Η τέχνη αξίζει στις μέρες μας πολλά, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για φημισμένα έργα τέχνης από γνωστούς καλλιτέχνες παλιότερων εποχών.
Το να βρεις λοιπόν κατά λάθος ένα τέτοιο ανεκτίμητο έργο ισοδυναμεί με λαχείο, αφού μπορεί να σε κάνει πλούσιο από τη μια στιγμή στην άλλη.
Κι ενώ οι συλλέκτες φυλάσσουν τα έργα τους σε απόρθητες ιδιωτικές συλλογές και απαραβίαστα χρηματοκιβώτια, φαίνεται πως άλλοι δεν αποδεικνύονται εξίσου επιμελείς στη φύλαξη, αν και πολλές φορές είναι ο πόλεμος και άλλα τραγικά γεγονότα που κάνουν τα έργα να καραδοκούν εκεί που το περιμένεις λιγότερο.
Δεν είναι έτσι σπάνιο να βρεθεί κάποιο εξαίσιο δείγμα τέχνης σε αναπάντεχα μέρη, όπως θα δούμε εξάλλου ευθύς αμέσως…
Έργα τέχνης της ναζιστικής περιόδου σε διαμέρισμα του Μονάχου
Σε μια υπόθεση που θυμούνται πολλοί, ήταν το 2012 όταν η γερμανική αστυνομία ανακάλυψε εμβρόντητη μια συλλογή με περισσότερα από 1.300 έργα τέχνης σε μικροσκοπικό διαμέρισμα του Μονάχου! Τα περισσότερα μάλιστα θεωρούνταν κατεστραμμένα από τη ναζιστική περιπέτεια της χώρας. Η συλλογή ανήκε στον ντίλερ τέχνης Hildebrand Gurlitt, ο οποίος είχε εκμεταλλευτεί τη θέση του στη ναζιστική κυβέρνηση για να αποσπάσει και να κρύψει ανεκτίμητα έργα «εκφυλισμένης τέχνης», όπως χαρακτήριζαν οι ναζί τα έργα της μη αρεσκείας τους. Τα έργα κληρονομήθηκαν νόμιμα από τον γιο του, Cornelius Gurliit, ο οποίος τα κρατούσε στο σπίτι του και πουλούσε κάποιο μόνο όταν παρουσιαζόταν οικονομική ανάγκη. Μετά τον θάνατό του μάλιστα τον Μάιο του 2014, το μεγαλύτερο μέλος της συλλογής περιήλθε στην κατοχή ελβετικού μουσείου. Η αξία της συλλογής, που περιλαμβάνει έργα των Μαρκ Σαγκάλ, Μαξ Μπέκμαν, Πάμπλο Πικάσο και Ανρί Ματίς, ανέρχεται σε πάνω από 1 δισ. ευρώ…
Πίνακας μέσα σε καναπέ
Ήταν το 2007 όταν φοιτήτρια από το Βερολίνο αγόρασε έναν καναπέ από τοπικό παζάρι στην προνομιακή τιμή των 170 ευρώ. Όταν κάθισε στον νέο της καναπέ, κάτι την ενοχλούσε μέσα στο μαξιλάρι και βρήκε έτσι μια μικρή ελαιογραφία στα άδυτα του καναπέ. Ο πίνακας ήταν η «Προετοιμασία για την Έξοδο της Αιγύπτου», φιλοτεχνημένος από άγνωστο ζωγράφο του εργαστηρίου του γνωστού βενετσιάνου καλλιτέχνη Carlo Saraceni, και χρονολογούνταν κάπου μεταξύ 1605-1620! Ο πίνακας των 400 ετών ζωής πουλήθηκε σε δημοπρασία έναντι 20.000 ευρώ, αποφέροντας στη φοιτήτρια κέρδος 100 φορές πάνω από την τιμή που αγόρασε τον καναπέ! Μιλώντας δηλαδή για έξυπνες αγορές…
Πίνακας στα σκουπίδια
Κάτοικος της Νέας Υόρκης έπεσε πάνω σε πίνακα μέσα στο σκουπιδαριό του Μανχάταν το 2003. Η Elizabeth Gibson δεν ήξερε τίποτα από σύγχρονη τέχνη, θεώρησε πάντως κρίμα να χαθεί ο κομψός πίνακας που κειτόταν στα σκουπίδια. Αφού πέρασε 4 χρόνια ψάχνοντας online πληροφορίες για το έργο, ανακάλυψε κάποια στιγμή την αλήθεια: ο πίνακας ήταν έργο του μεξικανού καλλιτέχνη Rufino Tamayo, ο οποίος πέθανε το 1991. Το έργο «Tres Personajes» φιλοτεχνήθηκε το 1970 και ανήκε σε ανώνυμο συλλέκτη του Χιούστον. Ο πίνακας είχε κλαπεί κάποια στιγμή και έκτοτε είχε εξαφανιστεί. Η Elizabeth παρέδωσε το κλοπιμαίο στις Αρχές και σύντομα πουλήθηκε σε δημοπρασία έναντι 750.000 ευρώ! Όσο για την ίδια, έλαβε ποσοστό της πώλησης ως εύρετρα, κάπου 11.000 ευρώ…
