Τετρασέλιδο αφιέρωμα στην Ελλάδα, υπό τον τίτλο «Η μοναξιά των Ελλήνων», που περιέχει, μεταξύ άλλων, κοινή συνέντευξη του υφυπουργού Οικονομικών Φίλιππου Σαχινίδη και του συμβούλου του πρωθυπουργού Λ. Παπαδήμου, καθηγητή Γκίκα Χαρδούβελη, δημοσιεύει στο τελευταίο της φύλλο, η οικονομική εφημερίδα του Βελγίου «L’ Echo».

Το αφιέρωμα συμπεριλαμβάνει, επίσης, μια εκτενή ανταπόκριση από την Αθήνα, με επίκεντρο τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης, καθώς και συνεντεύξεις-μαρτυρίες τεσσάρων Ελλήνων πολιτών. Η ανταπόκριση έχει τίτλο: «Αθήνα, καταβεβλημένη πόλη» με υπότιτλο: «Η ελληνική πρωτεύουσα πνίγεται από τη λιτότητα. Μαγαζιά και εστιατόρια αδειάζουν. Ενώ αφορούσε μόνο τους αποκλεισμένους, η φτώχεια αγγίζει όλο και περισσότερο τη μεσαία τάξη, που βυθίζεται σιγά σιγά».

Όσον αφορά την κοινή συνέντευξη Σαχινίδη- Χαρδούβελη, η εφημερίδα τους υπέβαλε τις εξής ερωτήσεις και έλαβε σε γενικές γραμμές τις απαντήσεις που ακολουθούν:


– O ελληνικός λαός γίνεται φτωχότερος με εκπληκτική ταχύτητα. Είναι έτοιμος να υποστεί το έβδομο πρόγραμμα λιτότητας;

– Γκ. Χαρδούβελης: Το 2014, το πλεόνασμα πρέπει να αγγίξει το 4,5% του ΑΕΠ. Καταφέραμε να συμπεριλάβουμε στο μνημόνιο πως αν η οικονομία δεν καταφέρει να αποδώσει, δεν θα περιμένουμε να αγγίξουμε αυτό το πλεόνασμα το 2014 αλλά το 2015. Για πρώτη φορά, διαθέτουμε ένα αντι-κυκλικό στοιχείο που αποδέχεται πως, αν η οικονομία δεν είναι καλή, δεν πρέπει να περιμένουμε θαύματα. Ο λαός βρίσκεται στα όριά του. Δεν ξέρει τι του συμβαίνει, είναι ανήσυχος, φοβάται, δεν γνωρίζει το γιατί, και ξαφνικά, δεν βρίσκει δουλειά. Από την άλλη πλευρά, γνωρίζει πως δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει πλέον το δημόσιο τομέα ως τη μαγική φόρμουλα όπως συνήθως.

– Φ. Σαχινίδης: Είναι πολύ δύσκολο για το λαό μας. Η ανεργία αυξάνεται. Και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αναζητά λύση. Δεν έχουμε ακόμη καταφέρει να σταματήσουμε αυτή την αύξηση. Σε μεγάλο βαθμό, η ανεργία είναι αυτή που δημιούργησε τόση κοινωνική ένταση και οδήγησε μεγάλο μέρος του λαού κοντά στη φτώχεια. Όλοι αντιλαμβανόμαστε πως, αν δεν επιλυθεί αυτό το πρόβλημα, θα είναι πολύ δύσκολο να επιτύχει το πρόγραμμα.


– Δεν σκοτώνουν τα μέτρα λιτότητας την οικονομία;

– Γκ. Χαρδούβελης: Καταφέραμε να αποφύγουμε την επιλογή που μας πρότειναν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, μια επιλογή που θα μας είχε οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση. Πρόκειται για την κατάργηση του 13ου και του 14ου μισθού, ήτοι μια επιπλέον οριζόντια μείωση του μισθού του ιδιωτικού τομέα της τάξης του 15%. Αυτή η κίνηση θα είχε προκαλέσει φέτος διψήφια ύφεση.

Την αποφύγαμε. Αντ’ αυτού, προτιμήσαμε να εστιάσουμε στον κατώτατο μισθό, ο οποίος είναι αυξημένος στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Μειώσαμε τον κατώτατο μισθό κατά 22%, ο οποίος είναι πλέον κατώτερος από τον ισπανικό κατώτατο μισθό, αλλά ακόμη υψηλότερος από τον πορτογαλικό.

Είναι εύκολο όμως να επιτεθεί κανείς στην αγορά εργασίας. Πιστεύω πως για το λόγο αυτό εστίασαν σε αυτήν. Σε αυτό το πολυεπίπεδο παιχνίδι, ήταν ένας τρόπος για την ΕΕ και για το ΔΝΤ να πιέσουν τους Έλληνες για να δουν πόσο μακριά μπορούν να προχωρήσουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Αν καταφέρουν να μεταρρυθμίσουν την αγορά εργασίας, μπορούν να μεταρρυθμίσουν τα πάντα. Θα είχα ακολουθήσει αυτή την αλληλουχία προς διαφορετική κατεύθυνση. Αλλά δεν είχαμε την επιλογή.

