Ο Τραμπ «γονατίζει» την Τουρκία και τον Ερντογάν

Η Ελλάδα βγαίνει από τα μνημόνια σε λίγες μέρες  και μια άλλη χώρα της περιοχής βρίσκεται στα πρόθυρα οικονομικής κατάρρευσης και παίρνει το δρόμο προς το ΔΝΤ. Η οικονομία της Τουρκίας που δέχεται τα χτυπήματα του Ντόναλντ Τραμπ καταρρέει και πλέον είναι το πιο «hot» θέμα των αγορών. Οι Financial Times σχολιάζουν τον τρόπο με τον οποίο η Ουάσινγκτον προκαλεί την κατάρρευση της τουρκικής οικονομίας, ενώ δημοσίευμα του Bloomberg ανέφερε πριν μέρες ότι η Άγκυρα βρίσκεται ήδη στον προθάλαμο του ΔΝΤ και της εισαγωγής κεφαλαιακών ελέγχων. Η ραγδαία υποτίμηση του εθνικού της νομίσματος – περίπου 43% από τις αρχές του έτους και πάνω από 20% την τελευταία εβδομάδα – και η εκτόξευση των αποδόσεων των τουρκικών κρατικών ομολόγων δείχνουν την κατάρρευση που ξεκινάει. Στα δε χτυπήματα των ΗΠΑ ο Ερντογάν ψάχνει «τη βοήθεια του Θεού» για να μπορέσει να αντισταθεί, ενώ πήρε τηλέφωνο τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Το τελευταίο «χαστούκι» που επιφύλασσε ο Ντοναλτ Τραμπ στον Τούρκο Πρόεδρο ήταν ο διπλασιασμός των δασμών και το τελεσίγραφο μέχρι σήμερα το απόγευμα. Την Παρασκευή λίγα λεπτά μετά την ολοκλήρωση της ομιλίας του Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη, ο Τραμπ ανακοίνωσε τον διπλασιασμό των δασμών σε τουρκικές εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα. Συγκεκριμένα, ο Αμερικανός πρόεδρος έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό στο twitter: «Μόλις εξουσιοδότησα τον διπλασιασμό των δασμών για χάλυβα και αλουμίνιο όσον αφορά στην Τουρκία, καθώς το νόμισμά τους, η τουρκική λίρα, κατρακυλά γρήγορα έναντι του πολύ ισχυρού δολαρίου μας. Οι σχέσεις μας με την Τουρκία δεν είναι καλές αυτή την στιγμή». Σημειώνεται πως ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν απηύθυνε έκκληση στους πολίτες της χώρας να ανταλλάξουν τα ξένα «σκληρά» νομίσματα με τουρκικές λίρες, την ώρα που το εθνικό νόμισμα σημειώνει νέα κατρακύλα. «Αν έχετε δολάρια, ευρώ ή χρυσό στο προσκέφαλό σας, πηγαίνετε στις τράπεζες για να τα ανταλλάξετε με τουρκικές λίρες. Είναι μια εθνική μάχη», είπε ο Ερντογάν σε ομιλία του στην Μπαϊμπούρτ (βορειοανατολικά), που αναμεταδόθηκε από την τηλεόραση. «Θα είναι η απάντηση του έθνους μου σε εκείνους που μας κήρυξαν οικονομικό πόλεμο» συνέχισε ο Ερντογάν δείχνοντας με το δάκτυλο ένα μυστηριώδες «λόμπι των επιτοκίων» το οποίο δεν προσδιόρισε. Μάλιστα πέρασε στην αντεπίθεση με υψηλούς τόνους χαρακτηρίζοντας ως «ντροπή» την πρόσφατη απόφαση για διπλασιασμό των δασμών εκ μέρους των ΗΠΑ, τις οποίες κατηγορεί ότι θυσιάζουν έναν στρατηγικό σύμμαχο για χάρη ενός πάστορα. Μιλώντας σε υποστηρικτές του στην Ριζούντα ο Ερντογάν ανέφερε: Μας ζητούν με απειλές να απελευθερώσουμε μέχρι αύριο στις 6 το απόγευμα (σσ. σήμερα) τον Μπράνσον», ενώ σε δεύτερη ομιλία