Πώς άρχισε η κόντρα Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού;

Ο Ολυμπιακός και ο Παναθηναϊκός αποτελούν αναμφίβολα τις δύο κορυφαίες ομάδες της Ελλάδας, τόσο σε συγκομιδή τίτλων όσο και σε μαζικότητα φιλάθλων. Οι αναμετρήσεις τους προσελκύουν χιλιάδες οπαδών, ακόμη και αντίπαλων ομάδων. Πρόκειται για το σπουδαιότερο ποδοσφαιρικό γεγονός της χώρας, του οποίου οι ρίζες ανάγονται προπολεμικά, με το πρώτο ντέρμπι να αποτελεί μια φιλική αναμέτρηση μεταξύ των δύο ομάδων, στις 28 Ιουνίου 1925, η οποία έληξε ισόπαλη με σκορ 3-3. Το πρώτο επίσημο ντέρμπι διεξήχθη στο γήπεδο «Απόστολος Νικολαΐδης», τη 1η Ιουνίου 1930.

Όσον αφορά την αντιπαλότητα των δύο ομάδων, καταρχήν αυτή υπόκειται σε κοινωνικό-ταξικό επίπεδο. Σύμφωνα με την ιστορία, ο Ολυμπιακός θεωρείται λαϊκή ομάδα, που εκπροσωπεί τα κατώτερα οικονομικά στρώματα της Αθήνας και του Πειραιά. Αντίθετα, ο Παναθηναϊκός εκπροσωπεί τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, κυρίως του κέντρου και των βορείων προαστίων της Αθήνας, καθώς και άτομα που έχουν πρόσβαση στη πολιτική ζωή της χώρας.

Σήμερα, εκλείπει σε μεγάλο βαθμό η ταξική διαφοροποίηση των δύο ομάδων, καθώς οι δύο σύλλογοι διαθέτουν φιλάθλους σε ολόκληρη την Ελλάδα, ανεξαρτήτως κοινωνικών τάξεων. Αφήστε που ελέω ΔΝΤ σε λίγο όλοι θα είναι… ίδιοι. Δηλαδή… άφραγκοι!

Από το 1925, το έτος δηλαδή που ιδρύθηκε ο Ολυμπιακός, μέχρι και το 1930, οι δύο σύλλογοι έτρεφαν αισθήματα αμοιβαίου σεβασμού και δεν είχαν καταγραφεί δείγματα αντιπαλότητας. Ωστόσο, η κοινωνικό-ταξική διαφοροποίηση μεταξύ των δύο ομάδων αυξανόταν συνεχώς και η σχέση τους επρόκειτο να αλλάξει οριστικά, στη πρώτη επίσημη «αιώνια» μονομαχία, η οποία έλαβε χώρα στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, τη 1η Ιουνίου 1930.

1925-1935

Ο πρώτος επίσημος αγώνας ανάμεσα στις δύο ομάδες διεξήχθη στη Λεωφόρο την 1η Ιουνίου 1930, στο πλαίσιο της τελικής φάσης του Πανελληνίου Πρωταθλήματος 1929–30.

Οι οπαδοί του Ολυμπιακού, θεωρώντας δεδομένη τη νίκη της «ερυθρόλευκης» ομάδας των Ανδριανοπουλαίων, έφθασαν εν πομπή στο περίχωρο του γηπέδου, κρατώντας ένα φέρετρο. Σ’ αυτό θα έθαβαν τον Παναθηναϊκό, μετά το τέλος του ντέρμπι.

Ο γηπεδούχος Παναθηναϊκός είχε την υποστήριξη 8.000 περίπου φιλάθλων, ενώ οι «ερυθρόλευκοι» φίλαθλοι είχαν κατακλύσει, λόγω οικονομικών δυσκολιών, το λόφο του Λυκαβηττού. Κανείς δεν φανταζόταν τι επρόκειτο να ακολουθήσει.

Οι «πράσινοι», υπό τη τεχνική ηγεσία του Γιόζεφ Κίνσλερ, επιβάλλονται ολοκληρωτικά στον αγωνιστικό χώρο και συντρίβουν τον «αιώνιο» αντίπαλο με το επιβλητικό σκορ 8-2. Χρησιμοποιώντας τους σημερινούς όρους, MVP της αναμέτρησης ήταν αναμφισβήτητα ο Άγγελος Μεσσάρης, ο οποίος σημείωσε δύο τέρματα. Οι οπαδοί του Παναθηναϊκού, σε κλίμα πλήρης ευτυχίας, τραγουδούσαν το θρυλικό δίστιχο: «Βάλαμε οχτώ στον Ολυμπιακό και τέσσερα στον Άρη, γεια σου Άγγελε Μεσσάρη!».

Τα γκολ του αγώνα σημειώθηκαν κατά σειράν: 10′ Συμεωνίδης, 20′ Μεσσάρης, 25′ Μεσσάρης, 30′ Συμεωνίδης, 53′ Πιερράκος, 56′ και 59′ Γιώργος Ανδριανόπουλος (Ολυμπιακός), 72′ Κουράντης (αυτογκόλ), 76′ Μηγιάκης και 81′ Πιερράκος.

Μετά τη λήξη του αγώνα, το φέρετρο διαλύθηκε και τα κομμάτια του χρησιμοποιήθηκαν για τα επεισόδια που ακολούθησαν, τα πρώτα -ίσως- καταγεγραμμένα στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Ο Παναθηναϊκός, νικώντας και στον επαναληπτικό αγώνα με σκορ 2-1, κατέκτησε το πρώτο του πρωτάθλημα και μοναδικό για τα επόμενα 20 χρόνια.

