Όταν κάλεσαν έναν πολωνό φαντάρο, κάποιον Wojciech Narebski, να γνωρίσει έναν νέο οπλίτη σε αυτό που ήταν τότε η Βρετανική Εντολή της Παλαιστίνης (1920-1948) τον Οκτώβριο του 1942, εκείνος έμεινε με το στόμα ανοιχτό.
«Έπαθα την πλάκα του γιατί μπροστά από τη σκηνή ήταν ξαπλωμένη μια αρκούδα», θυμάται εκείνος περισσότερα από 70 χρόνια αργότερα.
Αυτή θα ήταν η πρώτη πράξη μιας φιλίας τριών ετών μεταξύ της αρκούδας και του 17χρονου τότε στρατιώτη, μιας αρκούδας που θα μετατρεπόταν σε μασκότ της μονάδας και θα έκανε ελαφρώς πιο υποφερτό τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο!
Πριν αποκτήσει τουλάχιστον στρατιωτικό μητρώο και ριχτεί με τα μούτρα στον αγώνα για την ήττα του Άξονα…
Νέος στρατός, νέο έμβλημα
Η Πολωνία έφερε πολλά τραύματα στον Β’ Παγκόσμιο. Οι ναζί επιτέθηκαν στα εδάφη της την 1η Σεπτεμβρίου 1939 και στις 17 του ίδιου μήνα ακολούθησαν και οι Σοβιετικοί, κάνοντας τη χώρα να επιστρέψει για μια ακόμα φορά σε καθεστώς κατοχής. Χίτλερ και Στάλιν διχοτόμησαν την Πολωνία, αν και ο Χίτλερ αθέτησε μετά τη συμφωνία με την Ένωση και στις 22 Ιουνίου 1941 επιτέθηκε με ό,τι είχε στην ΕΣΣΔ.
Σε αυτό που θα έμενε γνωστό ως Συμφωνία Σικόρσκι-Μάισκι (30 Ιουλίου 1941) και θα αποκαθιστούσε, διπλωματικά τουλάχιστον, τις σχέσεις Πολωνίας και Ένωσης, ο Στάλιν ακύρωσε όλες τις προηγούμενες συνθήκες μεταξύ των δύο χωρών, επιτρέποντας πλέον στους Πολωνούς να διαθέτουν τον δικό τους στρατό, παρά το γεγονός ότι η Πολωνία λογιζόταν σοβιετικό έδαφος.
Την άνοιξη του 1942 λοιπόν, ο νεόκοπος πολωνικός στρατός κατευθύνθηκε στο Ιράν, πλάι σε χιλιάδες πολωνούς πολίτες που είχαν μόλις απελευθερωθεί από τα γκουλάγκ της Σιβηρίας. Καθοδόν για την Τεχεράνη, οι Πολωνοί συνάντησαν ένα ορφανεμένο αρκουδάκι, το οποίο αγόρασαν από το πιτσιρίκι που το είχε για μερικές κονσέρβες φαγητού.
Το αρκουδάκι θα γινόταν αναπόσπαστο μέλος της 22ης Μοίρας Πυροβολικού και σύντομα θα είχε το πολωνικό όνομα που του ταίριαζε: «Βόιτεκ», τον είπαν, κάτι σαν «εύθυμο στρατιώτη». Ο Βόιτεκ περιηγήθηκε με τον πολωνικό στρατό στη Μέση Ανατολή, στην οδύσσειά του τελευταίου να ενώσει τις δυνάμεις του με την 3η Μεραρχία των Καρπαθίων του Βρετανικού Στρατού, που ήταν στρατοπεδευμένη στην Παλαιστίνη…
Ο χνουδωτός σύντροφος
Μεγαλώνοντας με στρατιώτες και μέσα στη σιδηρά ανθρώπινη πειθαρχία, ο Βόιτεκ απέκτησε μερικές πραγματικά περίεργες συνήθειες. Έπινε το γάλα του αποκλειστικά από ένα παλιό μπουκάλι βότκας, του άρεσε ιδιαιτέρως η μπίρα και το κρασί και ζητούσε και κάνα τσιγαράκι από τους συντρόφους του στον πόλεμο, όπως θα έκανε και κάθε άλλος φαντάρος. Μόνο που ο Βόιτεκ δεν φούμαρε τις τράκες που έκανε, παρά καταβρόχθιζε μανιωδώς τα δυσεύρετα τσιγάρα!
