Όλοι οι γονείς και οι φροντιστές γνωρίζουν το αίσθημα του να προσπαθούν να διαχειριστούν τις εκρήξεις θυμού των μικρών παιδιών, γνωστές και ως tantrum. Είτε πρόκειται για τη στιγμή που το δίχρονο παιδάκι σας αρχίζει να φωνάζει στο σούπερ μάρκετ είτε για την εκρηκτική αντίδραση σε ένα πάρτι γενεθλίων, αυτά τα ξεσπάσματα μπορούν να είναι πραγματική πρόκληση.

Οι ανεξέλεγκτες εκρήξεις θυμού είναι συχνές μεταξύ των ηλικιών 1 και 4 και παρότι είναι αναμενόμενες είναι δύσκολα διαχειρίσιμες για τους γονείς. Γιατί συμβαίνουν, πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε και τι μπορούμε να κάνουμε για να τις προλάβουμε;

Γιατί τα παιδιά ξεσπούν σε κρίσεις θυμού;

Τα νήπια διανύουν μία περίοδο έντονης ανάπτυξης σε πολλαπλά επίπεδα: σωματικά, ψυχικά και κοινωνικά. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αναπτύσσουν την αίσθηση του εαυτού τους και αρχίζουν να επιθυμούν να κάνουν τα πάντα μόνα τους. Όμως, αυτή η επιθυμία πολλές φορές υπερβαίνει τις δυνατότητές τους, με αποτέλεσμα να νιώθουν απογοήτευση και να ξεσπούν.

Συχνά, τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει επαρκώς τις γλωσσικές τους δεξιότητες για να εκφράσουν αυτό που τα ενοχλεί ή για να ζητήσουν βοήθεια όταν κάτι δεν πάει καλά. Αυτό το χάσμα μεταξύ επιθυμίας και ικανότητας είναι συχνά η πηγή των εκρήξεων.

Στρατηγικές για τη διαχείριση των εκρήξεων

Αντιμετωπίζοντας την έκρηξη ενός παιδιού, είναι σημαντικό να έχουμε στη διάθεσή μας κάποια εργαλεία που θα μας βοηθήσουν να διαχειριστούμε τη δύσκολη αυτή κατάσταση. Η παιδίατρος Δρ. Svetlana Pomeranets, μιλώντας στο Cleveland Clinic, προτείνει μερικές στρατηγικές που μπορούν να φανούν χρήσιμες.

1. Αποσπάστε την προσοχή του παιδιού

Μία από τις πιο αποτελεσματικές στρατηγικές είναι η απόσπαση της προσοχής του παιδιού από αυτό που το ενοχλεί. Η αλλαγή θέματος ή η εστίαση της προσοχής σε κάτι άλλο μπορεί να αποτρέψει την έναρξη της έκρηξης. Αν όμως η κρίση έχει ήδη ξεκινήσει – και δεν μπορείτε να αποσπάσετε την προσοχή του – η καλύτερη επιλογή είναι να την αφήσετε να εξελιχθεί. Η προσπάθεια να συζητήσετε το πρόβλημα στη μέση της έκρηξης μπορεί να την παρατείνει και να την επιδεινώσει.

2. Παραμείνετε ψύχραιμοι

Η ψυχραιμία είναι κρίσιμη κατά τη διάρκεια μιας έκρηξης. Παρά την ένταση της στιγμής, το να παραμείνετε εσείς ήρεμοι μπορεί να βοηθήσει και το παιδί να ηρεμήσει. Μια απλή, ήρεμη παρουσία, όπως το να αγγίξετε απαλά, συγκαταβατικά, το ώμο ή την πλάτη του παιδιού, μπορεί να έχει σημαντικό αποτέλεσμα.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η οργισμένη αντίδραση των ενηλίκων δεν θα βελτιώσει την κατάσταση. Οι φωνές ή τα νεύρα μπορεί να ενισχύσουν το πρόβλημα, ενώ η ήρεμη και σταθερή στάση θα βοηθήσει το παιδί να καταλάβει ότι το περιβάλλον είναι ασφαλές.

