Ο πειραματισμός είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της επιστήμης, το σημείο-κλειδί που επιτρέπει να δοκιμάζονται στην πράξη οι εικασίες για τα μυστήρια του φυσικού μας κόσμου.
Μέσω του πειράματος δομεί η σύγχρονη επιστήμη τις πεποιθήσεις της και ελέγχει τις λογής θεωρίες στον εμπειρικό κόσμο, μέσω δοκιμών και λάθος που πάνε την ασφαλή γνώση πολλά βήματα παρακάτω.
Όποιο κι αν είναι μάλιστα το αποτέλεσμα του πειραματικού χειρισμού, όλο και κάτι μαθαίνουμε για τον κόσμο που μας περιβάλλει και τους διαχρονικούς του γρίφους.
Και το καλύτερο είναι ότι δεν χρειάζεται καν να είσαι σοβαρός επιστήμονας για να ασχοληθείς με τα πειράματα. Λίγη αλχημεία θέλει και το μαγικό γίνεται στη στιγμή!
Και βέβαια, όπως και σε όλες τις περιπτώσεις, προσέχουμε για να έχουμε…
Όταν το νερό παγώνει ακαριαία
Ποιος δεν θα ήθελε να ελέγχει πλήρως τα στοιχεία της φύσης; Να κάνει το νεράκι να παγώνει στη στιγμή λες και είναι ο μεγαλύτερος μάγος που πάτησε ποτέ το πόδι του επί Γης; Το μόνο που χρειάζεται είναι λίγη επιστημονική γνώση. Γιατί παγώνει λοιπόν το νερό; Λόγω της χαμηλής θερμοκρασίας φυσικά, αν και δεν είναι μόνο αυτό, καθώς το νερό αρχίζει να παγώνει γύρω από τις ακαθαρσίες που υπάρχουν μέσα του. Σκόνη, ίχνη αλατιού ή ασβεστίου κ.λπ. είναι αυτά που διευκολύνουν στην ουσία την πήξη του νερού.
Για το πείραμά μας θα χρειαστούμε αποσταγμένο νερό, το οποίο μπορείτε να φτιάξετε μόνοι σας, αν και θα ήταν ευκολότερο να το πάρετε έτοιμο. Όπως κι αν έχει, κρατάμε το αποσταγμένο νερό στο ψυγείο, ένα βασικό γνώρισμα του πειράματός μας που δεν πρέπει να ξεχνάμε.
Παρά το γεγονός ότι το αποσταγμένο νερό θέλει περισσότερο χρόνο για να παγώσει και το σημείο πήξης του είναι χαμηλότερο από του πόσιμου νερού, κάποια στιγμή θα παγώσει. Ο μέσος χρόνος γι’ αυτό είναι, σε συνηθισμένες συνθήκες συντήρησης, γύρω στις 2 ώρες και 45 λεπτά. Το μυστικό είναι να φτάσει το αποσταγμένο νερό στο σημείο πήξης του πόσιμου, καθώς παρά τη χαμηλή του θερμοκρασία διατηρείται ακόμα σε υγρή μορφή. Προσοχή όμως στον χειρισμό του, καθώς ακόμα και το παραμικρό τράνταγμα θα το μετατρέψει σε πάγο στη στιγμή!
Όταν το κερί καίγεται κάτω από το νερό
Αυτό είναι ένα διασκεδαστικό πείραμα που μπορεί να αποδειχθεί εξαιρετικά επικερδές, αφού η παρέα μας δεν θα το πιστεύει με τίποτα και θα είναι έτοιμη να στοιχηματίσει ενάντια στις εμφατικές μας διακηρύξεις. Και μπορεί στην ουσία να πρόκειται περισσότερο για τρικ παρά για επιστημονικό πείραμα, δεν είναι όμως ώρα τώρα να παίζουμε με τις λέξεις!
Τα μόνα πράγματα που χρειάζονται είναι ένα μπολ, ένα χοντρό κερί (με μήκος όσο το βάθος του μπολ) και λίγο νεράκι. Κολλάμε λοιπόν το κερί στον πάτο του μπολ (λιώνοντας λίγο κερί) και κατόπιν το γεμίζουμε με νερό, μέχρι να καλύψει όλο το κερί, χωρίς ωστόσο να βρέξουμε το φιτίλι.
Μετά ανάβουμε το κερί και παρακολουθούμε αναπαυτικά τη φλόγα να κατεβαίνει κάτω από την επιφάνεια του νερού! Φροντίστε μόνο να πάρετε τα λεφτά του στοιχήματος νωρίς, καθώς το μαγικό δεν θα ζήσει για πολύ: σύντομα το υγρό θα νικήσει τη φωτιά, μέχρι τότε όμως όλα τα στοιχήματα δικά σας…
Όταν οι σκιές αποκτούν χρώμα
Αυτό το πείραμα έχει να κάνει με τη λειτουργία της όρασής μας και τους τρόπους με τους οποίους μας ξεγελούν τα μάτια μας κάτω από συγκεκριμένες φωτιστικές συνθήκες. Και βέβαια ο λόγος που μπορούμε να δημιουργήσουμε χρωματιστές σκιές δεν είναι άλλος από την ίδια τη φύση του χρώματος, το οποίο δεν είναι ιδιότητα κανενός αντικειμένου. Για να δει κάποιος τα χρώματα, χρειάζεται μια φωτιστική πηγή, μια επιφάνεια για να προσκρούσει το φως και έναν εξωτερικό παρατηρητή φυσικά να συλλάβει το ερέθισμα.