– Φ. Σαχινίδης: Όταν ακολουθείται μια βίαιη δημοσιονομική εξυγίανση, μειώνεται η συνολική ζήτηση στην οικονομία. Θα πρέπει λοιπόν να αναλάβει το άλλο κομμάτι της οικονομίας. Θα έπρεπε να είχαμε δει πρωτοβουλίες σε επίπεδο ιδιωτικής επένδυσης και εξαγωγών. Στο πρώτο μέτωπο, ήταν πολύ δύσκολο να προσελκύσουμε επενδύσεις λόγω των υψηλών οικονομικών και πολιτικών ρίσκων. Σας θυμίζω πως η δημοσιότητα για την Ελλάδα στην Ευρώπη είναι αρκετά αρνητική, είτε στα μέσα ενημέρωσης είτε στις δηλώσεις ουκ ολίγων Ευρωπαίων πολιτικών, και ακόμη πως και η ίδια η παρουσία της Ελλάδας στην ευρωζώνη έχει αμφισβητηθεί. Στο μέτωπο των εξαγωγών, αντιθέτως, καταφέραμε την αύξησή τους.

Ταυτόχρονα όμως, οι τράπεζες αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα ρευστότητας που δεν τους επέτρεψαν να στηρίξουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.


– Οι δηλώσεις των Ευρωπαίων εταίρων σας υπήρξαν αρκετά βίαιες για την Ελλάδα. Το κατανοείτε αυτό;

– Γκ. Χαρδούβελης: Ναι, το κατανοώ. Αν δανείζω χρήματα, θέλω να διασφαλίσω ότι θα μου επιστραφούν. Αυτό είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσει τώρα η Ελλάδα εφόσον καθυστέρησε τις μεταρρυθμίσεις για ένα χρόνο, εφόσον έχασε την αξιοπιστία της. Οι εταίροι μας τώρα μας λένε πως θέλουν να είναι πρώτα σίγουροι πως θα ακολουθήσουμε το συμφωνηθέν πρόγραμμα. Δεν το αντιλαμβάνομαι ως τιμωρία, αλλά κυρίως ως τρόπο διασφάλισης των συμφερόντων τους.

– Φ. Σαχινίδης: Υπάρχει σαφώς μια κακή αντίληψη για ό,τι έχει ήδη γίνει στην Ελλάδα τα τελευταία δυο χρόνια. Είμαστε η μόνη χώρα που καταφέραμε να πετύχουμε μείωση του πρωτογενούς μας ελλείμματος πέραν του 10%, στο 2,5% το 2011.

Και αυτό επετεύχθη κατά τη διάρκεια μιας διετίας ύφεσης. Η δική μου ερώτηση σε όλους αυτούς που είναι επικριτικοί απέναντι στην προσπάθεια της Ελλάδας είναι: υπάρχει άλλη χώρα που έχει πετύχει το ίδιο στη μεταπολεμική ιστορία;

Δεν υπάρχει. Το ίδιο ισχύει και για το διαρθρωτικό έλλειμμα, δηλαδή όταν αφαιρέσουμε το αποτέλεσμα του οικονομικού κύκλου από τις φορολογικές αποδόσεις. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως πρόκειται για μια διαρκή διαρθρωτική βελτίωση.

Βέβαια, δεν επιτύχαμε παρόμοια πρόοδο σε άλλους τομείς. Υπήρξαν καθυστερήσεις στην εφαρμογή ορισμένων μεταρρυθμίσεων. Από την αρχή, πληροφορήσαμε τους εταίρους μας πως υπήρχαν προβλήματα στη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης. Για το λόγο αυτό ζητήσαμε πολλές φορές τη μεταφορά τεχνογνωσίας στην Ελλάδα. Ακόμη και αν υπάρχει η πολιτική βούληση για αλλαγή της κατάστασης, γιατί θεωρούμε πως κάτι τέτοιο είναι απαραίτητο, είναι δύσκολο να εφαρμόσουμε αυτά τα μέτρα.


– Οι νέες εκλογές προβλέπονται για το τέλος Απριλίου. Ορισμένα ακραία κόμματα αρνούνται το πρόγραμμα λιτότητας. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, μπορούν ακόμη και να ανατρέψουν τη σημερινή πλειοψηφία. Υπάρχει κίνδυνος;

– Γκ. Χαρδούβελης: Όχι. Κατά την άποψή μου, τα δύο κύρια κόμματα θα έχουν την πλειοψηφία.

– Φ. Σαχινίδης: Πρώτα απ’ όλα, θα ήθελα να επιμείνω στο γεγονός πως το θέμα των εκλογών στην Ελλάδα αποτελεί ένα εσωτερικό ζήτημα, για το οποίο πρέπει να ληφθούν αποφάσεις από τα ελληνικά πολιτικά κόμματα, και πως κανένας άλλος δεν έχει το δικαίωμα να εκφράσει οποιαδήποτε άποψη για το ζήτημα αυτό. Αντιλαμβάνομαι πως ένα από τα δυο πολιτικά κόμματα που στηρίζουν το πρόγραμμα του πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας, δήλωσε πως επιθυμεί τη διεξαγωγή εκλογών το συντομότερο δυνατόν μετά την εφαρμογή του PSI.

Η άποψή μου είναι πως ακόμη και αν διεξαχθούν εκλογές στα τέλη Απριλίου, είναι ευθύνη των δυο κομμάτων που στηρίζουν το πρόγραμμα να λάβουν όλα τα μέτρα προκειμένου η διοίκηση να εφαρμόσει όσα νομοθετήθηκαν, ανεπηρέαστη από τις εκλογές.

Και στη συνέχεια, θα δούμε πώς θα συμπεριφερθούν οι ψηφοφόροι στην κάλπη. Δεν πρέπει να δίνουμε μεγάλη σημασία στις δημοσκοπήσεις.