Ο βήχας είναι από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα και προκαλείται όταν κάτι ερεθίζει τον λαιμό ή τους αεραγωγούς. Παρόλο που ένας περιστασιακός βήχας, ιδιαίτερα αυτήν την περίοδο, είναι απόλυτα φυσιολογικός, όταν γίνεται επίμονος ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρότερου προβλήματος υγείας.

Από ένα απλό κρυολόγημα έως χρόνιες καταστάσεις ή ακόμα και επείγουσες καταστάσεις, η φύση του βήχα μπορεί να αποκαλύψει πολλά. Τι μπορεί να σημαίνει, πότε πρέπει να ανησυχήσετε και πώς μπορείτε να τον αντιμετωπίσετε;

Μια φυσιολογική αντίδραση – Ο μηχανισμός του βήχα

Ο βήχας είναι ο τρόπος του σώματός μας να απομακρύνει ερεθιστικά ή ξένα σώματα από τους αεραγωγούς. Όταν κάτι ερεθίζει τον λαιμό ή τους πνεύμονες, τα νεύρα στέλνουν ένα μήνυμα στον εγκέφαλο.

Ο εγκέφαλος, με τη σειρά του, δίνει εντολή στους μυς του θώρακα και της κοιλιάς να αποβάλλουν τον αέρα με δύναμη, ώστε να απομακρυνθεί το ερέθισμα. Ένας περιστασιακός βήχας είναι απολύτως φυσιολογικός. Ωστόσο, αν επιμένει για εβδομάδες ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, μπορεί να υποδεικνύει σοβαρότερη κατάσταση.

Τα τρία είδη του βήχα

Ο βήχας μπορεί να είναι παραγωγικός, με βλέννα, που υποδηλώνει δυνητικά μόλυνση ή φλεγμονή στο αναπνευστικό σύστημα, ή ξηρός, που συνήθως προέρχεται από ερεθισμούς ή αλλεργίες, αλλά μπορεί επίσης να σηματοδοτεί πιο σοβαρές καταστάσεις όταν είναι επίμονος.

Ανάλογα με τη διάρκειά του ταξινομείται ως εξής:

  1. Οξύς βήχας: Διαρκεί λιγότερο από τρεις εβδομάδες και συνήθως προκαλείται από κοινό κρυολόγημα, γρίπη, πνευμονία ή ερεθιστικούς παράγοντες όπως καπνός, σκόνη ή κάποιο χημικό, πνευμονία, κοκκύτης.
  2. Υποξύς βήχας: Εμφανίζεται για τρεις έως οκτώ εβδομάδες και συχνά σχετίζεται με παρατεταμένες λοιμώξεις, μεταλοιμώδεις ή αρχόμενες χρόνιες καταστάσεις.
  3. Χρόνιος βήχας: Διαρκεί περισσότερο από οκτώ εβδομάδες και μπορεί να οφείλεται σε άσθμα, αλλεργίες, χρόνια βρογχίτιδα, αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, COVID 19, αναπνευστικό συγκυτιακό ιό (RSV) ή σοβαρότερες παθήσεις, όπως καρκίνο των πνευμόνων.

Πότε ο βήχας είναι πραγματικά επικίνδυνος;

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο βήχας απαιτεί άμεση ιατρική αξιολόγηση. Οι ενδείξεις που πρέπει να προσέξετε περιλαμβάνουν:

  • Βήχας με αίμα, ακόμη και σε μικρές ποσότητες.
  • Σοβαρός πόνος στο στήθος κατά τη διάρκεια του βήχα.
  • Δυσκολία στην αναπνοή ανάμεσα στους βήχες.
  • Βήχας με πυρετό που διαρκεί περισσότερο από τρεις ημέρες.
  • Παχύρρευστη ή έγχρωμη βλέννα (πράσινη, καφέ).
  • Βήχας που επηρεάζει τον ύπνο ή τις καθημερινές δραστηριότητες.
  • Ανεξήγητη απώλεια βάρους.
  • Επίμονος βήχας σε παιδιά κάτω των τριών μηνών.

Αντιμετώπιση του βήχα

Στις περισσότερες περιπτώσεις, ο βήχας που σχετίζεται με κρυολόγημα ή γρίπη υποχωρεί μόνος του. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι τρόποι να τον ανακουφίσετε:

  • Φάρμακα για τον βήχα: Χρησιμοποιήστε αντιβηχικά ή αποχρεμπτικά για να μειώσετε την ενόχληση ή να βελτιώσετε τον ύπνο, ακολουθώντας τις οδηγίες δοσολογίας.
  • Σπιτικές λύσεις: Δοκιμάστε μέλι (όχι σε παιδιά κάτω των 12 μηνών), καραμέλες για τον λαιμό ή ζεστά ροφήματα όπως τσάι (με τζίντζερ), σούπες και ζωμό.
  • Ξεκούραση και ενυδάτωση
  • Γαργάρες με αλατόνερο: Μπορούν να βοηθήσουν στην αραίωση της πυκνής βλέννας, μειώνοντας την ανάγκη για βήχα.
  • Υγρασία στο περιβάλλον: Ένας υγραντήρας ή ένα ζεστό ντους μπορούν να ανακουφίσουν έναν ξηρό βήχα.
  • Αποφυγή καπνού, τσιγάρων και ερεθιστικών παραγόντων (σκόνη, τρίχες κατοικίδιων ζώων, γύρη, αρώματα, απορρυπαντικά και αποσμητικά χώρου).

Προσοχή: Τα αντιβιοτικά βοηθούν μόνο στις βακτηριακές λοιμώξεις, όπως η πνευμονία, και δεν είναι αποτελεσματικά για τις ιογενείς ασθένειες. Οπότε σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται χωρίς την οδηγία ιατρού.

Προστατέψτε τον εαυτό σας και τους γύρω σας

Αν ο βήχας σας συνοδεύεται από συμπτώματα όπως καταρροή ή πυρετό, σκεφτείτε να φορέσετε μάσκα και να κάνετε τεστ COVID-19. Πλύνετε συχνά τα χέρια σας και αποφύγετε τον συγχρωτισμό σε κλειστούς χώρους.

Ο βήχας, αν και συχνά αθώος, μπορεί να αποτελεί ένδειξη σοβαρότερης κατάστασης. Δώστε προσοχή στη διάρκειά του και στα συνοδά συμπτώματα. Με σωστή φροντίδα και την κατάλληλη ιατρική υποστήριξη όταν χρειάζεται, μπορείτε να διατηρήσετε την υγεία σας και να ανακάμψετε γρήγορα.