Αν δεν πληρωθεί οποιαδήποτε από αυτές τις συνθήκες, τότε χρώμα δεν βλέπουμε. Όλα τα χρώματα είναι εξάλλου επιφαινόμενα του λευκού ηλιακού φωτός κι αν αλλάξει αυτό, μεταμορφώνονται τα πάντα. Μια μπανάνα, για παράδειγμα, κάτω από κόκκινο φως θα γίνει κόκκινη, και πράσινη αν τη φωτίσουμε με πράσινο φως. Το τρικ εδώ δεν είναι παρά μια έξοχη οπτική πλάνη!
Οι σκιές, όλες ανεξαιρέτως, είναι γκρι. Αν όμως φως διαφορετικού χρώματος φτιάξει τις σκιές, τότε το χρώμα της σκιάς θα είναι το συμπληρωματικό του φωτιστικού χρώματος. Αν φωτίσουμε λοιπόν ένα αντικείμενο με δυο διαφορετικές χρωματικά φωτιστικές πηγές υπό άλλη γωνία, ένα κανονικό λευκό και ένα κόκκινο, για παράδειγμα, τότε η σκιά του λευκού φωτός θα γίνει κυανή, μιας και το κυανό είναι το συμπληρωματικό του κόκκινου. Αν αντικαταστήσουμε το κόκκινο φως με πράσινο, τότε η απόχρωση της σκιάς θα γίνει πορφυρή (magenta) κ.ο.κ.
Όταν το υγρό αποκτά ζωή στα δάχτυλά μας
Αν είναι να δαμάσουμε τις δυνάμεις του μαγνητισμού, τότε πρέπει να περιμένουμε νέα επίπεδα βρομιάς στο δωμάτιο και το σώμα μας! Τι χρειαζόμαστε για το μαγικό αυτό πείραμα; Μελάνι εκτυπωτή (laserjet toner), φυτικό λάδι και έναν μαγνήτη σπάνιων μαγνητικών γαιών, ο οποίος παρά το «σπάνιο» του τίτλου του μόνο ασυνήθιστος δεν είναι και μπορούμε να τον βρούμε εύκολα στην αγορά.
Τα (μαγνητικά) νανοσωματίδια του μετάλλου που υπάρχουν στο μελάνι του εκτυπωτή είναι που κάνουν όλη τη δουλειά και η ανάμειξή τους με το φυτικό λάδι είναι εδώ αποφασιστικής σημασίας, καθώς βοηθάει το μείγμα να μη στεγνώνει. Κάπου 50 χιλιοστόλιτρα μελανιού ανακατεμένο με δύο κουταλιές σούπας φυτικού λαδιού θα κάνουν τη δουλειά, όπως και ένα διαφανές δοχείο ώστε να φανούν οι θαυματουργές μαγνητικές ιδιότητες.
Χρησιμοποιώντας λοιπόν τον μαγνήτη γύρω από το δοχείο, θα δούμε το σκοτεινό υγρό να αποκτά ζωή σχηματίζοντας αιχμές στην επιφάνειά του! Τις μυτερές αυτές απολήξεις μπορούμε να τις ακουμπήσουμε, να τις μετακινήσουμε τριγύρω και να κάνουμε ό,τι άλλο σκεφτούμε, καθώς οι δυνατότητες είναι εδώ ανεξάντλητες. Το μόνο θέμα είναι το να καθαρίσει κανείς μετά το μελάνι από τα χέρια του, αν και η επιστήμη θέλει θυσίες…
Πώς να φτιάξουμε τη δική μας μηχανή πυραύλου
Οι πύραυλοι ασκούσαν ανέκαθεν σαγήνη στην ανθρωπότητα, τι καλύτερο λοιπόν από το να έχεις έναν πυραυλοκινητήρα στο σαλόνι σου; Ή κάτι πολύ κοντά του τέλος πάντων!
Το πρώτο πράγμα που θα χρειαστούμε είναι το καύσιμο φυσικά. Εδώ υπάρχουν τρία είδη πυραυλικών κινητήρων με βάση το καύσιμο που καταναλώνουν: ένας που χρησιμοποιεί στερεά καύσιμα, ένας με υγρά καύσιμα και ένα υβριδικό σύστημα στερεών και υγρών καυσίμων. Ο υβριδικός στηρίζεται στην καύση στερεού καυσίμου με τη βοήθεια ενός (υγρού) οξειδωτικού αερίου.
Μην ανησυχείτε όμως, ό,τι θα χρειαστούμε θα το βρούμε στα ντουλάπια του σπιτιού μας. Για στερεή καύσιμη ύλη θα χρησιμοποιήσουμε ένα (κυλινδρικού σχήματος) μακαρόνι, ριγκατόνι ή πέννες κ.λπ., καθώς τα μακαρόνια περιέχουν μπόλικες θερμίδες, που τόσο χρειαζόμαστε εδώ. Για το υγρό του μείγματος, θα χρειαστούμε υπεροξείδιο του υδρογόνου (το κοινό μας οξυζενέ) και ζύμη ψωμιού! Συνδυάζοντας αυτά τα δύο, έχεις στα χέρια σου μια σταθερή πηγή οξυγόνου.
Η κατασκευή είναι πάναπλη και θα τη δείτε στο βιντεάκι. Ο εύκολος αυτός συνδυασμός θα σας επιτρέψει να εξερευνήσετε το άγνωστο από την άνεση του σαλονιού σας. Προσέξτε μόνο τις κουρτίνες, καθώς όπου υπάρχει φωτιά θέλει εξαιρετική προσοχή…
