Τι συμβαίνει στο Ισραήλ και γιατί τώρα; – Τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια;

Η παλαιστινιακή μαχητική οργάνωση Χαμάς εξαπέλυσε μια άνευ προηγουμένου επίθεση στο Ισραήλ, με τους μαχητές της να εισέρχονται σε κοινότητες κοντά στη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας κατοίκους και παίρνοντας ομήρους.

Το BBC, σε ένα αναλυτικό δημοσίευμα εξηγεί όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα μέρη που εμπλέκονται στη νέα αυτή σύρραξη Ισραήλ-Παλαιστίνης.

Τι είναι η Χαμάς;

Η Χαμάς είναι μια παλαιστινιακή ισλαμιστική μαχητική ομάδα που κυβερνά τη Λωρίδα της Γάζας. Έχει ορκιστεί στην καταστροφή του Ισραήλ και έχει κάνει πολλούς πολέμους με το Ισραήλ από τότε που ανέλαβε την εξουσία στη Γάζα το 2007. Στο μεσοδιάστημα, εκτόξευσε ή επέτρεψε σε άλλες ομάδες να εκτοξεύσουν χιλιάδες ρουκέτες στο Ισραήλ και πραγματοποίησε άλλες θανατηφόρες επιθέσεις. Το Ισραήλ έχει επίσης επανειλημμένα επιτεθεί στη Χαμάς με αεροπορικές επιδρομές και, μαζί με την Αίγυπτο, έχει αποκλείσει τη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, «για την ασφάλειά της», όπως ισχυρίζεται.

Η Χαμάς στο σύνολό της, ή σε ορισμένες περιπτώσεις η στρατιωτική της πτέρυγα, χαρακτηρίζεται τρομοκρατική ομάδα από το Ισραήλ, τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και από άλλες δυνάμεις. Η Χαμάς υποστηρίζεται από το Ιράν, το οποίο τη χρηματοδοτεί και παρέχει όπλα και εκπαίδευση.

Τι είναι η Λωρίδα της Γάζας;

Η Λωρίδα της Γάζας είναι μια περιοχή μήκους 41 χιλιομέτρων και πλάτους 10 χιλιομέτρων μεταξύ του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Μεσογείου Θάλασσας. Φιλοξενεί περίπου 2,3 εκατομμύρια ανθρώπους και έχει μια από τις υψηλότερες πυκνότητες πληθυσμού στον κόσμο. Το Ισραήλ ελέγχει τον εναέριο χώρο πάνω από τη Γάζα και την ακτογραμμή της και περιορίζει σε ποιον και ποια αγαθά επιτρέπεται η είσοδος και η έξοδος μέσω των συνόρων του. Ομοίως, η Αίγυπτος ελέγχει ποιος περνάει μέσα και έξω από τα σύνορά της με τη Γάζα. Περίπου το 80% του πληθυσμού της Γάζας εξαρτάται από τη διεθνή βοήθεια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, και περίπου ένα εκατομμύριο άνθρωποι βασίζονται στην καθημερινή επισιτιστική βοήθεια.

Γιατί πολεμούν το Ισραήλ και η Χαμάς;

Υπάρχει συνεχής ένταση μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, αλλά η επίθεση από τους μαχητές το Σάββατο έγινε χωρίς προειδοποίηση. Η Χαμάς εκτόξευσε χιλιάδες ρουκέτες στο Ισραήλ, ενώ δεκάδες μαχητές παραβίασαν τα σύνορα και εισέβαλαν σε ισραηλινές κοινότητες, σκοτώνοντας δεκάδες αμάχους και αιχμαλωτίζοντας άλλους. Το Ισραήλ εξαπέλυσε άμεσα αεροπορικά πλήγματα, λέγοντας ότι στόχευε τοποθεσίες μαχητών στη Γάζα.

Πόσο πρωτόγνωρη είναι αυτή η επίθεση;

Όπως γράφει ο διεθνής συντάκτης Jeremy Bowen, αυτή είναι η πιο φιλόδοξη επιχείρηση που έχει ξεκινήσει ποτέ η Χαμάς από τη Γάζα και η πιο σοβαρή διασυνοριακή επίθεση που έχει αντιμετωπίσει το Ισραήλ εδώ και μια γενιά. Μαχητές παραβίασαν το σύρμα που χωρίζει τη Γάζα από το Ισραήλ σε πολλά σημεία. Η άνευ προηγουμένου επίθεση σημειώθηκε μια ημέρα μετά την 50ή επέτειο της αιφνιδιαστικής επίθεσης από την Αίγυπτο και τη Συρία το 1973 που ξεκίνησε έναν μεγάλο πόλεμο στη Μέση Ανατολή.

