Η υπνική άπνοια αποτελεί ένα κοινό πρόβλημα που επηρεάζει καθημερινά εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι στις ηλικίες μεταξύ 30 και 60 ετών εμφανίζεται στο 10-24% των ανδρών και στο 6-9% των γυναικών.
Η πιο διαδεδομένη μορφή αυτής της διαταραχής είναι η αποφρακτική υπνική άπνοια (OSA), η οποία συμβαίνει όταν η άνω αεροφόρος οδός κλείνει εν μέρει ή πλήρως κατά τη διάρκεια του ύπνου, εμποδίζοντας τη ροή του αέρα προς τους πνεύμονες και προκαλώντας επαναλαμβανόμενες διακοπές της αναπνοής.
Κίνδυνοι και Συμπτώματα της Αποφρακτικής Υπνικής Άπνοιας
Η αποφρακτική υπνική άπνοια δεν επηρεάζει μόνο την ποιότητα του ύπνου, αλλά συνδέεται και με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, εγκεφαλικό επεισόδιο, καρδιοπάθεια, διαβήτης τύπου 2 και πιθανή γνωστική παρακμή και άνοια.
Τα συνηθισμένα συμπτώματα της OSA περιλαμβάνουν:
- υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας,
- παρατηρούμενα επεισόδια διακοπής της αναπνοής κατά τη διάρκεια του ύπνου,
- ξύπνημα τη νύχτα με αίσθημα πνιγμού ή λαχάνιασμα,
- ξύπνημα το πρωί με ξηροστομία ή πονόλαιμο,
- πρωινή κεφαλαλγία,
- δυσκολία συγκέντρωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας,
- αλλαγές στη διάθεση, όπως κατάθλιψη ή έντονο εκνευρισμό,
- υψηλή αρτηριακή πίεση,
- μειωμένο ενδιαφέρον για σεξ.
Οι περιορισμοί της CPAP θεραπείας
Η πιο κοινή θεραπεία για την OSA είναι η χρήση μηχανής CPAP, η οποία εισάγει τον αέρα στο σώμα μέσω μιας μάσκας προσώπου και παρέχει συνεχή ροή καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Παρότι οι μηχανές CPAP είναι αποτελεσματικές, είναι επίσης ογκώδεις και ακριβές, με αποτέλεσμα πολλοί ασθενείς να δυσκολεύονται και να μην τις χρησιμοποιούν.
Σύμφωνα με τον Δρ. Ντέιβιντ Κούλμαν, διευθυντή του τμήματος ιατρικής ύπνου στο Bothwell Regional Health Center, περίπου το ένα τέταρτο των ασθενών του δεν συμμορφώνονται με τη χρήση της μηχανής CPAP και αναζητούν άλλες θεραπείες, κυρίως επειδή δεν θέλουν να φορούν μάσκα κατά τη διάρκεια της νύχτας.
Η νέα ελπίδα: Το φάρμακο AD109
Μια νέα φαρμακευτική λύση υπόσχεται να αλλάξει τα δεδομένα. Οι ερευνητές της εταιρείας «Apnimed», με έδρα τη Μασαχουσέτη, ανέπτυξαν ένα φάρμακο με την ονομασία AD109. Το πειραματικό αυτό φάρμακο είναι ένας συνδυασμός αροξυβουτυνίνης, που χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση της υπερδραστήριας ουροδόχου κύστης, και ατομοξετίνης, που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της ΔΕΠΥ.
Αμφότερα τα φάρμακα έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν τους ανθρώπους να κοιμούνται και σε συνδυασμό να μπορούν να διατηρήσουν την αεροφόρο οδό ανοιχτή κατά τη διάρκεια της νύχτας. Σύμφωνα με τη δημοσιευμένη μελέτη, το φάρμακο έχει δείξει «κλινικά σημαντική βελτίωση στην υπνική άπνοια, υποδεικνύοντας ότι απαιτείται περαιτέρω ανάπτυξη της σύνθεσης».
Τα αποτελέσματα της φάσης ΙΙ των κλινικών δοκιμών του φαρμάκου δεν έδειξαν σημαντικές παρενέργειες, ωστόσο το AD109 ήταν πιο αποτελεσματικό σε ασθενείς με ήπια μορφή OSA παρά σε όσους είχαν σοβαρά συμπτώματα.
Ο Δρ. Κούλμαν σημειώνει ότι λείπουν δεδομένα σχετικά με τον κορεσμό οξυγόνου από τις δοκιμές του AD109, καθιστώντας δύσκολη την πρόβλεψη για το πώς το φάρμακο θα υποστηρίξει τους ασθενείς μακροπρόθεσμα. Ο τρίτος κύκλος των κλινικών δοκιμών βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Εναλλακτικές θεραπείες και τρόπος ζωής
Για όσους πάσχουν από υπνική άπνοια, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, όπως η απώλεια βάρους, η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ και η διακοπή του καπνίσματος, έχουν αποδειχθεί ευεργετικές. Επιπλέον, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Flinders στην Αυστραλία διαπίστωσαν ότι όσοι υιοθέτησαν χορτοφαγική ή vegan διατροφή είχαν σχεδόν 20% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν OSA.
Με την ανάπτυξη του νέου φαρμάκου AD109, η ελπίδα για μια πιο άνετη και λειτουργική θεραπεία για την υπνική άπνοια φαίνεται πιο κοντά από ποτέ. Αν και η έρευνα συνεχίζεται, το μέλλον φαντάζει πιο φωτεινό για τους ασθενείς με υπνική άπνοια που αναζητούν αποτελεσματικές λύσεις χωρίς τις δυσκολίες των παραδοσιακών θεραπειών.
