Σε μία άνευ προηγουμένου πολιτική πόλωσης οδηγεί το διπλωματικό θρίλερ Τουρκίας – Ολλανδίας, την ώρα που η ΕΕ παγώνει την προενταξιακή βοήθεια προς την Τουρκία.
Στο προσκήνιο τις προηγούμενες μέρες ήταν η κρίση στις σχέσεις Τουρκίας- Γερμανίας με αφορμή την απαγόρευση εκστρατείας από Τούρκους πολιτικούς της κυβέρνησης για το «ΝΑΙ» στο δημοψήφισμα της 16ης Απριλίου, ωστόσο το Σαββατοκύριακο ξέσπασε πιο βαθιά κρίση με την Ολλανδία. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται παρά για την εκδήλωση μιας υποβόσκουσας κρίσης, αφού νωρίτερα αλλά σε πιο χαμηλούς τόνους οι ολλανδικές αρχές είχαν διαμηνύσει ότι δεν επιθυμούν τέτοιες συγκεντρώσεις και είχαν προειδοποιήσει τον ΥΠΕΞ Μεβλούτ Τσαβούσογλου ότι θα μπορούσαν να ακυρώσουν την άδεια προσγείωσης του αεροπλάνου του στην Ολλανδία.
Οι Ολλανδοί έχουν εξοργιστεί κυρίως με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, γιατί θεωρούν ότι αθέτησε δέσμευσή του. Συγκεκριμένα ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γκάμπριελ σε συνάντηση που είχε με τον τούρκο ομόλογό του την περασμένη Τετάρτη στο Βερολίνο, του μετέφερε παράκληση της ολλανδικής κυβέρνησης να μην κάνει προεκλογική εκστρατεία στην Ολλανδία λίγες ημέρες πριν τις εκλογές. Το επιχείρημα ήταν ότι τέτοιες εμφανίσεις λίγο πριν ανοίξουν οι κάλπες θα ενίσχυαν το στρατόπεδο των εχθρών των Τούρκων και του Ισλάμ. Σύμφωνα μάλιστα με διπλωματικούς κύκλους που επικαλείται η εφημερίδα Bild ο Τσαβούσογλου έδειξε κατανόηση, τουλάχιστον ενώπιον του Γκάμπριελ, και προθυμία να λάβει υπόψη του την παράκληση.
Υπάρχει όμως και η πληροφορία από τη διαδικτυακή έκδοση του περιοδικού Focus ότι η ολλανδική πλευρά απευθύνθηκε και στο γερμανικό υπουργείο Εσωτερικών. Το αίτημα ήταν να σταματήσει την τουρκάλα υπουργό Οικογένειας στα σύνορα με την Ολλανδία, γιατί ήταν ανεπιθύμητη. Το περιοδικό κατηγορεί και τα δύο υπουργεία ότι δεν έκαναν τίποτα, επειδή δεν ήθελαν να αναμειχθούν στη διαμάχη. Το αποτέλεσμα ήταν να σταματήσουν Ολλανδοί το αυτοκίνητο της υπουργού έξω από το τουρκικό προξενείο στο Ρότερνταμ.
Από την άλλη με αντίποινα «με τους πιο σκληρούς τρόπους» προειδοποίησε η Τουρκία μέσω του ΥΠΕΞ και του πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ, ενώ ακολούθως, η κρίση στις σχέσεις των δυο χωρών κορυφώθηκε όταν η υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων της Τουρκίας, Φατμά Μπετούλ Σαγιάν Καγιά απομακρύνθηκε με απειλή γερανού από τη λιμουζίνα της και με αστυνομική συνοδεία οδηγήθηκε ως ανεπιθύμητη στη χώρα, στα σύνορα της Ολλανδίας με τη Γερμανία.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν κατήγγειλε «τα απομεινάρια του ναζισμού». Δηλώσεις τις οποίες ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε χαρακτήρισε «τρελές» και «απαράδεκτες». Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε ότι δεν επιθυμεί την επιστροφή του Ολλανδού πρεσβευτή στην Άγκυρα, ο οποίος βρίσκεται σε άδεια, «για κάποιο χρονικό διάστημα».
Το χρονικό της κρίσης
Η κρίση Ολλανδίας – Τουρκίας σημειώνεται παραμονές των ολλανδικών βουλευτικών εκλογών της Τετάρτης, έπειτα από μια προεκλογική εκστρατεία στο επίκεντρο της οποίας βρέθηκαν οι μετανάστες και το ισλάμ. Το ακροδεξιό κόμμα του Γκέερτ Βίλντερς που χαιρέτησε την απαγόρευση εμφανίζεται να κερδίζει τη δεύτερη θέση.
Η προεκλογική εκστρατεία του κυβερνώντος κόμματος της Τουρκίας στο εξωτερικό, έχει προκαλέσει εντάσεις πρώτα με τη Γερμανία, καθώς πολλές γερμανικές πόλεις ακύρωσαν με διάφορες προφάσεις πολλές εκδηλώσεις.
Ακολούθησαν σκληρές δηλώσεις και από τις δυο πλευρές, με τη Γερμανίδα καγκελάριο Άγγελα Μέρκελ να δηλώνει την βαθιά διάσταση απόψεων που παρατηρείται με την Άγκυρα τον τελευταίο καιρό και να επαναλαμβάνει το αίτημα αποφυλάκισης του τουρκικής καταγωγής Γερμανού δημοσιογράφου ανταποκριτή της Die Welt Ντενίζ Γιουτζέλ, με του οποίου τη σύλληψη ουσιαστικά είχε πυροδοτηθεί η κρίση.
