Στο άκουσμα της λέξης «καταφύγιο» το πρώτο πράγμα που έρχεται στο μυαλό των περισσότερων είναι κάποιο τσιμεντένιο ανήλιαγο δωμάτιο γεμάτο κουκέτες για τους φιλοξενούμενους και αποθέματα ξηράς τροφής.
Ίσως ο κίνδυνος για κάποια μεγάλη καταστροφή να είναι παρών σήμερα όπως και την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, ωστόσο τα σημερινά καταφύγια υψίστης ασφαλείας είναι αναμφίβολα πολύ διαφορετικά από εκείνα που θυμόμαστε. Άλλωστε πολλές εταιρείες σε όλο τον κόσμο γίνονται δέκτες ολοένα και περισσότερων αιτημάτων για κατασκευές που προστατεύουν από κάθε κίνδυνο- είτε αυτός είναι κάποια παγκόσμια πανδημία, ένας αστεροειδής ή ο Γ’ Παγκόσμιος Πόλεμος- και ταυτόχρονα διακρίνονται για την πολυτέλειά τους.
«Τα καταφύγια για τον πατέρα ή τον παππού σας δεν ήταν πολύ άνετα» λέει ο διευθύνων σύμβουλος της Vivos Robert Vicino. Η εταιρεία του ανοικοδομεί και διαχειρίζεται καλαίσθητα και πολυτελή καταφύγια σε όλο τον κόσμο. «Ήταν γκρίζα, μεταλλικά, σαν πλοίο ή κάτι στρατιωτικό. Και η αλήθεια είναι πως η ανθρωπότητα δεν μπορεί να επιβιώσει για καιρό σε τέτοια σπαρτιάτικα περιβάλλοντα» τονίζει στο CNN.
Η ζήτηση για καταφύγια αυξάνεται
Πολλοί που συγκαταλέγονται στη λεγόμενη «ελίτ» του κόσμου- μάνατζερ hedge fund, αστέρια του αθλητισμού, στελέχη επιχειρήσεων- επιλέγουν να σχεδιάσουν οι ίδιοι τα μυστικά τους καταφύγια για να στεγάσουν τις οικογένειες και το προσωπικό τους. Για τον Bill Gates λέγεται μάλιστα πως έχει φροντίσει να υπάρχουν καταφύγια σε όλα τα ακίνητά του.
Σύμφωνα με τον Gary Lynch, γενικό διευθυντή της εταιρείας Rising S Company, οι πωλήσεις πολυτελών υπόγειων καταφυγίων αυξήθηκαν το 2016 κατά 700% από το 2015. Συνολικά οι πωλήσεις τους αυξήθηκαν κατά 300% μόνο από την εκλογή Τραμπ και μετά. Τα καταφύγια της εταιρείας, ενισχυμένα με χάλυβα, είναι σχεδιασμένα να διαρκούν για γενιές και γενιές, αντέχουν σεισμούς και διαθέτουν χώρο αποθήκευσης τροφίμων ενός έτους για κάθε έναν «φιλοξενούμενο».
Οι πελάτες όμως έχουν πολύ διαφορετικές απαιτήσεις. Άλλοι ενδιαφέρονται μόνο για ένα κλασικό καταφύγιο. Άλλοι όμως θέλουν να ζήσουν την «Αποκάλυψη» σε έναν χώρο που να θυμίζει τη ζωή τους στον πραγματικό κόσμο. Οι κατασκευαστές τέτοιων καταφυγίων εργάζονται πάνω σε πρώην στρατιωτικά καταφύγια ή υποδομές εκτόξευσης πυραύλων που είχαν κατασκευάσει κυβερνήσεις σοβιετικές ή αμερικάνικες. Τα μέρη αυτά θα ήταν εξαιρετικά δαπανηρό να κατασκευαστούν σήμερα, θα κόστιζε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια.