3. Μην υποχωρείτε

Είναι δελεαστικό να υποχωρήσετε στα αιτήματα του παιδιού μόνο και μόνο για να τελειώσει η έκρηξη. Όμως, αν δώσετε αυτό που ζητά, θα του στείλετε το μήνυμα ότι οι εκρήξεις θυμού είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να πετυχαίνει αυτό που θέλει. Όταν λέτε «όχι», πρέπει να το εννοείτε και να το τηρείτε. Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να κατανοήσει ότι οι κανόνες είναι σταθεροί και ότι η διαφωνία μέσω εκρήξεων δεν θα αλλάξει τα πράγματα.

4. Συζητήστε τα συναισθήματα μετά την έκρηξη

Μόλις το παιδί ηρεμήσει, είναι σημαντικό να του μιλήσετε για το τι συνέβη. Δώστε του τις λέξεις που χρειάζεται για να εκφράσει τα συναισθήματά του, όπως: «Καταλαβαίνω ότι ένιωσες θυμωμένος ή στενοχωρημένος». Αυτό θα βοηθήσει το παιδί να μάθει να αναγνωρίζει και να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του.

Πώς να προλάβετε τις εκρήξεις θυμού

Ενώ είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε πώς να αντιμετωπίζουμε μια κρίση όταν αυτή συμβαίνει, είναι ακόμα πιο αποτελεσματικό να προσπαθούμε να την προλάβουμε. Ακολουθούν μερικές προτάσεις για την πρόληψη των εκρήξεων:

  • Αναγνωρίστε τα ερεθίσματα: Αν μπορείτε να αναγνωρίσετε τις καταστάσεις που προκαλούν κρίσεις, μπορείτε να προλάβετε την έκρηξη παρέχοντας επιλογές πριν αυτή αρχίσει. Για παράδειγμα, πριν πάτε στο κατάστημα, εξηγήστε στο παιδί τι να περιμένει και τι δεν επιτρέπεται.
  • Διατηρήστε σταθερή ρουτίνα: Ένα σταθερό πρόγραμμα μπορεί να μειώσει τις πιθανότητες εκρήξεων. Βεβαιωθείτε ότι οι ώρες των γευμάτων και του ύπνου είναι σταθερές, και προγραμματίστε εξωτερικές δραστηριότητες όταν το παιδί είναι ξεκούραστο και όχι κουρασμένο ή πεινασμένο.
  • Δώστε επιλογές: Δίνοντας στο παιδί σας τη δυνατότητα να επιλέξει ανάμεσα σε δύο επιλογές, το βοηθάτε να νιώσει ότι έχει κάποιον έλεγχο. Αυτό μπορεί να μειώσει την πιθανότητα μιας έκρηξης.
  • Αποφύγετε τη βαρεμάρα: Συχνά, οι εκρήξεις προκαλούνται και από την ανία. Βρείτε δημιουργικές δραστηριότητες που θα κρατήσουν το παιδί απασχολημένο.

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Οι εκρήξεις θυμού είναι φυσιολογικές μέχρι μια ηλικία. Συνήθως, μέχρι τα 4 έτη, αυτές οι συμπεριφορές μειώνονται σημαντικά. Ωστόσο, αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας επιτίθεται στους άλλους ή τραυματίζεται σοβαρά κατά τη διάρκεια των εκρήξεων θυμού τυ, μπορεί να χρειάζεται περαιτέρω αξιολόγηση από ειδικό.

Σε κάθε περίπτωση, θυμηθείτε ότι δεν είστε μόνοι. Είναι μία φάση που τα περισσότερα παιδιά και γονείς περνούν. Με λίγη υπομονή, κατανόηση και σταθερότητα, θα μπορέσετε να διαχειριστείτε τις εκρήξεις θυμού των παιδιών σας χωρίς να το… χάσετε!