Σύνοδος Κορυφής: Πανάκεια η επιβολή κυρώσεων ή μήπως όχι;

Στα «τραπέζι» της Συνόδου Κορυφής που ξεκινά σήμερα βρίσκεται επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία.

Αφορμή έχουν προκαλέσει οι προκλητικές της ενέργειες κυρίως στην ανατολική Μεσόγειο. Ωστόσο η πρακτική δείχνει ότι η επιβολή ενός τέτοιου μέτρου δεν αποτελεί απλή υπόθεση.

Ήδη στις προπαρασκευαστικές διαβουλεύσεις οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών, όπως μεταδίδει σε σχετικό της δημοσίευμα η Deutsche Welle κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν συνέβαλε στην αποκλιμάκωση της έντασης, αλλά μάλλον η κατάσταση είναι χειρότερη από πριν.

H επιβολή αυστηρών κυρώσεων θα μπορούσε να ασκήσει πραγματική πίεση στην τουρκική οικονομία, εκτιμά ο Τούρκος οικονομολόγος και αρθρογράφος Εμρέ Ντελιβελί δηλώνοντας στη γερμανική ραδιοφωνία DLF:«Η τουρκική οικονομία θα ήταν πολύ ευάλωτη απέναντι σε ισχυρές ευρωπαϊκές κυρώσεις, δεδομένου ότι υπάρχουν στενοί οικονομικοί δεσμοί μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας. Οι μισές τουρκικές εξαγωγές πηγαίνουν στην ΕΕ. Στην Τουρκία υπάρχουν επίσης πολλές ευρωπαϊκές τράπεζες. Οι Ευρωπαίοι αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό ξένων τουριστών στην Τουρκία».

Οι κυρώσεις πλήττουν συχνά και την πλευρά που τις επιβάλει

Ωστόσο και για την ΕΕ είναι δύσκολη η επιλογή των κατάλληλων κυρώσεων και θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική ώστε να μη βλάψει συμφέροντα ευρωπαϊκών εταιρειών και τραπεζών που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, εκτιμά ο Ντελιβελί. Επίσης η επιβολή οικονομικών κυρώσεων σε χώρες που ακολουθούν αμφιλεγόμενες ή παράνομες πρακτικές δεν αποτελεί πανάκεια. Συχνά πλήττουν και την πλευρά που τις επιβάλλει.

Ο Γκάμπριελ Φελμπερμάιρ, επικεφαλής του Ινστιτούτου Παγκόσμιας Οικονομίας του Κιέλου, έχει δημιουργήσει μια βάση δεδομένων για όλες τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τη δεκαετία του΄50. Για τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία εξαιτίας της κρίσης στην Ουκρανία και τις συνέπειές τους στη Γερμανία, ο ειδικός παρατηρεί: «Πρόσφατα εξετάσαμε το κόστος των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στη Ρωσία. Εκεί θα βρει κανείς 8 δις ευρώ χαμένου Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος για τη Γερμανία. Φυσικά αυτό μόνο κατά προσέγγιση μπορούμε να εκτιμήσουμε».

Αναγκαστική στροφή Ερντογάν προς τη Δύση;

Γεγονός είναι πάντως ότι και στο παρελθόν κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε χώρες όπως το Ιράκ ή η Βόρεια Κορέα δεν επέφεραν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα. Σύμφωνα με τον Φελμπερμάιρ, οι κυρώσεις έχουν ενδεχομένως νόημα όταν επιβάλλονται για να αποφευχθεί ένας πόλεμος. Αλλά και πάλι, το παράδειγμα των κυρώσεων που επιβλήθηκαν στο Ιράκ από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ τη δεκαετία του 90, αποτελούν ένα ιδιαίτερα σκοτεινό κεφάλαιο. Όχι μόνο δεν απέδωσαν αλλά, παρά τα ανθρωπιστικά προγράμματα, πέθαναν αναρίθμητοι άνθρωποι από την ανέχεια και τις κακουχίες.

Στην περίπτωση της Τουρκίας το ζητούμενο είναι η άσκηση πίεσης, λόγω της διαμάχης με την Κύπρο και την Ελλάδα. Πιθανώς και ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν να βλέπει τον κίνδυνο από ενδεχόμενες αυστηρές κυρώσεις προς την Τουρκία. Ο Εμρέ Ντελιβελί δεν αποκλείει έτσι ακόμη και μια στροφή του Ερντογάν προς τη Δύση. Kι όπως παρατηρεί κλείνοντας: «Ίσως ο Ερντογάν προσπαθήσει να βελτιώσει τις σχέσεις με τη Δύση, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, όμως όχι εξαιτίας των απειλούμενων κυρώσεων αλλά επειδή συνειδητοποίησε ότι η οικονομία είναι εύθραυστη και ότι χρειάζονται χρήματα από το εξωτερικό για να ανακάμψει. Και τα χρήματα αυτά μπορούν να έρθουν μόνο από τη Δύση, τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Το να περιμένει κάτι τέτοιο από τη Ρωσία, το Κατάρ ή την Κίνα δεν είναι ρεαλιστικό».