Χρυσός Βούδας μέσα σε γύψινο άγαλμα
Άγαλμα του Βούδα του 13ου-14ου αιώνα περιφερόταν από ναό σε ναό στους αιώνες μέχρι να εγκατασταθεί οριστικά στο Wat Traimit της Ταϊλάνδης. Το πελώριο άγαλμα δεν χωρούσε μάλιστα στον μικρό ναό, γι’ αυτό και οι μοναχοί το εναπόθεσαν στον προαύλιο χώρο. Το 1954 φτιάχτηκε ειδικός χώρος στον ναό για να στεγάσει το άγαλμα και κατά τη μεταφορά του έπεσε και έσπασε. Και τότε αποκαλύφθηκε στο εσωτερικό του ένα ολόχρυσο άγαλμα του Βούδα ανεκτίμητης αξίας! Η συνήθεια της κάλυψης των χρυσών αγαλμάτων με γύψο δεν είναι σπάνια, καθώς αυτό έκαναν συνήθως οι μοναχοί για να τα προφυλάξουν από τους κλέφτες. Μέσα στα τόσα χρόνια λοιπόν οι άνθρωποι ξέχασαν το πολύτιμο εσωτερικό του γύψινου Βούδα, πιστεύοντας ότι επρόκειτο για άλλο ένα άγαλμα της σειράς (αν και με ιστορική αξία)…
Πίνακας του Τζάκσον Πόλοκ σε μαγαζί «ό,τι πάρεις ένα ευρώ»
Ήταν στη δεκαετία του 1990 όταν η επαγγελματίας οδηγός Teri Horton αγόρασε από ένα κατάστημα «ό,τι πάρεις ένα ευρώ» έναν ομολογουμένως περίεργο πίνακα. Αφού διαπραγματεύτηκε την τιμή από τα 5 στα 3 ευρώ(!), πήρε τον πίνακα στο σπίτι της, όταν φίλη της, καθηγήτρια τεχνικών σε γυμνάσιο, παρατήρησε το παγκόσμια αναγνωρίσιμο στιλ του Πόλοκ και της είπε ότι ενδέχεται να ήταν δικός του. Η Horton επιδόθηκε κατόπιν σε μια ασύλληπτη περιπέτεια για την πιστοποίηση της αυθεντικότητας του έργου τέχνης, καθώς μόνο εύκολο δεν είναι κάτι τέτοιο, όταν τελικά βρέθηκε δαχτυλικό αποτύπωμα του ίδιου του Πόλοκ στο πίσω μέρος του καμβά! Παρά το γεγονός ότι η καυτή συζήτηση για την αυθεντικότητα του πίνακα δεν έχει κοπάσει, η ίδια έχει δεχτεί καταιγισμό από προσφορές, με την τελευταία να προέρχεται από το Τορόντο και να αγγίζει τα 50 εκατ. ευρώ!
Εγκαταλειμμένο παρισινό διαμέρισμα κρύβει σπάνιο πίνακα
Απλά-απλά, μέσα σε εγκαταλειμμένο εδώ και 70 χρόνια σπίτι ανακαλύφθηκε ένας πίνακας του καλλιτέχνη Giovanni Boldini που πουλήθηκε τελικά έναντι 1,8 εκατ. ευρώ! Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε εγκαταλείψει το Παρίσι πριν από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και κατέφυγε σε πόλη της Νότιας Γαλλίας, αν και συνέχισε να πληρώνει το ενοίκιο κανονικά. Όταν η γυναίκα έφυγε από τη ζωή το 2010, η εταιρία που προσέλαβαν τα παιδιά της για να εκτιμήσει το εσωτερικό του σπιτιού βρήκε διάφορα αντικείμενα αξίας, αν και όλων το βλέμμα έπεσε στον συγκεκριμένο πίνακα. Κι ενώ οι οίκοι δημοπρασιών έριζαν για την αυθεντικότητά του, βρέθηκε στο σπίτι ιδιόχειρο σημείωμα του ίδιου του Boldini, στέλνοντας τους διαξιφισμούς στον κάλαθο των αχρήστων…
Αρχαίο άγαλμα χρησιμοποιείται ως στήριγμα ποδηλάτων