Είναι αυτή μια μεγάλη αποτυχία των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών;

Ναι, λέει ο ανταποκριτής ασφαλείας του BBC Φρανκ Γκάρντνερ. Με τις συνδυασμένες προσπάθειες της Shin Bet, της ισραηλινής εσωτερικής υπηρεσίας πληροφοριών, της Μοσάντ, της εξωτερικής κατασκοπευτικής υπηρεσίας και όλων των δυνάμεων των ισραηλινών αμυντικών δυνάμεων, λέει ειλικρινά είναι εκπληκτικό το γεγονός ότι κανείς δεν το είδε αυτό να έρχεται ή δεν το έκανε αν είχε προειδοποίηση. Το Ισραήλ έχει αναμφισβήτητα τις πιο εκτεταμένες και καλά χρηματοδοτούμενες υπηρεσίες πληροφοριών στη Μέση Ανατολή, με πληροφοριοδότες και πράκτορες μέσα σε παλαιστινιακές μαχητικές ομάδες, καθώς και στον Λίβανο, τη Συρία και αλλού. Στο έδαφος, κατά μήκος του φράχτη των συνόρων μεταξύ Γάζας και Ισραήλ υπάρχουν κάμερες, αισθητήρες επίγειας κίνησης και τακτικές περιπολίες του στρατού. Ο φράχτης με συρματόπλεγμα υποτίθεται ότι ήταν ένα «έξυπνο φράγμα» για να αποτρέψει ακριβώς το είδος της διείσδυσης που έλαβε χώρα σε αυτήν την επίθεση. Ωστόσο, οι μαχητές της Χαμάς απλώς διέσχισαν το δρόμο τους με μπουλντόζες, έκοψαν τρύπες στο σύρμα ή μπήκαν στο Ισραήλ από τη θάλασσα και με αλεξίπτωτο πλαγιάς.

Τι είναι η Παλαιστίνη και τι σχέση έχουν αυτά τα γεγονότα;

Η Δυτική Όχθη και η Γάζα, που είναι γνωστά ως παλαιστινιακά εδάφη, καθώς και η Ανατολική Ιερουσαλήμ και το Ισραήλ αποτελούσαν μέρος της γης που είναι γνωστή ως Παλαιστίνη από τη ρωμαϊκή εποχή. Αυτά ήταν επίσης τα εδάφη των εβραϊκών βασιλείων στη Βίβλο, και θεωρούνται από τους Εβραίους ως η αρχαία πατρίδα τους. Το Ισραήλ ανακηρύχθηκε κράτος το 1948, αν και η γη εξακολουθεί να αναφέρεται ως Παλαιστίνη από όσους δεν αναγνωρίζουν το δικαίωμα ύπαρξης του Ισραήλ. Οι Παλαιστίνιοι χρησιμοποιούν επίσης το όνομα Παλαιστίνη ως όρο-«ομπρέλα» για τη Δυτική Όχθη, τη Γάζα και την Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Τι θα μπορούσε να συμβεί στη συνέχεια;

Ο διοικητής των μαχητών της Χαμάς, Μοχάμεντ Ντέιφ, κάλεσε τους Παλαιστίνιους και άλλους Άραβες να συμμετάσχουν στην επιχείρηση των μαχητών για «εξάλειψη της [ισραηλινής] κατοχής». Ένα μεγάλο ερώτημα τώρα είναι εάν οι Παλαιστίνιοι στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και την Ανατολική Ιερουσαλήμ ή αλλού στην περιοχή θα λάβουν υπόψη το κάλεσμά του, λέει η ανταποκρίτριά μας στην Ιερουσαλήμ Yolande Knell.

Το Ισραήλ αναμφίβολα βλέπει τη δυνατότητα για έναν πόλεμο που θα μπορούσε να ανοίξει σε πολλαπλά μέτωπα. Το χειρότερο σενάριο είναι ότι θα μπορούσε να προσελκύσει την ισχυρή λιβανέζικη μαχητική ομάδα, τη Χεζμπολάχ. Ο ισραηλινός στρατός διέταξε μαζική ενίσχυση των στρατευμάτων. Εκτός από τις έντονες αεροπορικές επιδρομές της στη Γάζα, έχει δείξει ότι σχεδιάζει χερσαία επιχείρηση εκεί.