Οδική ασφάλεια των μαθητών

Η σχολική χρονιά ξεκίνησε και μαζί η ανησυχία για την ασφάλεια των παιδιών. Τόσο μέσα όσο και έξω από το σχολείο. Η ΕΛΠΑ ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς, παρέχει πρακτικές συμβουλές και υπενθυμίσεις στους γονείς, στους εκπαιδευτικούς και στους οδηγούς στην προσπάθεια περιορισμού των ατυχημάτων με μαθητές και παιδιά, στο δρόμο και στο σχολείο.

Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία των Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας-Εurostat, κάθε χρόνο στη χώρα μας σημειώνονται περισσότερα από 1.800 ατυχήματα μέσα και έξω από τα σχολεία, με θύματα μικρούς μαθητές.

Περισσότερα από 75 παιδιά (0-14 ετών) αφήνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στους δρόμους της χώρας μας.

Με την ευαισθητοποίηση των γονέων και των εκπαιδευτικών για την πρόληψη των τροχαίων, τα ατυχήματα μπορούν να μειωθούν στο ελάχιστο, τονίζει η ΕΛΠΑ που ενόψει της νέας σχολικής χρονιάς, καλεί τους γονείς, τους νηπιαγωγούς, δάσκαλους και καθηγητές αλλά και τους οδηγούς να αναλάβουν και να υιοθετήσουν όλες εκείνες τις επιμέρους πρωτοβουλίες και μέτρα, που στοχεύουν στον περιορισμό των ατυχημάτων. Προς το σκοπό αυτό:

Οι γονείς να περπατήσουν μαζί με τους μικρούς μαθητές στις διαδρομές και διαβάσεις προς και από το σχολείο από τις οποίες η μετάβαση και η αποχώρησή τους γίνονται με ασφάλεια, χωρίς να διατρέχουν κίνδυνο.

Να ενεργοποιήσουν και να ενισχύσουν -και μέσω των τοπικών τους συλλόγων-, το θεσμό του «Σχολικού Τροχονόμου». Ένας χρήσιμος θεσμός που λειτουργεί με επιτυχία τα τελευταία χρόνια σε αρκετά σχολεία της χώρας.

Στις περιπτώσεις όπου η μετακίνηση των μαθητών γίνεται με σχολικά λεωφορεία, οι γονείς θα πρέπει να λάβουν τη διαβεβαίωση ότι αυτά είναι απολύτως κατάλληλα (πρόσφατα ελεγμένα, διαθέτουν ζώνες ασφαλείας, πυροσβεστικά μέσα, συνοδό κ.ά.) προκειμένου να εξασφαλίζονται οι ασφαλείς συνθήκες μεταφοράς.

Επίσης να γίνει σαφής επίδειξη για τον ασφαλή τρόπο προσέγγισης, επιβίβασης, αποβίβασης και αποχώρησης από το σχολικό λεωφορείο.

Οι νηπιαγωγοί, οι δάσκαλοι και καθηγητές να μυήσουν τους μαθητές στους απλούς κανόνες της ασφαλούς οδικής συμπεριφοράς, όπως στην αποκλειστική χρήση των διαβάσεων και των σηματοδοτών, στην αποφυγή επικίνδυνων παιχνιδιών μέσα και έξω από το σχολείο, στο δρόμο. Ειδικότερα δε, στη χρήση του παιδικού καθίσματος και της ζώνης ασφαλείας για όσο βρίσκονται μέσα σε αυτοκίνητο.

Οι οδηγοί όταν διέρχονται έξω από παιδικούς σταθμούς, νηπιαγωγεία, σχολεία και γυμνάσια, παιδικές χαρές και πάρκα όπου κυκλοφορούν, συχνάζουν και παίζουν μαθητές και μικρά παιδιά να οδηγούν με αυξημένη προσοχή και χαμηλότερη ταχύτητα, προκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι περιπτώσεις ατυχήματος.

Όταν μεταφέρουν μικρά παιδιά και μαθητές, να χρησιμοποιούν το πίσω κάθισμα με τα ειδικά καθίσματα και τις ζώνες ασφαλείας. Το άνοιγμα του αερόσακου μπορεί να αποβεί μοιραίο για ένα παιδί που κάθεται στο μπροστινό κάθισμα.