Δύο αιγυπτιολόγοι ανακάλυψαν μια αρχαία απεικόνιση του φαραώ Taharqa, ηλικίας 2.700 ετών, στο υπόγειο βρετανικού μουσείου. Το άγαλμα που είχε αφεθεί να μαραζώνει στο υπόγειο του Southampton’s God’s House Tower για περισσότερο από 100 χρόνια χρησιμοποιούταν από τους υπαλλήλους του αρχαιολογικού μουσείου ως στήριγμα για τα ποδήλατά τους! Όσο για την ανακάλυψη, έγινε εντελώς τυχαία, όταν οι δύο αιγυπτιολόγοι παρακάλεσαν δηλαδή τους υπευθύνους να τους αφήσουν να κατεβούν στο υπόγειο. Όσο για το πώς παρέμεινε ένας τέτοιος σπάνιος θησαυρός ανεκτίμητης αρχαιολογικής αξίας για τόσα χρόνια στο υπόγειο, κανείς δεν ξέρει…
Πίνακας του Βαν Γκογκ σε νορβηγική σοφίτα
Ενώ θα έπρεπε κανονικά να εκτίθεται σε κάποιο μουσείο, ο πίνακας «Ηλιοβασίλεμα στο Montmajour» του σπουδαίου ολλανδού μετα-ιμπρεσιονιστή ζωγράφου παρέμενε για χρόνια στα πεταμένα της σοφίτας νορβηγικού σπιτιού, αφού οι ειδικοί τον είχαν εκτιμήσει λανθασμένα ως πλαστό. Ο πίνακας του ολλανδού δασκάλου ήταν μάλιστα ο πρώτος που ανακαλύφθηκε μετά το 1928, αν και το ανυπόγραφο της σύνθεσης έκανε το Μουσείο Βαν Γκογκ να τον θεωρήσει πλαστό. Τελικά αναγνωρίστηκε σχετικά πρόσφατα ως αυθεντικός και πλέον κοστίζει πολλά εκατομμύρια ευρώ. Πολλά όμως!
Παρτιτούρα του Μότσαρτ μέσα σε φιλανθρωπικό κατάστημα στο Ρέντινγκ
Πώς μπορεί να βρέθηκαν παρτιτούρες για 6 σονάτες του σπουδαίου αυστριακού μουσικού μέσα σε κατάστημα στο Ρέντινγκ της Αγγλίας μόνο η Ιστορία μπορεί να το ξέρει! Το βιβλιαράκι είναι μάλιστα ένα από τα μόλις 10 σωζόμενα αντίτυπα της πρώτης έκδοσης των μουσικών συνθέσεων που συνέταξε η διάνοια κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της στο Λονδίνο το 1765, όταν ήταν στην τρυφερή ηλικία των 8 ετών. Η δασκάλα που σκόνταψε πάνω στο βιβλιαράκι δεν πίστευε στα μάτια της και χρειάστηκε η συνδρομή των ειδικών του οίκου Sotheby’s για να πιστοποιήσει τη γνησιότητα του αντίτυπου που βρέθηκε τον Ιούνιο του 2011. Το εγχειρίδιο με τις παρτιτούρες, παρά την εκτεταμένη φθορά του, εκτιμήθηκε στα 4.000 ευρώ…
Η Αφροδίτη της Μήλου ξεθάβεται από αγρότη
Ένα εξαίσιο δείγμα της ελληνικής κλασικής τέχνης έρχεται στο φως την άνοιξη του 1820, όταν ο αγρότης Γιώργος Κεντρωτάς έσκαβε το χωράφι του ψάχνοντας για πέτρες από κάτι αρχαία ερείπια που μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για οικοδομικούς σκοπούς. Ανάμεσα στα συντρίμμια και τα χαλάσματα, βρήκε το πάνω μέρος του αγάλματος και σύντομα το ξέθαψε όλο, αλλά και μια σειρά ακόμα από αρχαιοελληνικές μαρμάρινες παραστάσεις. Γάλλος αξιωματικός του ναυτικού (Ολιβιέ Βουτιέ) με τους δυο ναύτες του, που έψαχναν παρακεί για αρχαία, τον είδαν και αγόρασαν αμέσως το άγαλμα για λογαριασμό του γάλλου πρεσβευτή στην Υψηλή Πύλη. Έναν χρόνο αργότερα η Αφροδίτη της Μήλου παρουσιάστηκε με κάθε επισημότητα στον γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο ΙΗ’ ως δώρο και κατέληξε λίγο αργότερα στο Μουσείο του Λούβρου ως βασιλική δωρεά. Και τα υπόλοιπα είναι φυσικά Ιστορία. Ο αγρότης λέγεται μάλιστα ότι απέσπασε 400 γρόσια για την ανακάλυψή του, ένα καλό μεν ποσό για την εποχή, «ψίχουλα» ωστόσο για την πραγματική αξία της Αφροδίτης της Μήλου!
