Τα τεχνητά γλυκαντικά έχουν αποτελέσει αντικείμενο έντονων συζητήσεων τα τελευταία χρόνια. Παλαιότερες μελέτες έχουν εντοπίσει πιθανούς κινδύνους για την υγεία από ορισμένα εξ αυτών και πέρυσι η δημόσια διαμάχη εντάθηκε όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε την ασπαρτάμη, ένα από τα πιο δημοφιλή τεχνητά γλυκαντικά, ως πιθανό καρκινογόνο παράγοντα.
Τώρα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο European Heart Journal επισημαίνει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ ενός άλλου διαδεδομένου τεχνητού γλυκαντικού με αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Ο λόγος για την ξυλιτόλη, η οποία είναι εξίσου γλυκιά με τη ζάχαρη αλλά με λιγότερες από τις μισές θερμίδες. Πρόκειται για ένα γλυκαντικό που χρησιμοποιείται σε πολλά προϊόντα χωρίς ζάχαρη, όπως τσίχλες και οδοντόκρεμες, στοματικά διαλύματα, σιρόπια για τον βήχα και μασώμενες βιταμίνες.
Συχνά προστίθεται σε μεγαλύτερες ποσότητες και σε καραμέλες, αρτοσκευάσματα, μείγματα κέικ, σάλτσες μπάρμπεκιου και κέτσαπ, φυστικοβούτυρο, πουτίγκες, σιρόπια για γλυκά και πολλά άλλα.
Οι ερευνητές εξέτασαν περισσότερα από 1.100 δείγματα αίματος από άτομα που αξιολογούνταν για καρδιακές παθήσεις, καθώς και άλλα δείγματα αίματος από περισσότερα από 2.100 άτομα που ενδέχεται να είχαν επίσης υψηλό κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Βρέθηκε ότι διάφορα αλκοολικά σάκχαρα, συμπεριλαμβανομένης της ξυλιτόλης, φαίνεται να έχουν αρνητική επίδραση στη καρδιαγγειακή λειτουργία. Μάλιστα, η υψηλότερη κατανάλωση ξυλιτόλης συνδέθηκε με σχεδόν διπλάσιο κίνδυνο καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού και πρόωρου θανάτου.
Οι επιστήμονες προχώρησαν σε περαιτέρω δοκιμές με υγιείς εθελοντές, στους οποίους δόθηκε ένα τυπικό ρόφημα με ξυλιτόλη για να δουν πόσο θα αυξηθούν τα επίπεδα στο αίμα τους. «Τα επίπεδα χιλιαπλασιάστηκαν», ανέφερε έκπληκτος ο επικεφαλής ερευνητής Stanley Hazen στο CNN.
«Όταν τρώτε ζάχαρη, τα επίπεδα γλυκόζης μπορεί να αυξηθούν κατά 10% ή 20%, αλλά δεν χιλιαπλασιάζονται» σημείωσε και πρόσθεσε: «Η ανθρωπότητα δεν έχει βιώσει επίπεδα ξυλιτόλης τόσο υψηλά, εκτός από τις τελευταίες δεκαετίες που άρχισε να καταναλώνει τεχνητά γλυκαντικά ως υποκατάστατα ζάχαρης».
Η ξυλιτόλη βρίσκεται φυσικά σε τρόφιμα όπως φράουλες, βατόμουρα, μαρούλι, σπανάκι, κουνουπίδι, μελιτζάνες και μανιτάρια, αλλά οι ποσότητες της που βρίσκονται φυσικά σε αυτά τα τρόφιμα είναι αμελητέες.
«Αν κάνετε τον υπολογισμό, κυριολεκτικά χρειάζεται ένας τόνος φρούτων για να ισοδυναμεί με ένα μπισκότο για τον διαβήτη που μπορεί να έχει περίπου εννέα γραμμάρια ξυλιτόλης», εξήγησε ο Hazen. «Είναι σαν να τρώτε αλάτι στο επίπεδο μιας αλατόπετρας».
Τα ευρήματα αυτά συμβαδίζουν με παλαιότερες μελέτες που επισημαίνουν τους κινδύνους για την υγεία από τα τεχνητά γλυκαντικά. Για παράδειγμα, μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2023 από την ίδια επιστημονική ομάδα διαπίστωσε μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της ερυθριτόλης, που χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως η στέβια και του αυξημένου κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού.
Μελέτη του 2021 επίσης υπέδειξε κάποιες αρνητικές επιπτώσεις από την ασπαρτάμη, που χρησιμοποιείται συχνά σε αναψυκτικά διαίτης και ακόμα και σε προϊόντα όπως τα δημητριακά και το γιαούρτι.
Όπως φαίνεται από τις παραπάνω μελέτες, η χρήση τεχνητών γλυκαντικών μπορεί να κρύβει κινδύνους για την υγεία μας, τους οποίους δεν έχουμε ακόμα πλήρως αντιληφθεί. Η ξυλιτόλη, όπως και άλλα γλυκαντικά, μπορεί να προσφέρει μια εναλλακτική λύση στη ζάχαρη, αλλά τα πρόσφατα ευρήματα υπογραμμίζουν την ανάγκη για περαιτέρω έρευνα και μετρημένη χρήση.
Ενώ τα γλυκαντικά αυτά χρησιμοποιούνται ευρέως σε πολλά προϊόντα της καθημερινότητάς μας, είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε και να είμαστε προσεκτικοί στις επιλογές μας. Τελικά, η υγεία μας εξαρτάται από τη γνώση και την προσεκτική διαχείριση των διατροφικών μας συνηθειών.
