Λίγο μετά την πτώση του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, η νέα κυβέρνηση υπό την ηγεσία του ηγέτη των ανταρτών, Αχμέντ αλ Σαράα, υποσχέθηκε να ενώσει τους Σύρους και να εγκαθιδρύσει μια «πολιτική ειρήνη» στη χώρα.
Τις τελευταίες ημέρες, αυτή η εύθραυστη ειρήνη δοκιμάστηκε. Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ των κυβερνητικών δυνάμεων ασφαλείας και των πολιτοφυλακών υπέρ του Άσαντ που είχαν απομείνει στο προπύργιο του πρώην προέδρου, την επαρχία Λαττάκεια, στη βορειοδυτική ακτή. Περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν, κυρίως άμαχοι.
Σηματοδοτώντας μια θετική εξέλιξη, μια σημαντική συμφωνία επιτεύχθηκε τη Δευτέρα μεταξύ της κυβέρνησης και μιας άλλης ένοπλης παράταξης, των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF) της ημιαυτόνομης κουρδικής περιοχής στη βορειοανατολική Συρία. Οι SDF συμφώνησαν να ενσωματώσουν όλες τις δυνάμεις και τους θεσμούς τους στην κεντρική κυβέρνηση στη Δαμασκό.
Ωστόσο, η απειλή για περισσότερη βία στη διασπασμένη χώρα παραμένει. Αυτό εγείρει σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με το κατά πόσον το όραμα του αλ Σαράα μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Η αναταραχή στη Λαττάκεια προκλήθηκε από μια ενέδρα που πραγματοποίησαν ένοπλοι υπέρ του Άσαντ εναντίον των κυβερνητικών δυνάμεων ασφαλείας (που αποτελούνται κυρίως από πρώην αντάρτες) την περασμένη Πέμπτη. Αυτό αναζωπύρωσε παλιές πληγές από τον 13χρονο εμφύλιο πόλεμο της Συρίας, προκαλώντας την πιο θανατηφόρα βία από την πτώση του αλ Άσαντ τον Δεκέμβριο.
Σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τουλάχιστον 1.068 άμαχοι σκοτώθηκαν – κυρίως μέλη της μειονότητας των αλαουιτών (αίρεση του σιιτικού Ισλάμ), καθώς και ορισμένοι χριστιανοί.
Τα Ηνωμένα Έθνη δήλωσαν ότι έλαβαν «εξαιρετικά ανησυχητικές» αναφορές για τη δολοφονία ολόκληρων οικογενειών, συμπεριλαμβανομένων παιδιών.
Πολλά μέλη της οικογένειας του Άσαντ και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του πρώην καθεστώτος του ανήκουν στη μειονότητα των Αλαουιτών. Οι εντάσεις συνεχίζονται μεταξύ αυτών των πιστών του Άσαντ και της νέας κυβέρνησης, η οποία κυριαρχείται από σουνιτικές παρατάξεις με ιστορικό τζιχαντιστικών και αντι-σιιτικών τάσεων.
Σε μια ποικιλόμορφη και βαθιά διαιρεμένη χώρα όπως η Συρία, οι δεκαετίες δικτατορίας διάβρωσαν την εθνική ταυτότητα και τροφοδότησαν τις θρησκευτικές συγκρούσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη διαδικασία μεταβατικής δικαιοσύνης, όπως αναφέρει το Reuters.
Μια τέτοια διαδικασία θα βοηθούσε στη γεφύρωση των διαιρέσεων μεταξύ των διαφόρων εθνοτικών και θρησκευτικών κοινοτήτων. Αυτό θα προωθούσε την εθνική ενότητα, ενώ θα σεβόταν τις μοναδικές ταυτότητες των επιμέρους ομάδων.
Παρόλο που η νέα διοίκηση έχει τονίσει τη σημασία της κοινωνικής συνοχής, οι δυνάμεις της κατηγορούνται ότι ενεργούν αντίθετα προς αυτή την υπόσχεση και προβαίνουν σε εκτελέσεις. Η σεχταριστική ρητορική ορισμένων φιλοκυβερνητικών στελεχών έχει πυροδοτήσει περαιτέρω τις εντάσεις.
Επιπλέον, οι αλαουίτες αντιμετωπίζουν αυξανόμενη περιθωριοποίηση, συμπεριλαμβανομένων απολύσεων από τη δημόσια διοίκηση, περικοπών μισθών και στοχευμένων διώξεων.
Οι εξελίξεις αυτές υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη της Συρίας για μια ανεξάρτητη επιτροπή μεταβατικής δικαιοσύνης. Χωρίς μια δομημένη προσέγγιση για την απόδοση ευθυνών σε όσους έχουν διαπράξει εγκλήματα υπό το καθεστώς Άσαντ και την εθνική συμφιλίωση, η χώρα κινδυνεύει να αντικαταστήσει έναν κύκλο καταστολής με έναν άλλο.
Μια καλά σχεδιασμένη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης είναι ζωτικής σημασίας, για να βοηθήσει τους Σύρους να ξεπεράσουν το τραύμα του προηγούμενου καθεστώτος και να οικοδομήσουν ένα σταθερό, χωρίς αποκλεισμούς μέλλον.