1935-1960

Η βαριά ήττα με σκορ 8-2 του 1930, δεν πτόησε τους «ερυθρόλευκους», αλλά αντίθετα τους πείσμωσε. Τη περίοδο 1935-1936 ο Ολυμπιακός υποδέχτηκε στο «Γ. Καραϊσκάκης» τον Παναθηναϊκό, τον οποίο συνέτριψε με σκορ 6-1.

Τη δεκαετία του 1950, ο Ολυμπιακός ήταν εντυπωσιακός υπό τις οδηγίες των αδελφών Χέλμη και Συμεωνίδη, και το 1957 κατάφερε να κατακτήσει το τέταρτο συνεχόμενο πρωτάθλημα και το 13ο συνολικά της ιστορίας του. Ήταν η εποχή που του δόθηκε το προσωνύμιο «Θρύλος».

1960-1970

Το 1962, ο τελικός του Κυπέλλου Ελλάδος έβρισκε αντιμέτωπους τους δύο «αιώνιους» αντιπάλους, μετά από 2 χρόνια. Η αναμέτρηση ορίστηκε να διεξαχθεί στο γήπεδο της Νέας Φιλαδέλφειας. Υπήρξε ένας επεισοδιακός και σκληρός τελικός, ο οποίος σημαδεύτηκε από τρεις αποβολές από το πρώτο κιόλας ημίχρονο, το πρώτο διήρκησε 66 λεπτά λόγω των συχνών διακοπών. Η ανάπαυλα διήρκησε 30 λεπτά (αντί για 15), καθώς οι θεατές υποψιασμένοι ότι οι δύο ομάδες επεδίωκαν την ισοπαλία ώστε να παίξουν επαναληπτικό αγώνα (καθώς δεν είχε καθιερωθεί ακόμα η διαδικασία των πέναλτι), κάτι που θα σήμαινε επιπλέον έσοδα, άρχισαν να πετούν αντικείμενα στον αγωνιστικό χώρο.
 
Το δεύτερο ημίχρονο κύλησε ομαλότερα, παρά τις αντιδράσεις των φιλάθλων, και το αποτέλεσμα έμεινε αναλλοίωτο, στέλνοντας τις δύο ομάδες στη παράταση. Ωστόσο, λόγω της απουσίας προβολέων, το σκοτάδι εμπόδιζε τόσο τους ποδοσφαιριστές όσο και τον Ελβετό διαιτητή, Μελέ. Ο τελευταίος διέκοψε τον αγώνα στο 7ο λεπτό της παράτασης και η ΕΠΟ, υπό τον φόβο τυχόν αντιδράσεων, δεν όρισε επαναληπτικό αγώνα.

Ο ημιτελικός του Κυπέλλου Ελλάδος της σεζόν 1963-1964 μεταξύ Ολυμπιακού και Παναθηναϊκού, ο οποίος διεξήχθη στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, σημαδεύτηκε από εκτεταμένα επεισόδια και καταστροφές και έμεινε στην ιστορία ως “ημιτελικός – ολοκαύτωμα”.

Ο αγώνας ήταν ισόπαλος με σκορ 1-1 και οδηγήθηκε στη παράταση. Σε περίπτωση ισοπαλίας και στον επιπλέον χρόνο, θα υπήρχε επαναληπτικός αγώνας στο «Γ. Καραϊσκάκης». Η αδιαφορία των ποδοσφαιριστών για τη νίκη εξαγρίωσε τους φιλάθλους, οι οποίοι πίστευαν ότι δύο ομάδες επεδίωκαν τον επαναληπτικό με σκοπό τα επιπλέον έσοδα.

Στο 115ο λεπτό, οπαδοί εισέβαλαν στον αγωνιστικό χώρο και κατέστρεφαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους. Τα επεισόδια συνεχίστηκαν στο κέντρο της Αθήνας, ενώ την επόμενη μέρα το ζήτημα έφτασε ως τη βουλή με σχετική επερώτηση. Η ΕΠΟ δεν τόλμησε να ορίσει επαναληπτικό αγώνα κι έτσι η διοργάνωση διακόπηκε.

1970-1990

Τις δεκαετίες 1970-1980 επέρχεται η εμπορευματοποίηση του ελληνικού ποδοσφαίρου και συγκεκριμένα η αγορά των δύο μεγάλων συλλόγων από τον Νταϊφά και τον Βαρδινογιάννη. Από το 1979 μέχρι το 1983 ο Ολυμπιακός κάνει θραύση στο ελληνικό πρωτάθλημα, αλλά καθώς ο πρόεδρος της ομάδας χρεοκόπησε, αρκετοί παίκτες αυτομόλησαν στον Παναθηναϊκό. Τη περίοδο 1979-1980, το Ελληνικό ποδόσφαιρο γίνεται επαγγελματικό με την ΕΠΑΕ να έχει την ευθύνη της διοργάνωσης του.

Όταν το 1988 ο Γιώργος Κοσκωτάς εξασφαλίζει για τον Ολυμπιακό τα πράσινα ινδάλματα, Αντωνίου και Σαραβάκο, οι «ερυθρόλευκοι» νιώθουν πως παίρνουν το αίμα τους πίσω. Δεν προλαβαίνουν όμως γιατί ξεσπά το σκάνδαλο Κοσκωτά, ο πρόεδρος κλείνεται στην φυλακή και αναλαμβάνει τα ηνία της ομάδας ο Σαλιαρέλης.

Το 1989 η έχθρα γίνεται μεγαλύτερη και πιο οριστική από ποτέ. Είχε προηγηθεί και η παράνομη ελληνοποίηση του παίκτη του Παναθηναϊκού Χουάν Ραμόν Ρότσα, το 1981.

Και η ιστορία συνεχίζεται γιατί ο Ολυμπιακός θέλει τον Παναθηναϊκό και ο Παναθηναϊκός τον Ολυμπιακό…