Και έγινε βέβαια πηγή χαράς και αισιοδοξίας μέσα στις φρικαλεότητες του πολέμου. Οι Πολωνοί τον έμαθαν να χαιρετά στρατιωτικά, σκαρώνοντας πλάκες στους ανωτέρους τους, και πάλευαν μαζί του ξεδίνοντας λίγο από τις σκοτούρες της μάχης. Ο Βόιτεκ ήταν το ψυχολογικό τονωτικό που τόσο χρειάζονταν οι πολύπαθοι Πολωνοί!
Κι ενώ όλα πήγαιναν καλά για τον αρκούδο και τη διμοιρία που τον είχε στην ευθύνη της, το 1943 τους μετέθεσαν στη Νάπολη, για να πάρουν μέρος στη συμμαχική απόβαση στην Ιταλία. Οι αξιωματούχοι δεν επέτρεψαν όμως στον Βόιτεκ να επιβιβαστεί στο καράβι που θα έφευγε από την Αλεξάνδρεια, κι αυτό γιατί δεν ήταν επισήμως μέλος του πολωνικού στρατού.
Κανένα πρόβλημα για τους πολωνούς φαντάρους, που έκαναν τον Βόιτεκ κανονικό οπλίτη του πολωνικού σώματος, δίνοντάς του βαθμό, διακριτικά, στρατιωτικό μητρώο και όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό! Αποζημίωση δεν έπαιρνε, αλλά ας είναι, μιας και το δαιμόνιο τέχνασμα δούλεψε. Μέσα στην τρέλα του πολέμου, ο αρκούδος μπήκε στο καράβι για Ιταλία ως κανονικός πολωνός φαντάρος.
Μέχρι να φτάσει βέβαια το βαπόρι στη φασιστική Ιταλία, ο Βόιτεκ δεν ήταν πια αρκουδάκι, αλλά μια θηριώδης καφέ αρκούδα ύψους 1,8 μέτρων με μπόλικα παραπανίσια κιλά, 220 τον αριθμό. Και τότε θα αποδεικνυόταν πολύτιμος. Εξημερωμένος καθώς ήταν και ιδιαίτερα δεκτικός στην ανθρώπινη εκπαίδευση, έγινε βοηθητικός στρατιώτης, κουβαλώντας στο πεδίο της μάχης κιβώτια με βλήματα όπλων και κάνοντας όλες τις βαριές χειρωνακτικές δουλειές!
Και βέβαια όχι μόνο επιβίωσε από τα χαρακώματα, παίρνοντας μέρος ακόμα και στη Μάχη του Μόντε Κασίνο το 1944, αλλά έμελλε να γίνει έμβλημα της μονάδας, καθώς οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί του πολωνικού στρατού αντάμειψαν τα πολεμικά του κατορθώματα απαθανατίζοντάς τον στο σήμα της 22ας!
Μεταπολεμικά, ο δαφνοστεφής Βόιτεκ πήγε με τη διμοιρία του στη Σκοτία, όπου έζησε μερικές ακόμα περιπέτειες και έγινε ο μεγάλος αγαπημένος της νέας του πατρίδας. Όταν οι πολωνοί βετεράνοι επέστρεψαν στη δική τους χώρα, ο Βόιτεκ αποσύρθηκε στον Ζωολογικό Κήπο του Εδιμβούργου το 1947, όπου και πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια του.
Όταν έφυγε από τη ζωή 21 ετών (2 Δεκεμβρίου 1963), οι μνήμες του από τη στρατιωτική ζωή και τα χαρακώματα του Β’ Παγκοσμίου δεν είχαν ξεθωριάσει καθόλου. Όπως εξομολογούνταν οι φύλακες του κήπου, κάθε φορά που άκουγε έναν τουρίστα να μιλά πολωνικά, ζωντάνευε αμέσως! Πιθανότατα έψαχνε και το όπλο του, καθώς μόνο μετά θυμόταν πως οι ανθρώπινες θηριωδίες είχαν πάρει τέλος…