Οι θωρακισμένες κατασκευές είναι σχεδιασμένες να αντέχουν πυρηνικό χτύπημα και είναι εξοπλισμένες με γεννήτριες, συστήματα καθαρισμού νερού και φίλτρα αέρα για πυρηνικές, βιολογικές και χημικές επιθέσεις. Τα περισσότερα παρέχουν και τρόφιμα για τουλάχιστον έναν χρόνο και πολλά διαθέτουν και υδροπονικούς κήπους. Οι κατασκευαστές προσπαθούν επίσης να συνθέτουν κοινότητες με ανθρώπους πολλών διαφορετικών γνώσεων και ικανοτήτων που είναι απαραίτητες για τη μακρόχρονη επιβίωση, από γιατρούς μέχρι εκπαιδευτικούς.
Ο Vicino τονίζει πως η Vivos έγινε δέκτης μεγάλου ενδιαφέροντος για καταφύγια το χρονικό διάστημα γύρω από την προεδρική εκλογή στις ΗΠΑ, στα τέλη του περασμένου χρόνου. Τις τελευταίες εβδομάδες «ξεπούλησε» όλες τις διαθεσιμότητές της σε κοινοτικά καταφύγια.
Η κιβωτός των designer
Ένα από τα καταφύγια αυτά, το Vivos xPoint, βρίσκεται κοντά στο Black Hills της Νότιας Ντακότα και αποτελείται από 575 στρατιωτικά καταφύγια που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες πυρομαχικών μέχρι το 1967.
Οι χώροι μετατρέπονται σήμερα σε μια εγκατάσταση που θα χωρά περίπου 5.000 ανθρώπους ενώ οι εσωτερική διαρρύθμιση επιλέγεται από τους ιδιοκτήτες, με κόστος από 25.000 έως 200.000 δολάρια. Η τιμή μεταβάλλεται ανάλογα με το εάν εκείνοι θέλουν μινιμαλιστική διακόσμηση ή κάτι πιο «φλύαρο».
Το συγκρότημα θα εξοπλιστεί με όλες τις ανέσεις μια μικρής πόλεις- θέατρο, τάξεις, υδροπονικές καλλιέργειες, κλινική, σπα και γυμναστήριο.
Στους πελάτες που αναζητούν κάτι ακόμα περισσότερο και πιο πολυτελές, η εταιρεία προσφέρει και το Vivos Europa One, που χαρακτηρίζεται «σύγχρονη κιβωτός του Νώε», σε εγκαταστάσεις αποθήκευσης πυρομαχικών της εποχής του Ψυχρού Πολέμου στη Γερμανία. Το εν λόγω καταφύγιο είναι σμιλεμένο πάνω σε βράχο και διαθέτει 34 ιδιωτικές κατοικίες με εμβαδό από 230 έως σχεδόν 500 τετραγωνικά μέτρα.
Η μονάδα θα παραδοθεί άδεια και ο κάθε ιδιοκτήτης θα προσαρμόσει τον χώρο στην αισθητική και τις ανάγκες του επιλέγοντας επιπλέον αν θέλει πισίνα ή γυμναστήριο ή κάτι άλλο.
Ο Vicino παρομοιάζει τους χώρους με «υπόγεια γιοτ» και συστήνει μάλιστα στους ιδιοκτήτες να αναθέσουν τις εργασίες στους ίδιους ανθρώπους που έφτιαξαν και τα κανονικά σκάφη τους. «Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους αυτούς έχουν πολυτελή σκάφη κι έτσι έχουν ήδη τις γνωριμίες τους, ανθρώπους που ξέρουν τα γούστα και το φινίρισμα που τους αρέσει» εξηγεί.
Για τη μετακίνηση των κατοίκων μέσα στο καταφύγιο υπάρχει δίκτυο τραμ και για την ψυχαγωγία τους υπάρχουν εστιατόρια, θέατρο, καφετέριες, πισίνα και χώροι αναψυχής. «Έχουμε όλες τις ανέσεις του σπιτιού σου αλλά και αυτές που προσδοκάς όταν φεύγεις από το σπίτι σου» προσθέτει.
