Κι ενώ οι αμφιλεγόμενοι πολιτικοί της λίστας απολαμβάνουν το βαρύτιμο βραβείο τους, άνθρωποι όπως ο Μαχάτμα Γκάντι δεν ευτύχησαν ποτέ να τιμηθούν με την ύψιστη διάκριση (αν και προτάθηκε 5 φορές!).
Κι αυτό βέβαια δεν είναι το μόνο αξιοπερίεργο γεγονός των Νόμπελ Ειρήνης, αφού η επιτροπή έχει συχνά-πυκνά δει τον εαυτό της στα πρωτοσέλιδα: από αμφισβητήσιμα βραβεία μέχρι και πολιτικές σκοπιμότητες, οι διακρίσεις για την Ειρήνη δεν είναι πάντοτε ανιδιοτελείς. Ούτε και δίκαιες βέβαια…
Με αφορμή λοιπόν τα φετινά Νόμπελ Ειρήνης, ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στις πλέον «συζητήσιμες» βραβεύσεις της ιστορίας του θεσμού.
Barack Obama: 2009
Η βράβευση του προέδρου των ΗΠΑ χαρακτηρίστηκε γενικώς ως πρόωρη και πολιτικά υποκινούμενη, ενώ ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων διεθνώς. Ο ίδιος ο Obama παραδέχτηκε τελικά ότι δεν θεωρεί τον εαυτό άξιο για Νόμπελ Ειρήνης, αυτό βέβαια δεν τον εμπόδισε να το αποδεχτεί…
Al Gore: 2007
Ένα περιβαλλοντολογικό ντοκιμαντέρ («An Inconvenient Truth») και μια δυνατή συμμετοχή στα πάνελ του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή έφτασαν για να βραβευτεί ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ με Νόμπελ Ειρήνης για την οικολογική του δράση! Όσο για τους άλλους συνυποψήφιους του 2007, μεταξύ τους και η Irena Sendler, η Πολωνίδα που έσωσε εκατοντάδες παιδιά στα χρόνια του Ολοκαυτώματος και χαρακτηρίστηκε ως «θηλυκός Oskar Schindler»…
Wangari Maathai: 2004
Το 2004 η Maathai γινόταν η πρώτη αφρικανή γυναίκα που τιμόταν με το Νόμπελ Ειρήνης για «τη συνεισφορά της στην αειφόρο ανάπτυξη, τη δημοκρατία και την ειρήνη». Στις συνεντεύξεις που έδωσε ωστόσο μετά την τελετή τράβηξε τη διεθνή κριτική όταν δήλωνε για τη «μη φυσική» βάση του ιού του AIDS, με έναν τρόπο το λιγότερο συνωμοσιολογικό: φαίνεται ότι για τη Maathai ο HIV ανακαλύφθηκε από λευκούς επιστήμονες στην προσπάθειά τους να καταστρέψουν τους έγχρωμους!
