Οι ακροδεξιές ταραχές σε όλη την Αγγλία έχουν τροφοδοτηθεί από την ηλεκτρονική παραπληροφόρηση από τότε που μια ομάδα εμφανίστηκε σε μια εφαρμογή ρωσικής ιδιοκτησίας, για να εκμεταλλευτεί μια τραγωδία στην οποία σκοτώθηκαν τρία παιδιά.
Η αστυνομία εργάζεται για να αποτρέψει περισσότερες ταραχές, με πάνω από 400 άτομα να συλλαμβάνονται και δεκάδες αστυνομικούς να τραυματίζονται σε πόλεις σε όλη τη χώρα.
Περισσότερη ακροδεξιά δράση είχε προγραμματιστεί για την Τετάρτη, με στόχο τα δικηγορικά γραφεία για τη μετανάστευση, αλλά ο όχλος δεν εμφανίστηκε και αντ’ αυτού δεκάδες χιλιάδες αντιρατσιστές-αντιδιαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους.
Η πρώτη εξέγερση έλαβε χώρα στο Σάουθπορτ στις 30 Ιουλίου ως απάντηση στους θανάτους της Bebe King, έξι ετών, της Elsie Dot Stancombe, επτά ετών και της Alice Dasilva Aguiar, εννέα.
Τα κορίτσια παρακολουθούσαν ένα μάθημα χορού στην πόλη την προηγούμενη μέρα, όταν σκοτώθηκαν σε ένα πολλαπλό χτύπημα με μαχαίρι, που είχε ως αποτέλεσμα να τραυματιστούν άλλα οκτώ παιδιά.
Ο Axel Rudakubana, ο οποίος έχει κατηγορηθεί για τις δολοφονίες τους, δεν κατονομάστηκε, αρχικά λόγω του ότι ήταν 17 ετών όταν συνελήφθη. Τότε ήταν που η παραπληροφόρηση για τον ύποπτο έγινε διάχυτη στο διαδίκτυο, με πολλούς να ισχυρίζονται ότι ήταν μουσουλμάνος και αιτών άσυλο.
Μετά τις δολοφονίες δημιουργήθηκε ένα κανάλι μετάδοσης στην εφαρμογή ανταλλαγής μηνυμάτων «Telegram» ονόματι «Southport Wake Up».
Παρέμεινε ανοιχτό για σχεδόν μια εβδομάδα, συγκεντρώνοντας πάνω από 13.000 μέλη.
Τα πρώτα μηνύματα στο κανάλι χρησιμοποιήθηκαν για την οργάνωση και την κινητοποίηση των ακροδεξιών ταραχοποιών στο Σάουθπορτ στις 30 Ιουλίου, οι οποίοι επιτέθηκαν σε τζαμί. Παρέμεινε ανοιχτό, μοιράζοντας τοποθεσίες, για να κινητοποιηθούν οι ταραχοποιοί το Σαββατοκύριακο, με ορισμένα από τα σχέδια να καταλήγουν σε εκτεταμένη αναταραχή και καταστροφές περιουσιών.
Το Telegram ιδρύθηκε το 2013 από τους ρώσους αδελφούς Pavel και Nikolai Durov και είναι μια υπηρεσία άμεσων μηνυμάτων που διαθέτει μια σειρά από λειτουργίες κοινωνικών μέσων. Επιτρέπει στους χρήστες να δημιουργούν «κανάλια» και μεγάλες δημόσιες ομάδες, όπου μπορούν να μεταδίδουν μηνύματα σε έως και 200.000 άτομα.
Αφού κοινοποιήθηκαν περισσότεροι σχεδιασμοί για την Τετάρτη, η εφημερίδα «The Independent» πλησίασε το «Telegram» για να ρωτήσει αν σχεδίαζε να αφαιρέσει το κανάλι. Την επόμενη μέρα, ο εκπρόσωπος, Ρέμι Βον, είπε: «Τα κανάλια που δημοσιεύουν εκκλήσεις για βία έχουν αφαιρεθεί.
Οι όροι υπηρεσίας της Telegram απαγορεύουν ρητά τις εκκλήσεις για βία. Οι συντονιστές χρησιμοποιούν έναν συνδυασμό προληπτικής παρακολούθησης δημόσιων τμημάτων της πλατφόρμας και αναφορών χρηστών, προκειμένου να αφαιρέσουν περιεχόμενο που παραβιάζει τους όρους παροχής υπηρεσιών μας. Κάθε μέρα, εκατομμύρια κομμάτια επικίνδυνου περιεχομένου αφαιρούνται προτού προκαλέσουν βλάβη».
