Η αρθρίτιδα είναι από τις πιο συχνές και σοβαρές καταστάσεις που επηρεάζουν τις αρθρώσεις και τους συνδετικούς ιστούς στο σώμα. Μόνο στην Ευρώπη επηρεάζει πάνω από 120 εκατομμύρια ανθρώπους, προκαλώντας πόνο, φλεγμονή και περιορισμό στην κίνηση.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Αρθρίτιδα (12 Οκτωβρίου), εξετάζουμε τα συμπτώματα, τις αιτίες και τις θεραπευτικές επιλογές για τις ρευματικές και μυοσκελετικές παθήσεις (RMDs).
Τι είναι η αρθρίτιδα;
Αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή σε μία ή περισσότερες αρθρώσεις του σώματος, δηλαδή στο σημείο σύνδεσης των οστών, η οποία προκαλεί πόνο, πρήξιμο και δυσκολία στην κίνηση.
Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικές μορφές αρθρίτιδας, συμπεριλαμβανομένων των ρευματικών νοσημάτων, που επηρεάζουν τους μυς, τους τένοντες, τους συνδέσμους και τα οστά.
Συχνότερες μορφές αρθρίτιδας
Οστεοαρθρίτιδα: Είναι η πιο συνηθισμένη μορφή αρθρίτιδας και εμφανίζεται συνήθως σε ηλικιωμένους. Προκαλείται από τη φθορά του χόνδρου που καλύπτει τα άκρα των οστών, κυρίως στις αρθρώσεις που σηκώνουν βάρος όπως τα γόνατα, τα ισχία και η σπονδυλική στήλη.
Ρευματοειδής αρθρίτιδα: Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια αυτοάνοση πάθηση που επηρεάζει τις μεμβράνες των αρθρώσεων, προκαλώντας έντονη φλεγμονή. Μπορεί να πλήξει όλες τις αρθρώσεις του σώματος, αλλά και εσωτερικά όργανα όπως η καρδιά και οι πνεύμονες.
Άλλες μορφές αρθρίτιδας
- Ουρική αρθρίτιδα: Προκαλείται από συσσώρευση κρυστάλλων ουρικού οξέος, συνήθως στα μικρά δάχτυλα.
- Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: Μια χρόνια αυτοάνοση διαταραχή που προκαλεί φλεγμονή στις αρθρώσεις και τα όργανα.
- Σκληρόδερμα: Προκαλεί πάχυνση και σκλήρυνση του δέρματος και των συνδετικών ιστών.
- Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα: Προκαλεί τη σύντηξη των οστών της σπονδυλικής στήλης.
- Νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα ή νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα (JRA): Αυτή είναι μια μορφή αρθρίτιδας στα παιδιά που προκαλεί φλεγμονή και δυσκαμψία των αρθρώσεων.
Αίτια της αρθρίτιδας και παράγοντες κινδύνου
Τα αίτια της αρθρίτιδας ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της. Στην οστεοαρθρίτιδα, η πάθηση προκαλείται από τη φθορά του χόνδρου λόγω ηλικίας ή υπερβολικής χρήσης. Στις αυτοάνοσες μορφές, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και ο λύκος, το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ίδιους τους ιστούς του σώματος. Άλλα αίτια περιλαμβάνουν τη γενετική προδιάθεση, τις λοιμώξεις και τους τραυματισμούς.
Μερικοί μη τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου για αρθρίτιδα είναι:
- Ηλικία. Όσο μεγαλώνουμε, τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες για αρθρίτιδα.
- Γένος. Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν αρθρίτιδα από τους άνδρες.
- Κληρονομικότητα. Ορισμένοι τύποι αρθρίτιδας συνδέονται με ορισμένα γονίδια.
Τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου είναι:
- Βάρος. Το υπερβολικό βάρος ή η παχυσαρκία μπορεί να βλάψει τις αρθρώσεις των γονάτων σας. Αυτό μπορεί να τους κάνει πιο πιθανό να αναπτύξουν οστεοαρθρίτιδα.
- Τραυματισμός. Μια άρθρωση που έχει υποστεί βλάβη από τραυματισμό είναι πιο πιθανό να αναπτύξει αρθρίτιδα σε κάποιο σημείο.
- Μόλυνση. Η αρθρίτιδα μπορεί να επηρεάσει τις αρθρώσεις μετά από μόλυνση.
- Τύπος εργασίας. Η εργασία που απαιτεί επαναλαμβανόμενες κάμψεις μπορεί να οδηγήσει σε αρθρίτιδα του γόνατος.
Συμπτώματα της αρθρίτιδας
Τα συμπτώματα της αρθρίτιδας μπορεί να διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά τα πιο συνηθισμένα περιλαμβάνουν:
- πόνο στις αρθρώσεις,
- πρήξιμο και ευαισθησία στις αρθρώσεις,
- ερυθρότητα και υπερθερμία στις πληγείσες περιοχές,
- δυσκαμψία στις αρθρώσεις,
- δυσκολία στην κίνηση.
Διάγνωση της αρθρίτιδας
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση και διάφορες εξετάσεις αίματος, όπως ο έλεγχος για ρευματοειδή παράγοντα και η μέτρηση του ουρικού οξέος για την ουρική αρθρίτιδα. Επιπλέον, ακτινογραφίες ή άλλες απεικονιστικές εξετάσεις μπορούν να βοηθήσουν στον εντοπισμό της ζημιάς στις αρθρώσεις.
Θεραπεία της αρθρίτιδας
Οι διαθέσιμες θεραπείες στοχεύουν στην ανακούφιση από τον πόνο, τη μείωση της φλεγμονής και τη διατήρηση της λειτουργίας των αρθρώσεων. Οι πιο συνηθισμένες θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
Βραχυπρόθεσμες θεραπείες
- Φαρμακευτική αγωγή: Τα παυσίπονα όπως η ασπιρίνη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs) προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση.
- Θερμότητα και ψύξη: Οι ζεστές ή κρύες κομπρέσες μπορούν να μειώσουν τον πόνο και το πρήξιμο.
- Ακινητοποίηση των αρθρώσεων: Χρησιμοποιούνται νάρθηκες ή άλλες συσκευές για την προστασία της άρθρωσης.
Μακροπρόθεσμες θεραπείες
- Αντιρευματικά φάρμακα: Τα DMARDs μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της αρθρίτιδας.
- Χειρουργική επέμβαση: Σε προχωρημένα στάδια, μπορεί να απαιτηθεί χειρουργική επέμβαση, όπως αντικατάσταση άρθρωσης.
Επιπλοκές της αρθρίτιδας
Η αρθρίτιδα μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα κινητικότητας και αναπηρίες, αν δεν αντιμετωπιστεί με τον κατάλληλο τρόπο. Μπορεί επίσης να επηρεάσει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, περιορίζοντας τις καθημερινές δραστηριότητες.
Ζώντας με την αρθρίτιδα
Αν και η αρθρίτιδα δεν θεραπεύεται, η διαχείρισή της μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής. Σημαντικές είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η διατήρηση ενός υγιούς βάρους και η άσκηση με χαμηλή ένταση, όπως το περπάτημα ή το κολύμπι. Επίσης, η χρήση βοηθητικών συσκευών και η διαχείριση της φαρμακευτικής αγωγής είναι σημαντικά για την ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Η έγκαιρη διάγνωση και η σωστή διαχείριση είναι το κλειδί για τη διατήρηση της κινητικότητας και της ποιότητας ζωής.