του στην επαρχία Ορντού επιτέθηκε εκ νέου τις ΗΠΑ λέγοντας ότι «ανταλλάσσουν ένα στρατηγικό σύμμαχο με έναν πάστορα». «Απευθύνομαι για μία ακόμη φορά στις ΗΠΑ. Είναι ντροπή! Προτιμάτε έναν πάστορα από έναν στρατηγικό εταίρο σας στο ΝΑΤΟ», σημείωσε. «Μας απειλούν. Δεν μπορούν να θέλουν να σωφρονίσουν την Τουρκία με τη γλώσσα των απειλών. Εμείς γονατίζουμε μόνο μπροστά στον Θεό. Θα είναι λάθος να προσπαθήσουν να τιμωρήσουν την Τουρκία για έναν ιερέα. Θα κάνουμε μόνο ό,τι απαιτεί η τουρκική Δικαιοσύνη», τόνισε. Επαναλαμβάνοντας μάλιστα ότι η Άγκυρα δεν θα υποκύψει σε απειλές αλλά θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να προασπίσει τα εθνικά της συμφέροντα, ο Ερντογάν σημείωσε ότι «η Άγκυρα θα κοιτάξει τη δουλειά της, αν οι ΗΠΑ δεν θέλουν να ακούσουν, «όπως έκανε το 1970 όταν η τουρκική κυβέρνηση επενέβη για να σώσει από τους τουρκοκυπρίους που απειλούνταν με σφαγή από Ελληνοκυπρίους, παρά τις ενστάσεις της Ουάσινγκτον». Επιπλέον , σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε την Παρασκευή στους New York Times o Ταγίπ Ερντογάν σημειώνει ότι παρά το γεγονός ότι τα τελευταία 60 χρόνια η Τουρκία και οι ΗΠΑ υπήρξαν στρατηγικοί σύμμαχοι και μέλη του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ αδυνατούν επανειλημμένως και σταθερά να κατανοήσουν και να σεβαστούν τις ανησυχίες του τουρκικού λαού. «Οι μονομερείς ενέργειες των ΗΠΑ εναντίον της Τουρκίας υπονομεύουν τα αμερικανικά συμφέροντα και την ασφάλειά τους, ενώ αναγκάζουν την Τουρκία να αναζητήσει άλλους συμμάχους», υπογραμμίζει ο Ερντογάν.

Τα έξι ρήγματα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον

Τα έξι ρήγματα μεταξύ Άγκυρας και Ουάσιγκτον παραθέτει το γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων, εν μέσω της κλιμάκωσης της διένεξης των δύο χωρών, εξέλιξη η οποία παράλληλα έχει ανεξέλεγκτες επιπτώσεις και στην πορεία της τουρκικής οικονομίας. Φετχουλάχ Γκιουλέν Η βασικότερη αιτία της οργής της Άγκυρας είναι κατά πάσα πιθανότητα η παραμονή από το 1999 του Τούρκου ιεροκήρυκα, Φετχουλάχ Γκιουλέν, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τουρκία κατηγορεί τον πρώην σύμμαχο του προέδρου Ερντογάν, ότι ενορχήστρωσε το αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και έκτοτε έχει εξαπολύσει ανθρωποκυνηγητό εναντίον των υποστηρικτών του. Επανειλημμένως, η Άγκυρα έχει ζητήσει την έκδοση του Γκιουλέν στην Τουρκία, με αρνητικά προς το παρόν αποτελέσματα. «Το ερώτημα που τίθεται είναι άραγε, υπάρχουν επαρκώς σαφείς αποδείξεις της προσωπικής ανάμιξης του Φετουλάχ Γκιουλέν στο πραξικόπημα του 2016» διερωτήθηκε στα τέλη Ιουλίου, υψηλόβαθμος αξιωματούχος του αμερικανικού State Department. Άντριου Μπράνσον Οι κατηγορίες εις βάρος του Αμερικανού πάστορα, Άντριου Μπράνσον, περί εμπλοκής στο πραξικόπημα του 2016, ήταν το ποτήρι που ξεχείλισε την οργή των ΗΠΑ εις βάρος της Τουρκίας. Ο ίδιος, αρνούμενος κάθε ανάμιξη, έχει τεθεί υπό κατ’ οίκον περιορισμό, αφού πρώτα βρέθηκε για 21 μήνες στις τουρκικές φυλακές. Αξιώνοντας την άμεση απελευθέρωσή του, η Ουάσιγκτον επέβαλε οικονομικές κυρώσεις εις βάρος δύο Τούρκων υπουργών. Την Παρασκευή, παράλληλα, ο πρόεδρος Τραμπ προχώρησε στον διπλασιασμό των δασμών στις εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα από τη γειτονική χώρα. Η δίκη Halkbank Τον περασμένο Μάιο, ο Μεχμέτ Χακάν Ατίλα, πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της τουρκικής κρατικής τράπεζας Halkbank, καταδικάστηκε από την αμερικανική δικαιοσύνη σε ποινή φυλάκισης 32 ετών. Ο ίδιος, παρότι βρέθηκε ένοχος για τραπεζική απάτη και συνωμοσία, άσκησε έφεση, με την Άγκυρα να ασκεί έντονη κριτική στην αμερικανική δικαιοσύνη. Η προοπτική επιβολής ενός τεράστιου προστίμου στη Halkbank έρχεται να προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες οικονομικές ανησυχίες της Άγκυρας. Στην «καρδιά» αυτής της υπόθεσης, η οποία θα μπορούσε να λάβει εκρηκτικές διαστάσεις, βρίσκεται ο Τουρκοϊρανός επιχειρηματίας, Ρεζά Ζαράμπ. Κατά τη διάρκεια της εκδίκασης, μάλιστα, ο τελευταίος έκανε λόγο για εμπλοκή του Ερντογάν στην υπόθεση, όπως επίσης και άλλων υπουργών της τουρκικής κυβέρνησης. Κούρδοι στη Συρία Η Τουρκία συνεχίζει να κατηγορεί τις ΗΠΑ για τη στήριξη που παρέχουν στις συριακές Μονάδες Προστασίας του Κουρδικού Λαού (YPG), στο πλαίσιο της μάχης εναντίον του Ισλαμικού Κράτους. Η Άγκυρα κατηγορεί την YPG για στενές σχέσεις με το ΡΚΚ, το οποίο στη γειτονική χώρα θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση. Κατά τη διάρκεια του 2018, ο τουρκικός στρατός επενέβη στη βόρεια Συρία, εκδιώχνοντας τις δυνάμεις των YPG από τον θύλακα του Αφρίν. Κατόπιν, η Άγκυρα απείλησε να επεκτείνει τις επιχειρήσεις και προς την πόλη Μανμπίτζ, όπου βρίσκονται και Αμερικανοί στρατιώτες. Ωστόσο, Τουρκία και ΗΠΑ συμφώνησαν σε έναν «οδικό χάρτη», ο οποίος προβλέπει τη σταδιακή αποχώρηση των YPG από τη Μανμπίτζ. Η προσέγγιση Άγκυρας – Μόσχας Η Άγκυρα και η Μόσχα συνεργάζονται στενά στο θέμα της Συρίας, όμως το βασικό θέμα που προκαλεί την ανησυχία της Ουάσιγκτον, είναι η συμφωνία για την αγορά ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων S-400. Το αμερικανικό Κογκρέσο υπερψήφισε στις αρχές Αυγούστου, ένα νομοσχέδιο, το οποίο απαγορεύει στο Πεντάγωνο να παραδώσει στην Τουρκία μαχητικά αεροσκάφη, τύπου F-35, για όσο διάστημα η Άγκυρα δεν δεσμεύεται να τερματίσει τις διαπραγματεύσεις για την αγορά των S-400. Η βάση του Ιντσιρλίκ Από την αρχή της κρίσης με τις ΗΠΑ, στις αρχές Αυγούστου, διατυπώθηκε η άποψη στην Τουρκία ότι πρέπει να «κλείσει» η αεροπορική βάση του Ιντσιρλίκ, η οποία βρίσκεται στη νότια Τουρκία και χρησιμοποιείται από τις ΗΠΑ για τις επιχειρήσεις εναντίον των τζιχαντιστών, στη Συρία.