάδες πριν από το κρίσιμο δημοψήφισμα για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας, περίπου 700.000 ψηφοφόροι επέλεξαν την επιστολική ψήφο. Συνολικά, περίπου 4,2 εκατομμύρια ψηφοφόροι που κατοικούν στη Σκωτία μπορούν να λάβουν μέρος στο δημοψήφισμα. Οι Σκωτσέζοι της διασποράς δεν έχουν αυτό το δικαίωμα. Η ερώτηση του δημοψηφίσματος είναι διατυπωμένη ως εξής: «Η Σκωτία πρέπει να είναι μια ανεξάρτητη χώρα;» Παρόλο που οι πρώτοι ψηφοφόροι, ηλικίας 16 ετών και άνω, έχουν ήδη ψηφίσει, η καταμέτρηση δεν θα πραγματοποιηθεί παρά μόνο μετά το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων τα μεσάνυχτα (ώρα Ελλάδας) της 18ης Σεπτεμβρίου.