Η σύγκρουση των τουρκικών δυνάμεων με τον συριακό στρατό βρίσκονται από το βράδυ της Πέμπτης σε μία επικίνδυνη κλιμάκωση στην επαρχία της Ιντλίμπ, μετά τον θάνατο τουλάχιστον 33 Τούρκων σε αεροπορικό βομβαρδισμό που εξαπέλυσαν οι δυνάμεις του Άσαντ.
Συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Κάλτσα
Ως απάντηση στην επίθεση, η Άγκυρα προχώρησε την Παρασκευή σε βομβαρδισμούς που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο 16 Σύρων στρατιωτών. Αυτό όμως είναι μόνο ένα μέρος των κινήσεων της Τουρκίας για την κατάσταση στην Ιντλίμπ, καθώς εντείνονται και οι διπλωματικές επαφές με τη Ρωσία και ταυτόχρονα η κυβέρνηση Ερντογάν διαμηνύει προς όλες τις πλευρές ότι δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί νέες προσφυγικές ροές που θα προκαλέσει η συνέχιση των συγκρούσεων στην Ιντλίμπ.
Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες που κυκλοφορούν από τουρκικά ΜΜΕ και δείχνουν εκατοντάδες πρόσφυγες να περνούν προς την Ευρώπη μέσω του Έβρου.
Για την κατάσταση όπως διαμορφώνεται στη Συρία αλλά και τους κινδύνους που ελλοχεύουν για την Ελλάδα από τις κινήσεις της Άγκυρας στο προσφυγικό, μίλησε στο Newsveast.gr ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων, Κωνσταντίνος Φίλης.
Η Τουρκία δεν πετυχαίνει τους στόχους της
«Υπάρχει μία σοβαρή διαφωνία, η οποία πλέον εξελίσσεται σε αντιπαράθεση μεταξύ Ρωσίας-Τουρκίας, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι οι δύο χώρες θέλουν να προκαλέσουν ρήγμα στις σχέσεις τους. Όμως έχουν μία σοβαρή παρανόηση ως προς την Ιντλίμπ» εξήγησε ο κ. Φίλης.
«Η Ρωσία ήθελε να διασφαλίσει με την προσωρινή παρουσία της Τουρκίας στην Ιντλίμπ, ότι θα εξουδετέρωνε ή τέλος πάντων θα αφόπλιζε και θα ήλεγχε τα τζιχαντιστικά στοιχεία που ήταν συγκεντρωμένα στην περιοχή – και ουσιαστικά τους τζιχαντιστές από την περιοχή της Συρίας και του Ιράκ, οι οποίοι είχαν απομείνει μετά την εξουδετέρωση του αυτοαποκαλούμενου Ισλαμικού Κράτους. Η δε Τουρκία θεώρησε ότι η παραμονή της στην Ιντλίμπ θα ήταν μόνιμη και θα εγκαθίδρυε στην περιοχή μία ζώνη από αυτή με Σουνίτες Σύρους και ενδεχομένως κάποιες άλλες δυνάμεις, την οποία θα είχε υπό τον πλήρη έλεγχό της.
Κάπου εκεί φαίνεται ότι προέκυψε αυτή η πολύ σοβαρή παρανόηση και εξελίχθηκε σε διαφωνία. Αυτό που βλέπουμε τις τελευταίες εβδομάδες να εξελίσσεται είναι μία προσπάθεια του καθεστώτος Άσαντ να επανακαταλάβει το μεγαλύτερο μέρος της Ιντλίμπ και μία προσπάθεια των Ρώσων να εκφράσουν – με την υποστήριξη προς το καθεστώς – την επιθυμία και την επιδίωξή τους να πάρει το μήνυμα η Τουρκία ότι δεν είναι επιθυμητή η μόνιμη παρουσία της στη Συρία, ειδικότερα στο συγκεκριμένο σκέλος».
– Πώς εξελίσσεται η σύγκρουση;
«Αυτή τη στιγμή έχουμε μία αντιπαράθεση, μία επιχειρησιακή σύγκρουση μεταξύ ασαντικών δυνάμεων και Τουρκίας. Αλλά είναι σαφές ότι οι δυνάμεις του Άσαντ χωρίς την υποστήριξη σιιτικών πολιτοφυλακών που προέρχονται από το Ιράν και χωρίς την υποστήριξη της Ρωσίας, των αντιαεροπορικών δυνάμεών της και ενίοτε και των ρωσικών μαχητικών, δεν θα μπορούσαν να αντιπαραβάλλουν την ισχύ τους απέναντι στους Τούρκους.
Όμως αυτή η κατάσταση δημιουργεί ένα πρόβλημα στην Τουρκία, επιχειρησιακό και στρατιωτικό, διότι ούτε να τα σπάσει με τη Ρωσία θέλει και μπορεί, επειδή αντιλαμβάνεται ότι αυτό θα της ανοίξει άλλα μέτωπα ακόμη και μέσα στη Συρία, όπως ας πούμε αυτό των Κούρδων. Ούτε μπορεί για λόγους πρεστίζ και γοήτρου να ανεχθεί τόσες πολλές απώλειες σε ανθρώπινο δυναμικό, ειδικότερα δε αυτό που συνέβη χθες το βράδυ.
Οπότε ο Ερντογάν εδώ έχει να επιλέξει μεταξύ του κακού και του χειρότερου. Δεν νομίζω ότι μπορεί να βρει τον τρόπο να διασφαλίσει μία συμφωνία με τη Ρωσία τέτοια η οποία να μπορεί να κατοχυρώσει τη θέση της στην Ιντλίμπ ή θα είναι τέτοια που θα μπορεί να σώσει τα προσχήματα ενός προέδρου ο οποίος, μην ξεχνάμε, ότι μέχρι και χθες απειλούσε να εισβάλλει στην υπόλοιπη Ιντλίμπ για να εκδιώξει τις δυνάμεις του Άσαντ από τις περιοχές που έχουν καταλάβει τις τελευταίες εβδομάδες» επεσήμανε ο κ. Φίλης.
