Οι επιστήμονες είχαν εναποθέσει μεγάλες ελπίδες στο αντιικό φάρμακο για την καταπολέμηση της επιδημίας mpox, που απειλεί να εξαπλωθεί από την Αφρική, αλλά η κλινική δοκιμή που έγινε στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κογκό απέτυχε να αποδείξει την αποτελεσματικότητά του.
Ωστόσο, τα ευρήματα προσφέρουν αισιόδοξα μηνύματα, καθώς δείχνουν ότι με την κατάλληλη φροντίδα, η θνησιμότητα του ιού μπορεί να μειωθεί κάτω από το 2%, ποσοστό σημαντικά χαμηλότερο από τις προηγούμενες εκτιμήσεις.
Η δοκιμή, που χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, αφορούσε την τεκοβιριμάτη, ένα αντιικό φάρμακο της αμερικανικής εταιρείας SIGA Technologies, το οποίο είχε αρχικά σχεδιαστεί για την ευλογιά, μια συγγενική ιογενή νόσο που πλέον έχει εξαλειφθεί.
Παρά τη συχνή χρήση της τεκοβιριμάτης για την αντιμετώπιση της mpox, παλαιότερα γνωστής ως ευλογιά των πιθήκων, δεν υπήρχαν μέχρι σήμερα αξιόπιστα κλινικά δεδομένα.
Στις 14 Αυγούστου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κήρυξε διεθνή κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω του κινδύνου εξάπλωσης ενός νέου στελέχους της mpox, του Κλάδου Ι, το οποίο θεωρείται πιο επικίνδυνο από τον Κλάδο ΙΙ που είχε προκαλέσει την προηγούμενη παγκόσμια επιδημία το 2022.
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν στις 15 Αυγούστου, η τεκοβιριμάτη δεν επιτάχυνε την ανάρρωση των ασθενών που είχαν προσβληθεί από το στέλεχος Κλάδου Ι της mpox.
«Σίγουρα δεν είναι τα αποτελέσματα που όλοι περιμέναμε» δήλωσε ο Τζέισον Κίντρατσουκ, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Μανιτόμπα στον Καναδά, στην ιστοσελίδα του Science.
Ωστόσο, η τελική ανάλυση δεν έχει ολοκληρωθεί και υπάρχει πιθανότητα το φάρμακο να βοηθάει σε κάποιες υποκατηγορίες ασθενών. Η SIGA Technologies υποστήριξε σε ανακοίνωσή της ότι η τεκοβιριμάτη προσφέρει «σημαντικό όφελος» για τα σοβαρά περιστατικά και για όσους ξεκίνησαν τη θεραπεία αμέσως μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων. Τα τελικά δεδομένα αναμένεται να δημοσιευθούν σύντομα.
Εξακολουθεί να παραμένει αβέβαιο αν το φάρμακο είναι αποτελεσματικό απέναντι στο στέλεχος Κλάδος Ιb, μια υποπαραλλαγή του Κλάδου Ι, η οποία ανιχνεύθηκε την Πέμπτη στη Σουηδία. Υπάρχουν ενδείξεις ότι αυτό το στέλεχος μπορεί να μεταδίδεται πιο εύκολα μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Στην Αφρική, ο ιός εξαπλώνεται κυρίως μέσω στενής επαφής και έχει μολύνει πολλούς ανήλικους.
Η ασθένεια προκαλεί πυρετό και εξανθήματα που εξελίσσονται σε φυσαλίδες γεμάτες υγρό. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε περίπου δύο εβδομάδες, όμως ο ιός μπορεί να είναι θανατηφόρος, κυρίως για ηλικιωμένους, παιδιά και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα.
Στην Ελλάδα, υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο για τις ομάδες υψηλού κινδύνου.
Χαμηλότερη θνητότητα Παρόλα αυτά, η κλινική δοκιμή έφερε και ένα αισιόδοξο αποτέλεσμα: το ποσοστό θνησιμότητας των ασθενών, είτε έλαβαν τεκοβιριμάτη είτε εικονικό φάρμακο, ήταν μόλις 1,7%, κάτω από τη μέση θνητότητα του 3,6% που καταγράφεται στο Κογκό.
Ειδικά στο Κογκό, η θνητότητα ήταν πολύ υψηλότερη, φτάνοντας το 7,4% κατά τις πρώτες εννέα εβδομάδες του 2024, όταν αναφέρθηκαν 3.576 ύποπτα κρούσματα και 256 θάνατοι.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι η μειωμένη θνητότητα που καταγράφηκε στη δοκιμή οφείλεται στο υψηλό επίπεδο φροντίδας που έλαβαν όλοι οι ασθενείς.
Αυτό υποδεικνύει ότι σε χώρες με καλά οργανωμένα συστήματα υγείας, το ποσοστό θνητότητας θα είναι χαμηλό.
Στην πραγματικότητα, το ποσοστό θνητότητας στην Αφρική μπορεί να είναι χαμηλότερο από αυτό που καταγράφεται, καθώς πολλά ήπια κρούσματα δεν διαγιγνώσκονται ποτέ.
Από τον Ιανουάριο, στο Κογκό έχουν καταγραφεί 27.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 1.100 θάνατοι, με τα περισσότερα θύματα να είναι παιδιά. Το στέλεχος Κλάδος Ιb έχει επίσης εξαπλωθεί στη Ρουάντα, την Ουγκάντα, το Μπορούντι και την Κένυα.
Μέχρι στιγμής, η Σουηδία και το Πακιστάν είναι οι μόνες χώρες εκτός Αφρικής όπου έχουν αναφερθεί κρούσματα του νέου στελέχους.
