Το 24ο Πανελλήνιο Συνέδριο Aids

Το 2012 συμπληρώνονται 31 χρόνια από την εμφάνιση του AIDS, της επιδημίας που συντάραξε τον κόσμο και έθεσε και θέτει ακόμη σε δοκιμασία τις ηθικές και ανθρωπιστικές αξίες του πολιτισμού μας.

Η εφαρμογή, πριν από 15 χρόνια, της συνδυαστικής αντιρετροϊκής θεραπείας (cART) απετέλεσε ένα θρίαμβο της σύγχρονης θεραπευτικής και οδήγησε σε σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής και σε μεγάλη αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης, που πλέον υπολογίζεται παρόμοιο με του υπόλοιπου πληθυσμού.

Πρέπει όμως να τονισθεί ότι η εκρίζωση της νόσου δεν έχει ακόμη επιτευχθεί, παρότι πρόσφατα η περίπτωση ενός πάσχοντος από λευχαιμία και HIV λοίμωξη ασθενούς, που υπεβλήθη σε μεταμόσχευση, απέδειξε ότι αυτή είναι μελλοντικά δυνατή. Έχει αναληφθεί ήδη μία διεθνής επιστημονική συνεργασία που θα εργαστεί προς την κατεύθυνση της εκρίζωσης της νόσου.

Επιπροσθέτως η χρόνια HIV λοίμωξη συνοδεύεται σε αναλογία μεγαλύτερη από αυτή του γενικού πληθυσμού, από απώτερες μεταβολικές διαταραχές, καρδιαγγειακά νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη, ηπατοπάθεια, νεφροπάθεια, παθήσεις των οστών και νεοπλασίες, που επηρεάζουν δυσμενώς τη ζωή των ασθενών.

Το 2012 κερδίζει ακόμη περισσότερο έδαφος η αντίληψη ότι η αντιρετροϊκή αγωγή, και ιδίως η πρωιμότερη χορήγησή της, δεν ωφελεί μόνο θεραπευτικά, αλλά προφυλάσσει από τη μετάδοση της νόσου και σε ατομικό και σε επίπεδο πληθυσμού. Η cART σε συνδυασμό, βεβαίως, με τη λήψη και όλων των άλλων πολύ σημαντικών προφυλακτικών μέτρων είναι δυνατόν να περιορίσει την εμφάνιση νέων μολύνσεων και να αναχαιτίσει την εξάπλωση της νόσου.

Από τα στοιχεία των μονάδων Λοιμώξεων προκύπτει ότι για το 2012 αναμένουμε μια μεγάλη, συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη σε σχέση με το 2011, αύξηση των νέων κρουσμάτων HIV λοίμωξης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, ο αριθμός νέων HIV λοιμώξεων στο τέλος του 2012 θα υπερβεί τις 1250, γεγονός που σημαίνει αύξηση μεγαλύτερη από 50% συγκριτικά με το 2011!

Η μεγάλη αύξηση αφορά κυρίως στους χρήστες ενδοφλέβιων τοξικών ουσιών(περίπου 50% των νέων λοιμώξεων), στους οποίους η επιδημία εξελίσσεται με γεωμετρική πρόοδο. Για πρώτη φορά από την έναρξη της επιδημίας, οι χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών αποτελούν τη μεγαλύτερη κοινωνική ομάδα που πλήττεται από την HIV λοίμωξη, φέρνοντας στη δεύτερη θέση τους άνδρες που έχουν σεξουαλικές επαφές με άνδρες.

Η εξάπλωση της HIV λοίμωξης στους ενδοφλέβιους χρήστες που προέρχονται κυρίως από την Αττική, ευνοείται από τις χαμηλές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες, την πορνεία, την αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδομένων νοσημάτων, τη σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη και την κοινή χρήση μολυσμένων βελονών και συρίγγων.