Ο αμερικανικός παράγοντας
«Η συναίνεση των Ρώσων είναι κάτι πολύ δύσκολο λοιπόν. Και δεν είναι εύκολο να εμπλέξει τους Αμερικανούς. Τόσο γιατί δεν ξέρω αν οι Αμερικανοί έχουν καμία τέτοια πρεμούρα, όσο και γιατί οι ΗΠΑ για να έχουν μία βαθιά εμπλοκή, μία έντονη εμπλοκή, θα απαιτήσουν από την Τουρκία να κάνει κάποια πράγματα σε σχέση με τη Ρωσία, όπως βλέπε S-400. Πράγματα τα οποία η Άγκυρα δεν είναι πρόθυμη αυτή τη στιγμή να παραχωρήσει».
Για τις απώλειες που είχαν οι Τούρκοι από τη χθεσινή επίθεση, ο κ. Φίλης μας είπε:
«Νομίζω ότι το 33 που λέγεται είναι μάλλον μία υποεκτίμηση, μία προσπάθεια να μην φανεί προς την κοινή γνώμη ότι δεν είναι μεγάλες οι απώλειες. Η αίσθηση που έχω και η πληροφόρησή μου είναι ότι ο αριθμός θα είναι μεγαλύτερος, ίσως αρκετά μεγαλύτερος.
Για την ώρα η επιχείρηση της Τουρκίας δεν αποδίδει καρπούς και θα είναι δύσκολο για την Άγκυρα εφ’ όσον οι δυνάμεις του Άσαντ επικουρούνται από τους Ρώσους και τους Ιρανούς, να επικρατήσει στρατιωτικά τουλάχιστον με βάση αυτό που έχει πει ο Ερντογάν. Δεν θεωρώ πιθανό σενάριο η Τουρκία να κατορθώσει να εκδιώξει τις δυνάμεις του Άσαντ από τις περιοχές που έχουν ανακαταλάβει στην Ιντλίμπ, ούτε θεωρώ πιθανό σενάριο να πάει σε έναν γενικευμένο πόλεμο με τη Συρία, γνωρίζοντας ότι η Δαμασκός έχει από πίσω της τους Ρώσους και τους Ιρανούς. Αν δεν τους είχε, προφανώς θα το είχε ήδη κάνει.
Αυτή τη στιγμή παρά το ότι η κατάσταση είναι περίεργη, εξακολουθώ να πιστεύω ότι το πιθανότερο σενάριο είναι μία συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. Αν θα έχει μερικές εδαφικές απώλειες ή κέρδη αντίστοιχα, αυτό είναι κάτι που θα περιμένουμε να το δούμε. Η Τουρκία προφανώς θα πλήξει συριακούς στόχους, αλλά επαναλαμβάνω ότι είναι εξαιρετικά δύσκολος ένας γενικευμένος πόλεμος».
«Οι εικόνες με τους πρόσφυγες είναι κινήσεις εντυπωσιασμού»
Ο κ. Φίλης μίλησε και για την απειλή από πλευρά της Τουρκίας να ανοίξει τα σύνορά της και να περάσουν οι πρόσφυγες που βρίσκονται στο έδαφός της στην Ευρώπη.
«Σε πρώτη φάση θεωρώ ότι αυτές οι δηλώσεις αλλά και οι εικόνες που βλέπουμε με πρόσφυγες που μετακινούνται με τα πόδια και φωνάζουν “Yunanistan, Yunanistan”, με προορισμό την Ελλάδα, είναι περισσότερο κινήσεις εντυπωσιασμού από πλευρά Τουρκίας. Και είναι κινήσεις που αποσκοπούν στο να υπενθυμίσουν στην Ευρώπη τι θα μπορούσε να κάνει η Τουρκία σε περίπτωση αποτυχίας στο συριακό μέτωπο. Δεν πιστεύω όμως ότι η Τουρκία για την ώρα είναι διατεθειμένη να σπάσει τη συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Κοινή Δήλωση που υπογράφηκε τον Μάρτιο του 2016.
Περισσότερο θέλει να δείξει με τις κινήσεις αυτές ότι αν οι εχθροπραξίες στην Ιντλίμπ έχουν και συνέχεια, θα δημιουργηθούν μεγαλύτερα προσφυγικά ρεύματα και αυτά εφ’ όσον έρθουν στην Τουρκία δεν θα τα ανασχέσω και θα τα κατευθύνω προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Αλλά δεν είναι εύκολο για την Τουρκία να σπάσει τη συμφωνία με την ΕΕ. Άλλωστε σε μία τέτοια περίπτωση μεταξύ άλλων θα χάσει και χρήματα και ασφαλώς αν αρχίσουν και πάλι Σύροι να κατευθύνονται προς την Ευρώπη, αυτό θα δώσει σήμα και σε άλλους. Δεν νομίζω ότι αυτό είναι κάτι που το θέλει η Άγκυρα.
Δεν πιστεύω ότι και στο άμεσο μέλλον η Τουρκία θα θελήσει να σπάσει τη συμφωνία, γιατί αυτό θα της αποφέρει περισσότερες ζημιές παρά κέρδη. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα έχουμε μία αύξηση των ροών τις επόμενες μέρες ίσα ίσα για να κάνει η Άγκυρα μία “δήλωση” ότι κοιτάξτε να δείτε τι θα συμβεί».
