Μια νέα μελέτη διαπιστώνει ότι η ταυτόχρονη λήψη πολλών δύσκολων αποφάσεων μπορεί να φθείρει τις περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για τον αυτοέλεγχο, ουσιαστικά τις «κοιμίζει» και οδηγεί σε επιθετική ή παρορμητική συμπεριφορά.
Η έρευνα εξετάζει τη θεωρία της «εξάντλησης του εγώ» που βασίζεται στην ιδέα ότι έχουμε περιορισμένη ψυχική ενέργεια για εργασίες όπως η λήψη αποφάσεων ή η αντίσταση σε πειρασμούς, και η εξάντληση αυτού του αποθέματος οδηγεί σε λιγότερη δύναμη θέλησης και περισσότερες κακές επιλογές.
Η δύναμη της θέλησης είναι ένας περιορισμένος πόρος και περιγράφεται σαν ένας μυς που μπορεί να δυναμώσει, αλλά και να κουραστεί.
Εγκεφαλική δραστηριότητα
Επιστήμονες από το IMT School for Advanced Studies Lucca στην Ιταλία θέλησαν να εξετάσουν πώς η «εξάντληση του εγώ» επηρεάζει την εγκεφαλική δραστηριότητα, όπως αναφέρει η nypost. Έβαλαν τους συμμετέχοντες να υποβληθούν σε μία ωριαία σειρά δοκιμασιών που αποσκοπούσαν στη διανοητική τους εξάντληση πριν παίξουν παιχνίδια, που απαιτούσαν διαφορετικούς βαθμούς επιθετικότητας και συνεργασίας. Οι ερευνητές μέτρησαν την ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλό τους, καθώς έπαιζαν τα παιχνίδια.
Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα με μια ομάδα ελέγχου, διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες με ψυχική κόπωση γίνονταν σημαντικά μη συνεργάσιμοι όσο περνούσε η ώρα. «Η μελέτη δείχνει ότι η ψυχική κόπωση έχει μετρήσιμη επίδραση στη συμπεριφορά και ότι, όταν επέλθει ένας ορισμένος βαθμός κόπωσης, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να συμπεριφερθούν με εχθρικό τρόπο», δήλωσε η Erica Ordali, ερευνήτρια στη Σχολή IMT και συγγραφέας του άρθρου.
«Μπορεί να κάνουμε επιλογές που είναι ακόμα και αντίθετες προς το συμφέρον μας»
Η ομάδα της Ordali διαπίστωσε ότι η εστίαση μόλις 45 λεπτών σε εργασίες εκτελεστικής λειτουργίας, όπως η κατάρτιση σχεδίων και η επίλυση προβλημάτων, αυξάνει την πιθανότητα να εμπλακεί κάποιος σε επιθετικές πράξεις.
«Συνολικά, τα ευρήματα έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε πολλές καταστάσεις της καθημερινής ζωής, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών συναλλαγών και των νομικών συμφωνιών, καθώς αποδεικνύουν ότι, όταν ο εγκέφαλος είναι “κουρασμένος”, μπορεί να κάνουμε επιλογές που πηγαίνουν ακόμα και αντίθετα με το συμφέρον μας», δήλωσε ο Pietro Pietrini, συν-συγγραφέας της δημοσίευσης και διευθυντής του Εργαστηρίου Μοριακού Νου στη Σχολή IMT.
Αλλά δεν ασπάζονται όλοι τη θεωρία της «εξάντλησης του εγώ». Μια μεγάλης κλίμακας μελέτη από το 2020 δεν βρήκε κανένα στοιχείο για το φαινόμενο της εξάντλησης, αφού ζήτησε από τους συμμετέχοντες να ολοκληρώσουν μια εργασία που περιλάμβανε τη διαγραφή του γράμματος «e» σε ένα φύλλο κειμένου σε ορισμένες περιπτώσεις ή τη συγγραφή μιας ιστορίας για ένα πρόσφατο ταξίδι χωρίς τη χρήση λέξεων που περιείχαν τα γράμματα «a» ή «n».
«Δοκιμάσαμε την υπόθεση της εξάντλησης του εγώ σε περισσότερους από 3.500 συμμετέχοντες σε 36 ανεξάρτητα εργαστήρια, τα οποία χρησιμοποίησαν ένα από τα δύο πειραματικά πρωτόκολλα», έγραψαν οι συγγραφείς της εν λόγω μελέτης. «Τα αποτελέσματα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η εξάντληση δεν είναι τόσο αξιόπιστη ή ισχυρή».