Όπως τονίζει στην ανακοίνωσή της η ΕΛΠΑ, «κάθε χρόνο στη χώρα μας καταγράφονται 1.800 ατυχήματα με θύματα παιδιά, ηλικίας έως 14 ετών και περισσότερα από 75 παιδιά έως 14 ετών αφήνουν την τελευταία τους πνοή στην άσφαλτο. Με τη διαρκή συνεργασία και την προσπάθεια όλων μας, είναι βέβαιο ότι θα περιοριστούν στο ελάχιστο τα ατυχήματα. Για να πετύχουμε αυτό το στόχο, δεν αρκεί μόνο η ευαισθησία μας. Είναι απαραίτητη η ενεργή, έμπρακτη συμμετοχή μας, ώστε να θωρακίσουμε με τον καλύτερο τρόπο τους πολίτες του αύριο. Αναμφισβήτητα απαιτείται η εξοικείωση των παιδιών μας στην κυκλοφορία, κάτι που αποτελεί βασική υποχρέωση όλων μας».

Ο οδηγός «Διδάσκοντας τα παιδιά μας την Οδική Ασφάλεια», πού συντάχθηκε με τη συνεργασία του βρετανικού τμήματος «Teaching Children Road Safety», απευθύνεται με απλές και πρακτικές συμβουλές σε τέσσερις κατηγορίες ηλικιών παιδιών (1-4, 5-6, 7-9 και 10-15 ετών), προκειμένου να διδαχθούν από τους γονείς τους, τους βασικούς κανόνες οδικής ασφάλειας.

Ηλικία 1-4 ετών: «Προστατέψτε το παιδί σας»

-Τα παιδιά αυτής της ηλικίας δεν έχουν την ικανότητα να αντιμετωπίσουν την κυκλοφορία. Ποτέ μην τα αφήνετε, μόνα τους, ακόμη και όταν είναι παρέα με μεγαλύτερα παιδιά.

-Επιλέξτε το μέρος που θα είναι ασφαλές για να παίζουν. Ποτέ στο πεζοδρόμιο ή στο δρόμο, ακόμη κι αν είναι ήσυχος. Αν δεν υπάρχει, όμως, άλλο μέρος για παιχνίδι, τότε να είναι μαζί τους ενήλικας, να τα προσέχει.

-Όταν βγαίνετε μαζί τους έξω, βεβαιωθείτε ότι το παιδί αυτής της ηλικίας περπατά στην πλευρά του πεζοδρομίου που είναι μακρύτερα από την κυκλοφορία (εσωτερικά δηλαδή), ακόμη κι αν του κρατάτε το χέρι.

-Δώστε το καλό παράδειγμα. Εξηγείστε του, τί είναι η κυκλοφορία. Πείτε του για τα φανάρια, γιατί πρέπει να σταματάμε και να ελέγχουμε το δρόμο, πριν τον διασχίσουμε. Εξηγείστε του τη διαφορά μεταξύ δρόμου και πεζοδρομίου. Εξηγείστε του ακόμη ότι, πολλές φορές, τα αυτοκίνητα και οι μοτοσικλέτες ανεβαίνουν και στο πεζοδρόμιο για διάφορους λόγους, συνεπώς και εκεί πρέπει να προσέχουμε.

Ηλικία 5-6 ετών: «Διδάσκοντας το παιδί»

-Όποτε βγαίνετε μαζί με το παιδί σας στο δρόμο, πείτε του τι πρόκειται να κάνετε και γιατί. Εξηγείστε στο παιδί τα βασικά σημεία για να διασχίσετε μια διασταύρωση:

•Να σκέπτεται («Βρες ένα ασφαλές σημείο να σταθείς»)
•Να σταματά σε σημείο που θα είναι ορατό από τους διερχόμενους οδηγούς
•Να επιλέγει («Απόφυγε να περάσεις μεταξύ σταματημένων αυτοκινήτων»)
•Να περιμένει (Μέχρι να είναι σίγουρο ότι θα περάσει με ασφάλεια)
•Να ξεκινά στο σωστό χρόνο (Όταν δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος)
•Να περνά γρήγορα απέναντι (Χωρίς να σταματά, να έχει το νου του, την ώρα που διασχίζει τον δρόμο, μόνο σε αυτό).

-Κάντε του πρακτική, σε ήσυχους δρόμους κοντά στο σπίτι. Πρώτα, δείξτε του τί να κάνει. Μετά, αφήστε το να σας οδηγήσει εκείνο να περάσετε απέναντι. Αργότερα, αφήστε το να έλθει σε εσάς προσεκτικά, όταν το περιμένετε εσείς στο απέναντι πεζοδρόμιο.

-Στην ηλικία αυτή, το παιδί δεν είναι πραγματικά έτοιμο να διασχίσει το δρόμο. Βεβαιωθείτε ότι πάντα ένας ενήλικας θα είναι κοντά του.