Η νοσηλεία τους το 2012 αφορούσε σε προβλήματα υγείας που συνδέονται κυρίως με τη χρήση και λιγότερο (5%) με την HIV λοίμωξη. Οι συλλοιμώξεις με ηπατίτιδα C (90%), φυματίωση (1%, μία τουλάχιστον περίπτωση με πολλαπλές αντοχές στα αντιφυματικά φάρμακα), και τα πολλαπλά ιατρικά, κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα που χαρακτηρίζουν αυτή την κοινωνική ομάδα, καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη τη διαχείρισή της από το Σύστημα Υγείας. Είναι επιτακτική η ανάληψη συντονισμένης και έγκαιρης δράσης από την Πολιτεία, για να περιοριστεί η εξάπλωση της επιδημίας σε αυτή την κοινωνική ομάδα και να επιλυθούν ταχύτατα τα προβλήματα που υπάρχουν για την περίθαλψή τους (κοινωνική ασφάλιση, επάρκεια προσωπικού και χώρων νοσηλείας, προγράμματα στέγασης και απεξάρτησης).

Στο 24ο Πανελλήνιο Συνέδριο του AIDS παρουσιάζονται τα τελευταία δεδομένα που αφορούν το πρόβλημα αυτό. Επίσης παρουσιάζονται και όλες οι πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν την HIV λοίμωξη στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Αναδεικνύονται πρωτότυπες ερευνητικές εργασίες, που αφορούν στην παθογένεια και τη φυσική πορεία της νόσου, σε διάφορα νοσήματα, και στις επιπλοκές, την αντοχή και το κόστος της αντιρετροϊκής αγωγής.

Η αύξηση της αντοχής στα αντιρετροϊκά φάρμακα, σε ασθενείς με πρόσφατη διάγνωση HIV λοίμωξης που παρουσιάζεται στη Βόρεια Ελλάδα (22%), σε αντίθεση με τη διαχρονικά σταθερή αντοχή στη Νότια Ελλάδα (6,4%), συνιστά ένα σοβαρό πρόβλημα, που θα μπορούσε να υπονομεύσει την αποτελεσματική θεραπεία και να αυξήσει υπερβολικά το κόστος.

Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, το κόστος αντιμετώπισης της HIV λοίμωξης αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Η μείωση των τιμών των φαρμάκων δεν αντανακλάται πλήρως στη μείωση του κόστους θεραπείας της HIV λοίμωξης, πιθανόν λόγω της εξατομίκευσης της θεραπείας και των αλλαγών στις κατευθυντήριες οδηγίες θεραπείας προς την κατεύθυνση αντικατάστασης παλαιότερων φαρμάκων με νεότερα αποτελεσματικότερα και ασφαλέστερα.
Στo πλαίσιο της εκπαίδευσης – ενημέρωσης που διαχρονικά παρέχει η Ε.Ε.Μ.Α.Α., διοργανώνονται στη διάρκεια του Συνεδρίου εκπαιδευτικά σεμινάρια σε φοιτητές ιατρικής, νοσηλευτές και οδοντιάτρους και σεμινάρια ενημέρωσης σε μαθητές Επαγγελματικών Λυκείων της Δυτικής Αττικής και Αξιωματικούς της Ελληνικής Αστυνομίας.

Επιπλέον, το Συνέδριο περιλαμβάνει και ένα Δορυφορικό Συμπόσιο Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων με Θέμα «Ζώντας με τον HIV: Μηνύματα αισιοδοξίας ή απαισιοδοξίας».

Εντός του 2013 αναμένεται να κυκλοφορήσουν δύο νέοι σταθεροί συνδυασμοί αντιρετροϊκών φαρμάκων σε ένα δισκίο στο πλαίσιο των ήδη γνωστών κατηγοριών (STRIBILD®, συνδυασμός elvitegravir, cobicistat, emtricitabine και tenofovir disoproxil και EVIPLERA®, συνδυασμός emtricitabine, rilpivirine και tenofovir disoproxil).

Οι προσπάθειες για την ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού εμβολίου για την οριστική θεραπεία της HIV λοίμωξης δεν έχουν ακόμα καρποφορήσει.

Όμως, πρόσφατες πρόοδοι στον τομέα αυτό απέδειξαν για πρώτη φορά ότι η κατασκευή ενός αποτελεσματικού προφυλακτικού εμβολίου είναι επιστημονικά δυνατή και παρέχουν σοβαρή ελπίδα για το μέλλον. Μέχρι τότε η σωστή και συνεχής ενημέρωση, η λήψη προφυλακτικών μέτρων και η έγκαιρη θεραπεία αποτελούν τα αποτελεσματικότερα μέτρα ελέγχου της εξάπλωσης της νόσου.