Jimmy Carter: 2002
Η πρόκριση της υποψηφιότητας του Carter, ο οποίος «προσπάθησε να βρει ειρηνικές λύσεις σε διεθνείς συγκρούσεις, να προωθήσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προμοτάρει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη», ήρθε αμέσως μετά την έγκριση που έλαβε ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους από την αμερικανική Βουλή για να παρέμβει στρατιωτικά στο Ιράκ, στην προσπάθειά του να εγκαθιδρύσει τη δημοκρατία, να φέρει την ειρήνη και να «καθαρίσει» τη χώρα από τα όπλα μαζικής καταστροφής. Οι αναλογίες είναι κάτι παραπάνω από προφανείς…
Kofi Annan: 2001
Ο Annan μοιράστηκε το Νόμπελ Ειρήνης του 2001 με τα Ηνωμένα Έθνη, των οποίων ήταν γενικός γραμματέας, για τη «δουλειά του για έναν καλύτερα οργανωμένο και πιο ειρηνικό κόσμο». Ωστόσο, όπως παρατήρησαν πολλοί, ο μεν ΟΗΕ απέτυχε στην αποστολή του να αποτρέψει τις μαζικές δολοφονίες σε Ρουάντα και Σερβία, ο δε Ανάν δεν κατάφερε να ορθώσει ανάστημα στην Αμερική και τα λοιπά δυτικά συμφέροντα…
Shimon Peres, Yitzhak Rabin και Yasser Arafat: 1994
Το Νόμπελ Ειρήνης του 1994 πήγε από κοινού στους Shimon Peres, Yitzhak Rabin και Yasser Arafat, για την προσπάθεια ειρηνικής επίλυσης του «Παλαιστινιακού». Αμφότεροι οι ισραηλινοί πρόεδροι έχουν κατηγορηθεί για βαρβαρότητες πολέμου στο παρελθόν, την ίδια στιγμή που ο Arafat λογιζόταν από πολλούς ως αρχηγός τρομοκρατικής οργάνωσης. Μέλος μάλιστα της επιτροπής των Νόμπελ, ο Νορβηγός Kare Kristiansen, παραιτήθηκε αμέσως μετά τη βράβευση του 1994, ονομάζοντας τον Αραφάτ «τρομοκράτη»…
Rigoberta Menchú: 1992
Η Menchú αφιέρωσε τη ζωή της στη δημοσιοποίηση των δεινών των αυτοχθόνων της Γουατεμάλα
κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος του εμφυλίου πολέμου της χώρας (1960-1996), καθώς και στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το Νόμπελ Ειρήνης φάνταζε ιδανικό, ωστόσο ο λόγος που τιμήθηκε είναι ως αποτέλεσμα των απομνημονευμάτων της (και όχι της πολιτικής της δράσης), τα οποία πιστεύεται ευρέως ότι είναι -μερικώς τουλάχιστον- παραποιημένα…
Aung San Suu Kyi: 1991
Η προσφάτως αποφυλακείσα «μαχητής της ελευθερίας» της Βιρμανίας τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης ως αναγνώριση του ηγετικού της ρόλου στη μάχη για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα της Μιανμάρ. Η Aung San Suu Kyi πέρασε ωστόσο τα προηγούμενα 21 χρόνια σε κάποια μορφή εγκλεισμού!
Mikhail Gorbachev: 1990
Ο Γκορμπατσόφ τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τον ρόλο του στην ειρηνική διαδικασία «απεμπλοκής» του κόσμου από τον Ψυχρό Πόλεμο, η διάκρισή του ωστόσο αμφισβητήθηκε ευρέως -και εντός Ρωσίας- ως ιδεολογικό «τέχνασμα» της Δύσης…
Henry Kissinger: 1973
Ο διαβόητος υπουργός των ΗΠΑ, Henry A. Kissinger, τιμήθηκε από κοινού με τον κομμουνιστή ηγέτη του Βόρειου Βιετνάμ Le Duc Tho με το Νόμπελ Ειρήνης για την προσπάθειά τους να επιτευχθεί κατάπαυση πυρός στον Πόλεμο του Βιετνάμ. Ωστόσο, δύο μόλις χρόνια αργότερα το Βόρειο Βιετνάμ εισέβαλε στο Νότιο και «επανένωσε» τη χώρα κάτω από το κομμουνιστικό καθεστώς του πρώτου…
Carl Von Ossietzky: 1935
Ο ριζοσπάστης γερμανός ειρηνιστής Ossietzky ήταν από χρόνια πολέμιος της πολιτικής του Χίτλερ και των Ναζί. Ο Χίτλερ καταδίκασε βεβαίως την αμφιλεγόμενη βράβευση του Ossietzky και εξέδωσε διάταγμα στα 1937 όπου απαγόρευε σε γερμανούς πολίτες να αποδεχτούν οποιαδήποτε βράβευση από τον θεσμό των Νόμπελ στο μέλλον. Δύο μέλη μάλιστα της επιτροπής Νόμπελ αναγκάστηκαν να παραιτηθούν, κι όλα αυτά εξαιτίας μιας ακραία ιδεολογικής βράβευσης…