Ερντογάν: Η Ολλανδία ενεργεί σαν «μπανανία»
Να επιβάλουν κυρώσεις στην Ολλανδία, κάλεσε τους διεθνείς οργανισμούς ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν καθώς συνεχίζει να υποβόσκει η διπλωματική διένεξη αναφορικά με την πολιτική εκστρατεία που θέλει να διεξαγάγει η Άγκυρα μεταξύ των τούρκων μεταναστών στην Ευρώπη.
Μιλώντας σε εκδήλωση στην επαρχία Κοτζάελι, κοντά στην Κωνσταντινούπολη, ο Ερντογάν δήλωσε πως η Ολλανδία ενεργεί σαν «μπανανία» και επέκρινε τις ευρωπαϊκές χώρες επειδή δεν επέκριναν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε η Ολλανδία τούρκους υπουργούς.
Οι τουρκικές αρχές είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια των ολλανδών διπλωματών στην Τουρκία, ανακοίνωσε σήμερα το ολλανδικό υπουργείο Εξωτερικών, αντιδρώντας στην κλιμακούμενη διένεξη μεταξύ των δύο χωρών.
Για μικρό χρονικό διάστημα, η τουρκική σημαία είχε αναρτηθεί έξω από το προξενείο της Ολλανδίας στην Κωνσταντινούπολη, προκαλώντας τη διαμαρτυρία της ολλανδικής κυβέρνησης.
«Η κατάσταση είναι ασαφής. Οι τουρκικές αρχές είναι υπεύθυνες για την ασφάλεια της ολλανδικής διπλωματικής αποστολής στην Τουρκία. Έχουμε υποβάλει διαμαρτυρία στις τουρκικές αρχές», ανέφερε το υπ0ουργείο Εξωτερικών.
Ρούτε: Δεν ζητάω συγγνώμη από τον Ερντογάν
Κατηγορηματικά απέκλεισε το ενδεχόμενο να ζητήσει συγγνώμη εκ μέρους της κυβέρνησης για την απέλαση της υπουργού Οικογενειακών Υποθέσεων της Τουρκίας ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε και δήλωσε ότι ελπίζει σε μία «αποκλιμάκωση» της διπλωματικής κρίσης ανάμεσα στη Χάγη και την Αγκυρα.
«Αποκλείεται να ζητηθεί συγγνώμη, εκείνοι πρέπει να ζητήσουν συγγνώμη για ό,τι έγινε χθες», δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP) ο Μαρκ Ρούτε σήμερα, κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκδήλωσης στη Χάγη.
«Πρόκειται για ένα τελείως απίθανο και παρανοϊκό αίτημα», πρόσθεσε.
Ο ολλανδός πρωθυπουργός χαρακτήρισε «απαράδεκτες» τις δηλώσεις του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που έκανε χθες λόγο για «απομεινάρια του ναζισμού» μετά την απέλαση της υπουργού Φατμά Μπετούλ Σαγιάν Καγιά, η οποία αγνόησε την απόφαση της ολλανδικής κυβέρνησης να μην επιτρέψει τη συμμετοχή μελών της τουρκικής ηγεσίας σε φιλο-ερντογανικές εκδηλώσεις σε ολλανδικό έδαφος εν όψει του δημοψηφίσματος της 16ης Απριλίου και την απαγόρευση προσγείωσης του αεροπλάνου του υπουργού Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου στο Ρότερνταμ. Η υπουργός επέμεινε να μεταβεί οδικώς στο Ρότερνταμ, εμποδίσθηκε να εισέλθει στο τουρκικό προξενείο και απελάθηκε.
«Η χώρα αυτή, όπως τόνισε χθες ο δήμαρχος του Ρότερνταμ, βομβαρδίσθηκε κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου από τους ναζί», είπε ο Μαρκ Ρούτε.
Αναλυτές βλέπουν τον Ερντογάν να ευνοείται
Αναλυτές, πάντως, στην Τουρκία, τονίζουν ότι η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί ευνοεί όλους. Και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που προεκλογικά πιέζονται από ακροδεξιά κόμματα, αλλά ακόμη περισσότερο τον ίδιο τον Ταγίπ Ερντογάν, αφού θεωρούν ότι κάθε εκδήλωση προπαγάνδας για το δημοψήφισμα που απαγορεύεται στην Ευρώπη συσπειρώνει ακόμη περισσότερο τους εθνικιστές στην Τουρκία υπέρ του ΝΑΙ. Αυτό φαίνεται να ενισχύει τη ρητορική της βαλλόμενης από παντού Τουρκίας, που έχει βρει πρόσφορο έδαφος μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα. Βούτυρο στο ψωμί του Προέδρου Ερντογάν , που σύμφωνα με πληροφορίες δεν είχε και τα καλύτερα δυνατά μηνύματα για την έκβαση του δημοψηφίσματος. Ιδιαίτερα που στο στρατόπεδο τον εθνικιστών που προσεταιρίστηκαν για το δημοψήφισμα της αναθεώρησης του Συντάγματος επικρατεί διχασμός.
Πρέπει να σημειωθεί επίσης πως κυβέρνηση και Ερντογάν δεν επιθυμούν απλά μια οριακή επικράτηση του Ναι, τύπου 51-52% έναντι 49-48%, που θα άφηνε περιθώρια αμφισβήτησης του αποτελέσματος. Αλλά μια ξεκάθαρη νίκη με όσο μεγαλύτερη δυνατή διαφορά.
Οι εξελίξεις φαίνεται πως θα ευνοήσουν την πολιτική πόλωσης εν όψει του δημοψηφίσματος και θα δώσουν τη δυνατότητα στο κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης να αυξήσει και τα ποσοστά του ΝΑΙ μεταξύ των Τούρκων που ζουν σε ευρωπαϊκές χώρες και στους οποίους το κόμμα είχε υψηλά ποσοστά και στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις.
