Μια νέα εστία έντασης στην Ανατολική Μεσόγειο δημιούργησε και πάλι η Τουρκία προκαλώντας νέες ανησυχίες σε Ελλάδα και ΕΕ με την υπογραφή συμφωνίας για έρευνες υδρογονανθράκων σε «ξένα» χωρικά ύδατα.
Αναφερόμενοι στη συμφωνία που υπέγραψαν χθες το απόγευμα η Τουρκία με τη Λιβύη, έλληνες και ευρωπαίοι αξιωματούχοι έκαναν λόγο για μια συμφωνία κενή περιεχομένου για πολλούς λόγους. Όπως εξηγούσαν, η Λιβύη είναι μια χώρα διχασμένη, χωρίς κυβέρνηση, χωρίς ομοφωνία, ενώ ακόμα και στο εσωτερικό της η συμφωνία απορρίφθηκε π.χ. από το κοινοβούλιο της χώρας πριν καν στεγνώσει το μελάνι στις υπογραφές.
«Η Τουρκία, είναι σε απελπισία και έπαιξε ένα χαρτί το οποίο είναι καμένο εκ προοιμίου», έλεγε κυβερνητικός αξιωματούχος στο Newsbeast. Τόνισε ωστόσο, ότι αυτό δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα δεν παραμένει σε επαγρύπνηση όπως και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι διεθνείς οργανισμοί.
Τι προβλέπει η συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης
Συνεχίζοντας τη στρατηγική της έντασης η Τουρκία προχώρησε στην υλοποίηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου για τη χρήση ΑΟΖ, προκαλώντας ανησυχία για νέες εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και βάλλοντας ευθέως κατά της Ελλάδας και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων επιχειρώντας να δημιουργήσει τετελεσμένα νότια της Κρήτης.
Το μισό υπουργικό συμβούλιο της Τουρκίας κατ΄ εντολήν του Προέδρου της χώρας Ταγίπ Ερντογάν, πήγε στην Τρίπολη της Λιβύης και υπέγραψε σήμερα μνημόνιο κατανόησης για την εξερεύνηση υδρογονανθράκων στα λιβυκά ύδατα, τρία χρόνια μετά το αμφιλεγόμενο μνημόνιο θαλάσσιας οριοθέτησης, που προκάλεσε την οργή της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).
Η συμφωνία αυτή προβλέπει σύμφωνα με τον ίδιο τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, τη διενέργεια ερευνών για υδρογονάνθρακες στα χωρικά ύδατα της Λιβύης αλλά και στο έδαφος της χώρας από μικτές τουρκολυβικές εταιρείες.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το μνημόνιο που είχαν υπογράψει οι δυο χώρες για κοινή ΑΟΖ και είχε συναφθεί το 2020 επί της ουσίας «πέφτει» πάνω στην ΑΟΖ Ελλάδας – Αιγύπτου.
Τίποτα δεν θα μείνει αναπάντητο – Κανένας αιφνιδιασμός
Αθήνα και ΕΕ περίμεναν αυτή την κίνηση εκ μέρους της Τουρκίας και δεν αιφνιδιάστηκαν. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε μια μακροσκελή και αυστηρή ανακοίνωση όπου μεταξύ άλλων ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας.
«Η Ελλάδα διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή. Το τουρκο-λιβυκό «μνημόνιο» του 2019 είναι παράνομο, άκυρο και ανυπόστατο. Ως εκ τούτου, ουδείς έχει κανένα δικαίωμα να το επικαλείται. Οποιαδήποτε αναφορά ή ενέργεια σε εφαρμογή του εν λόγω «μνημονίου» θα είναι εκ των πραγμάτων παράνομη και αναλόγως της βαρύτητας της, θα υπάρξει αντίδραση τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΝΑΤΟ», ανέφερε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών.
Κυβερνητικές πηγές σημείωναν ότι αν αποφασίσει η Άγκυρα να «τρυπήσει» για αναζήτηση υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης, εκεί δηλαδή όπου υπάρχει ελληνική κυριαρχία, αυτό δεν θα μείνει αναπάντητο. Αυτό είναι ένα ακραίο αλλά πιθανό σενάριο.
Διπλωματικός μαραθώνιος
Από τη στιγμή που έπεσαν οι υπογραφές στη συμφωνία – παρωδία, ξεκίνησε ένας διπλωματικός μαραθώνιος. Ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας κάλεσε στη Βασιλίσσης Σοφίας τον Αμερικανό πρέσβη, Τζορτζ Τσούνη, ενώ το ίδιο έπραξε ενημερώνοντας και τον Γάλλο πρέσβη, Πατρίκ Μεσονάβ, ενώ η Αθήνα είναι διαρκώς σε ανοικτή γραμμή με την Κομισιόν.
O Νίκος Δένδιας, είχε και τηλεφωνική συνομιλία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σαμέχ Σούκρι, ενώ την Κυριακή ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών θα μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις με την αιγυπτιακή κυβέρνηση.
Στο θέμα αναμένεται να αναφερθεί σήμερα και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στην συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της ΝΔ, ενώ θα τεθεί και στην συνάντηση που θα έχει ο πρωθυπουργός στις 16:00 στο Μαξίμου με αντιπροσωπεία της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ηχηρή καταδίκη από την Κομισιόν
Το βράδυ της Δευτέρας ήρθε και η επίσημη αντίδραση από την Κομισιόν με τον εκπρόσωπο της Προέδρου, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πίτερ Στάνο να λέει ξεκάθαρα ότι: «Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα (legal consequences) για τρίτα κράτη».
Είπε ακόμα ότι «πρέπει να «αποφεύγονται ενέργειες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την περιφερειακή σταθερότητα».
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν υπενθύμισε ακόμα ότι η θέση της ΕΕ παραμένει αμετάβλητη: Το Μνημόνιο Συνεννόησης Τουρκίας-Λιβύης του 2019 παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει έννομα αποτελέσματα για τρίτα κράτη.