Παρ’ όλα αυτά, δεκάδες μεγάλα κανάλια που μοιράζονται συστηματικά ακροδεξιό περιεχόμενο στην εφαρμογή παραμένουν ανοιχτά. Πολλοί από αυτούς συνέχισαν να μοιράζονται λεπτομέρειες για τα σχέδια αναφορικά με την Τετάρτη.
Στις 9 π.μ. εκείνης της ημέρας, τέσσερα ξεχωριστά κανάλια αναδημοσίευσαν την πλήρη λίστα των τοποθεσιών για ακροδεξιά δράση.
Σε μια δήλωση αποποίησης ευθύνης για το μήνυμα, η αρχική αφίσα αναφέρει την «ελευθερία του Τύπου», προσθέτοντας: «Αυτή η λίστα δεν συνιστά έγκριση οποιασδήποτε ενέργειας διαμαρτυρίας που μπορεί να οδηγήσει σε βία».
Οι απαντήσεις στο μήνυμα υποδηλώνουν ότι ερμηνεύτηκε διαφορετικά, με τους χρήστες να μοιράζονται τακτικές ταραχών, να συζητούν πώς να ξεκινήσουν μια επανάσταση και να κοροϊδεύουν την αστυνομία, επειδή τους εμποδίζει να προστατέψουν τα παιδιά πριν μαχαιρωθούν.
Σε αυτές τις ενότητες σχολίων και σε όλα τα κανάλια, χρησιμοποιείται επιπόλαια αντιμουσουλμανική ρητορική, ρατσιστικά μιμίδια και ρατσιστικές συκοφαντίες.
«Το “Telegram” είναι η υπερεθνική, ακροδεξιά, εξτρεμιστική πλατφόρμα», λέει ο καθηγητής Feldman, ειδικός στον δεξιό εξτρεμισμό, που διδάσκει στο Πανεπιστήμιο του Γιορκ.
«Οι φασίστες, οι νεοναζί και η ευρύτερη ακροδεξιά έχουν βρει πραγματικά ένα σπίτι εκεί, επειδή δεν επιπλήττονται ή απομακρύνονται. Το περιεχόμενό τους είναι ασφαλές και μπορούν να συνεχίσουν, λίγο πολύ, να λένε ό,τι τους αρέσει».
Ο καθηγητής Feldman επισημαίνει ότι η ομάδα συντονισμού της εφαρμογής έχει λιγότερα μέλη από μια ντουζίνα, σε σύγκριση με τους δεκάδες χιλιάδες συντονιστές του Facebook.
Η πολιτική απορρήτου της «Telegram» λέει ότι θα παρείχε πληροφορίες σχετικά με ανώνυμες αφίσες στις Αρχές, σε περίπτωση που της ζητούσαν να το πράξει, αλλά ισχυρίζεται ότι δεν έχει γίνει ποτέ.
Όταν συμμετέχουν σε ένα ακροδεξιό κανάλι στην εφαρμογή, οι χρήστες εμφανίζονται με ένα πλαίσιο που τους ενημερώνει για «παρόμοια κανάλια». Αυτό καθιστά πολύ εύκολο για κάποιον που εκτίθεται σε μια πηγή ακροδεξιάς παραπληροφόρησης να αποκτήσει γρήγορα πρόσβαση σε πολλές άλλες. Οι χρήστες περιορίζονται στο να βλέπουν εννέα προτάσεις, αλλά μπορούν να δουν απεριόριστες, εάν πληρώσουν 34,99 £ για ένα χρόνο και αναβαθμίσουν την υπηρεσία σε «Telegram Premium».
Η διαμοιραζόμενη ανάρτηση μεταξύ καναλιών είναι συνηθισμένη, επιτρέποντας στους χρήστες να εντοπίζουν την προέλευση ορισμένων μηνυμάτων. Ακόμα κι αν ένα μήνυμα έχει διαγραφεί ή εξαφανιστεί από το κανάλι πηγής του, θα παραμείνει ζωντανό στα κανάλια, στα οποία έχει προωθηθεί.
Μερικά από αυτά διευθύνονται από γνωστά άτομα, όπως ο Stephen Yaxley-Lennon, γνωστός ως Tommy Robinson, ή ο πρώην ηγέτης του BNP, Nick Griffin.
Ωστόσο, οι περισσότεροι λειτουργούν με ψευδώνυμα και μοιράζονται θεωρίες συνωμοσίας, φασιστική ή ναζιστική ρητορική και ρατσιστικό περιεχόμενο. Φαίνεται ότι λειτουργούν σχεδόν ατιμώρητα στην πλατφόρμα, καθώς μοιράζονται ειδήσεις επιλεγμένες με το μεγάλο κοινό τους, συχνά παράλληλα με αποσπάσματα από πρόσωπα όπως ο Αδόλφος Χίτλερ ή ο Όσβαλντ Μόσλεϊ, και ισλαμοφοβική παραπληροφόρηση.
