Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θα επισκεφθούν το Βερολίνο, χωρίς όμως να συναντηθούν, καθώς ο καθένας ξεχωριστά θα έχει τετ α τετ με τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς.

Η Deutsche Welle σε ανάλυση της, αναφέρει ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός θα βρεθεί στη γερμανική πρωτεύουσα σήμερα και αύριο, ενώ η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου είναι προγραμματισμένη για την Παρασκευή. Από πλευράς πρωτοκόλλου πάντως οι επισκέψεις είναι συγκρίσιμες. Για τον Ερντογάν και τον Μητσοτάκη πρόκειται για τις πρώτες επισκέψεις μετά την επανεκλογή τους στην εξουσία, πριν από λίγους μήνες. Ως αρχηγός κράτους ο Ερντογάν θα γίνει επίσης δεκτός από τον Γερμανό πρόεδρο Σταϊνμάιερ, προτού συζητήσει «όλο το φάσμα των πολιτικών θεμάτων» με τον καγκελάριο Σολτς κατά τη διάρκεια δείπνου.

Οι συνομιλίες στην Καγκελαρία θα βρεθούν στο επίκεντρο της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού. Στο περιθώριο, ο Μητσοτάκης θα συναντηθεί με τον αρχηγό της γερμανικής αντιπολίτευσης Φρίντριχ Μερτς, όπου αναμένεται οι δύο πολιτικοί να τονίσουν τους στενούς δεσμούς μεταξύ του συντηρητικού CDU και της Νέας Δημοκρατίας.

Δεν υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την ατζέντα των συνομιλιών κορυφής στο Βερολίνο. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια θα είναι τα κυρίαρχα θέματα. Ενώ υπάρχει ευρεία συμφωνία μεταξύ Αθήνας και Βερολίνου σε αυτά τα ζητήματα, οι γερμανικές και οι τουρκικές θέσεις διαφέρουν κατά πολύ. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την αξιολόγηση των εξελίξεων στη Γάζα και γύρω από αυτήν. Όχι μόνο για ιστορικούς λόγους, η Γερμανία, όπως λίγες άλλες χώρες, βρίσκεται ασυμβίβαστα στο πλευρό του Ισραήλ. Η Τουρκία και ο πρόεδρός της ειδικότερα είναι οι πιο σκληροί επικριτές της ισραηλινής πολιτικής παγκοσμίως. Το αν η Άγκυρα – όπως και στο θέμα της Ουκρανίας – μπορεί να αναλάβει διαμεσολαβητικό ρόλο, καθώς είναι η μόνη χώρα που διατηρεί ενεργές σχέσεις τόσο με τη Χαμάς όσο και με το Ισραήλ, δεν διαφαίνεται προς το παρόν. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτό θα είναι ένα από τα θέματα, όταν ο Σολτς και ο Ερντογάν συναντηθούν.

Για τη Γερμανία, η Τουρκία είναι ένας σπουδαίος και ταυτόχρονα δύσκολος εταίρος. Περίπου τρία εκατομμύρια άνθρωποι τουρκικής καταγωγής ζουν στη Γερμανία, περισσότεροι από οπουδήποτε αλλού εκτός Τουρκίας. Παρόλο που πολλοί έχουν πάρει τη γερμανική υπηκοότητα, η ενσωμάτωση αυτών των ανθρώπων στην κοινωνία της Γερμανίας κάθε άλλο παρά μια ιστορία επιτυχίας είναι. Στις συζητήσεις σχετικά με την αύξηση του αντισημιτισμού αφότου ξέσπασε ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, τα τζαμιά – ορισμένα από τα οποία χρηματοδοτούνται από το τουρκικό κράτος – έχουν γίνει πολιτικό ζήτημα. «Χρειαζόμαστε γερμανικές κοινότητες τζαμιών, όχι τουρκικές», είναι ένα από τα αιτήματα της αντιπολίτευσης. Είναι απίθανο ο Ερντογάν και ο Σολτς να βρουν κοινό έδαφος σε αυτό το ευαίσθητο για την Άγκυρα θέμα.

Το ζήτημα του μεταναστευτικού

Σε αντίθεση με τις γερμανοτουρκικές σχέσεις, οι σχέσεις μεταξύ Γερμανίας και Ελλάδας χαρακτηρίζονται από αρμονία. Αυτό δεν ήταν πάντοτε έτσι, αρκεί να θυμηθούμε τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Η επίσκεψη Μητσοτάκη έρχεται «σε μια φάση που μεγάλα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας δεν υπάρχουν», σχολιάζει ελληνική πρωινή εφημερίδα. Τα τελευταία δύο με τρία χρόνια έχει λάβει χώρα μια βαθιά εξομάλυνση των σχέσεων. Καθοριστικός παράγοντας αυτής της μεταμόρφωσης αποτελεί το ξεπέρασμα της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης. Πάνε οι μέρες που Γερμανοί πολιτικοί έδιναν μαθήματα με υψωμένο το δάχτυλο και διέταζαν την Αθήνα, σε συνεργασία με τους «θεσμούς», να εφαρμόσει μια συχνά οδυνηρή πολιτική λιτότητας.

Οι κατηγορίες κατά της Γερμανίας ότι το Βερολίνο ευνοεί μονομερώς την Άγκυρα στα ελληνοτουρκικά έχουν επίσης πάψει να υφίστανται. Ο λόγος είναι η αποκλιμάκωση στο Αιγαίο, η οποία – δεν πρέπει να λησμονείται – είναι επίσης αποτέλεσμα μιας διακριτικής διπλωματικής διαμεσολάβησης του Βερολίνου. Ασφαλώς, το άλυτο ζήτημα των επανορθώσεων για τα εγκλήματα πολέμου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου παραμένει αγκάθι στις διμερείς σχέσεις. Ωστόσο, παρά τις γνωστές διαφορές στις επίσημες θέσεις, η απόφαση του κ. Μητσοτάκη το ζήτημα αυτό να μη «δηλητηριάσει» τις διμερείς σχέσεις έχει δώσει θετική ώθηση στην συνεργασία των δύο χωρών.

Ένα ζήτημα που απασχολεί ιδιαίτερα την Αθήνα, την Άγκυρα και το Βερολίνο είναι το μεταναστευτικό. Έχει σημασία ότι οι τρεις κυβερνήσεις – Ελλάδα, Τουρκία και Γερμανία – έχουν κοινό συμφέρον να ανανεώσουν τη συμφωνία του 2016 για το προσφυγικό μεταξύ Τουρκίας και Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Χρειαζόμαστε μια νέα συμφωνία με την Τουρκία που να είναι επωφελής και για τις δύο πλευρές. Για αυτό έχουμε ανάγκη τη Γερμανία με τις ιδιαίτερες σχέσεις της με την Τουρκία», εξήγησε ο Έλληνας υπουργός Μετανάστευσης Δημήτρης Καιρίδης τη στρατηγική ανάγκη στενής συνεργασίας με το Βερολίνο. Εδώ και καιρό το μεταναστευτικό κυριαρχεί στις πολιτικές συζητήσεις και στη Γερμανία. Μια ελληνοτουρκική συμφωνία και η επικαιροποίηση της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Γερμανίας. Επομένως, έχουμε να κάνουμε με μια κλασική περίπτωση win-win. Για να πετύχει η συμφωνία, πρέπει να συνεχιστεί η προσέγγιση μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας. Αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για τον οποίο ο Όλαφ Σολτς θα ενθαρρύνει τον Ερντογάν και τον Μητσοτάκη να συνεχίσουν την πορεία της ύφεσης μεταξύ τους.