Η πυρηνική απειλή
Το καταφύγιο Survival Condo του Larry Hall στο Κάνσας χρησιμοποιεί δύο εγκαταλελειμμένες υπόγειες εγκαταστάσεις εκτόξευσης πυραύλων που είχε κατασκευάσει ο αμερικανικός στρατός στις αρχές της δεκαετίας του ’60.
«Οι πελάτες μας αγοράζουν το μοναδικό πλεονέκτημα να κατέχουν ένα πολυτελές δεύτερο σπίτι που τυχαίνει να είναι και πυρηνικό καταφύγιο» λέει ο Hall, που ήδη κατασκευάζει και δεύτερο Survival Condo σε άλλο χώρο στο ίδιο σημείο. «Αυτή η πτυχή επιτρέπει στους πελάτες μας να κάνουν μια καλή επένδυση».
Το Survival Condo διαθέτει κατοικίες πολλών μορφών. Από σπίτι με εμβαδό 80 τετραγωνικών μέτρων μέχρι μεζονέτα δύο επιπέδων εμβαδού 335 τετραγωνικών μέτρων και τιμή που ξεκινά από τα 4,5 εκατομμύρια.
Οι ιδιοκτήτες έχουν πρόσβαση στα σπίτια και τις εγκαταστάσεις όποτε θελήσουν, είτε υπάρχει άμεσος κίνδυνος είτε θέλουν απλά να ξεφύγουν από όλους και από όλα. Το συγκρότημα διαθέτει πισίνα, κατάστημα, θέατρο, μπαρ και βιβλιοθήκη.
Σύμφωνα με τους κανονισμούς της κοινότητας, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης οι ιδιοκτήτες θα χρειαστεί να δουλεύουν τέσσερις ώρες την ημέρα.
Πολυτέλεια μακράς διαρκείας
Εκείνοι που προτιμούν να περάσουν το τέλος του κόσμου μόνοι τους ή το πολύ με λίγους συγγενείς και φίλους μπορεί να προτιμήσουν το The Oppidum στην Τσεχία, που θεωρείται «το μεγαλύτερο καταφύγιο δισεκατομμυριούχων στον κόσμο».
Η κατασκευή της άκρως απόρρητης εγκατάστασης, που κάποτε αποτελούσε κοινό πρότζεκτ Σοβιετικής Ένωσης και Τσεχοσλοβακίας, άρχισε το 1984 και κράτησε δέκα χρόνια. Περιλαμβάνει χώρους πάνω και κάτω από την επιφάνεια της Γης. Παρότι η τελική μορφή του χώρου θα προκύψει με βάση τις επιλογές του ιδιοκτήτη, οι αρχικοί σχεδιασμοί προβλέπουν υπόγειο κήπο, πισίνα, σπα, σινεμά, κελάρι και μια αίθουσα monitoring από την οποία οι ένοικοι θα μπορούν να βλέπουν τι συμβαίνει στον έξω κόσμο, αν αυτός υπάρχει ακόμα.
Πολλοί μπορεί να θεωρήσουν όλες αυτές τις πολυτέλειες περιττές, καθώς στην πραγματικότητα, το μόνο που θα έχει σημασία, σε περίπτωση που γίνει επιτακτική η χρήση των εγκαταστάσεων αυτών, είναι η επιβίωση. Οι εταιρείες που κατασκευάζουν πάντως τα εν λόγω καταφύγια λένε πως οι «πινελιές» αυτές είναι σημαντικές για την επιβίωση.
«Τα καταφύγια είναι για μακροχρόνια διαμονή, ενός χρόνου ή και περισσότερο» λέει ο Vicino. «Πρέπει να είναι άνετα».