Η προσέγγιση του «Telegram» για την ανωνυμία, το απόρρητο και η μη επαλήθευση καθιστά την πλατφόρμα πολύ ελκυστική για ακροδεξιούς χρήστες. Η εφαρμογή προσφέρει κρυπτογράφηση από άκρο σε άκρο, καθιστώντας σχεδόν αδύνατο για οποιονδήποτε -εκτός από τον αποστολέα και τον παραλήπτη- να βλέπει μηνύματα. Οι τακτικοί χρήστες μπορούν να αποφασίζουν το δικό τους ψευδώνυμο και να το αλλάζουν τακτικά, χωρίς να χρειάζεται να αποδείξουν την ταυτότητά τους.
Ο καθηγητής Feldman, ο οποίος έχει συνεργαστεί με το CPS για την ακροδεξιά τρομοκρατία, είπε: «Πρέπει να ψάξετε πολύ για φασίστες και νεοναζί εξτρεμιστές που έχουν το μυαλό να εμπλακούν σε πολιτική βία και όχι στο Telegram».
Λέει ότι υπάρχει ένα δίκτυο ακροδεξιών ομάδων στην πλατφόρμα, που φέρουν το συλλογικό όνομα «Terrorgram». Η ομάδα καταχωρήθηκε ως απαγορευμένη τρομοκρατική οργάνωση από την κυβέρνηση τον Απρίλιο του 2024.
Αν και λείπει η μετριοπάθεια στο «Telegram», αυτό δεν σημαίνει ότι επιτρέπεται η παράνομη δραστηριότητα στην εφαρμογή. Ο διευθυντής των εισαγγελικών αρχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, Στίβεν Πάρκινσον, δήλωσε ότι επιδιώκει να διώξει ανθρώπους για διαδικτυακά αδικήματα που σχετίζονται με τις ταραχές.
«Εάν ασχολείσαι με αυτή τη δραστηριότητα, τότε μπορεί να διωχθείς για το ουσιαστικό αδίκημα που προκάλεσες [λόγω] αυτού που κάνατε χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο», προσθέτει.
Στις 6 Αυγούστου, ο Jordan Parlor έγινε το πρώτο άτομο που καταδικάστηκε για υποκίνηση φυλετικού μίσους στο διαδίκτυο σε σχέση με τις ταραχές. Σε εκείνη την περίπτωση, ο 28χρονος είχε κάνει ιντερνετικά σχόλια, υποστηρίζοντας επίθεση σε ξενοδοχείο στο Λιντς.
Μένει να δούμε αν η κυβέρνηση θα ζητήσει από την «Telegram» να δημοσιεύσει πληροφορίες σχετικά με τους χρήστες, αιτήσεις με τις οποίες η πολιτική της εταιρείας λέει ότι θα συμμορφώνεται.
Ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε: «Περιμένουμε από τις εταιρείες κοινωνικών μέσων να αναλάβουν σοβαρά τις ευθύνες τους και αυτό περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του παραπλανητικού και εμπρηστικού υλικού που φιλοξενείται στις πλατφόρμες τους».
«Τα άτομα που ήδη κατηγορούνται για παράνομη διαδικτυακή δραστηριότητα θα πρέπει να “χρησιμεύουν ως προειδοποίηση” για οποιονδήποτε σκοπεύει να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε πλατφόρμα, για να υποκινήσει το μίσος», συμπλήρωσε.
Η Ofcom δημοσίευσε μια ανοιχτή επιστολή προς τους παρόχους διαδικτυακών υπηρεσιών, ζητώντας να λάβουν μέτρα, για να αποτρέψουν τη διάδοση επιβλαβούς υλικού βίντεο που προέρχεται από τα πρόσφατα γεγονότα.
Ο διευθυντής του ομίλου για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, Gill Whitehead, δήλωσε: «Αναμένουμε συνεχή δέσμευση με τις εταιρείες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, για να κατανοήσουμε τα συγκεκριμένα ζητήματα που αντιμετωπίζουν και χαιρετίζουμε τις προληπτικές προσεγγίσεις, που έχουν αναπτυχθεί από ορισμένες υπηρεσίες σε σχέση με αυτές τις πράξεις βίας σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο».
Σύμφωνα με τον Νόμο για την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο, που ψηφίστηκε πέρυσι, θα δοθούν περισσότερες εξουσίες στον επόπτη τηλεπικοινωνιών, για να επιβάλει τη συστηματική αφαίρεση παράνομου περιεχομένου από πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης που λειτουργούν στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Ofcom λέει ότι αυτό θα συμβεί μέχρι το τέλος του έτους, ενώ ειδικοί, συμπεριλαμβανομένου του καθηγητή Feldman, προβλέπουν ότι οι αρχές του 2026 είναι πιο ρεαλιστικές.