-Τα περισσότερα ατυχήματα γίνονται όταν το παιδί αρχίζει το σχολείο και δεν συνοδεύεται από ενήλικα. Προσπαθήστε να συνδυάσετε τις ώρες σχολείου με κάποιον άλλο γονέα για να πάρει το παιδί σας από το σχολείο, αν δε μπορείτε εσείς οι ίδιοι.

-Επιλέξτε την πιο ασφαλή διαδρομή σχολείο- σπίτι, κάντε τη μαζί με το παιδί σας και εξηγείστε του γιατί. Όπου υπάρχει κοντινή διασταύρωση με σηματοδότη χρησιμοποιείστε τη.

Ηλικίες 7-9 ετών: «Διέλευση σε σταυροδρόμι, χωρίς φανάρια»

-Εξηγείστε στο παιδί σας τα στάδια που χρειάζονται για να διασχίσει με ασφάλεια ένα δρόμο χωρίς σηματοδότη.

-Αφού βεβαιωθείτε ότι το παιδί έχει κατανοήσει τα παραπάνω, κάντε του πρακτική εξάσκηση, ξεκινώντας από ήσυχους δρόμους, που στο παρελθόν έχετε διασχίσει μαζί. Παρακολουθείστε το και βεβαιωθείτε, πριν το αφήσετε μόνο του να το κάνει.

-Δοκιμάστε το ίδιο αργότερα, σε πιο πολυσύχναστους δρόμους. Κάντε το μαζί του πολλές φορές, πριν το αφήσετε μόνο του.

-Πολλά παιδιά (όπως και ενήλικες) δεν είναι ικανά να κρίνουν την ταχύτητα με την οποία κινούνται τα αυτοκίνητα, καθώς και την απόσταση (πόσο μακριά είναι). Εξ άλλου, η ηλικία που τα παιδιά κατανοούν τα θέματα αυτά, διαφέρει από παιδί σε παιδί. Όλα τα παιδιά μαθαίνουν από το παράδειγμα των γονέων τους. Αυτό, μην το ξεχνάτε ποτέ.

-Να ντύνετε το παιδί σας με λαμπερά χρώματα (ή χρώματα που «τραβούν το μάτι» των οδηγών) και βέβαια όχι με μαύρα ρούχα, έστω κι αν είναι της μόδας, ειδικά με μουντό ή συννεφιασμένο καιρό. Θυμηθείτε, όμως, ότι και τα πιο λαμπερά χρώματα δεν φωσφορίζουν το βράδυ σε σκοτεινούς δρόμους. Εξηγείστε στο παιδί γιατί το ντύνετε με ανοικτά χρώματα, ειδικά το βράδυ.

Ηλικίες 10-15 ετών: «Μάθετε στα παιδιά σας να σκέπτονται για τον εαυτό τους».

-Είναι οι ηλικίες που τα παιδιά χρειάζονται και απαιτούν σταδιακά την ανεξαρτησία τους. Μπορεί μάλιστα να φύγουν και κάποια διαστήματα μακριά από το σπίτι, π.χ. για να επισκεφθούν φίλους τους.

Το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής παιδιών σε ατυχήματα με αυτοκίνητο είναι ηλικίας από 12 έως 15 ετών. Είναι η ηλικία που το παιδί νομίζει ότι «τα ξέρει όλα». Είναι στο δικό σας χέρι να το κάνετε να δει με σοβαρότητα τα θέματα της οδικής ασφάλειας.

-Συνεχίστε να του μιλάτε για τους κινδύνους της κυκλοφορίας. Υπενθυμίστε του να περιμένει να σταματήσει η κίνηση για να διασχίσει ένα δρόμο, να χρησιμοποιεί τις διαβάσεις πεζών, να μην διασχίζει δρόμους κάνοντας «ζιγκ-ζαγκ», ενώ αν υπάρχει νησίδα στη μέση λεωφόρου τότε να διασχίζει τη λεωφόρο σαν να πρόκειται για δύο ξεχωριστούς δρόμους, σταματώντας και περιμένοντας πάνω στη νησίδα.

-Συζητείστε με το παιδί σας τους κινδύνους για κάθε διαδρομή που πρόκειται εκείνο να κάνει (κυρίως αυτή του σχολείου).

-Ελέγξτε αν το παιδί σας μπορεί να κρίνει σωστά την ταχύτητα και την απόσταση των αυτοκινήτων σε έναν πολυσύχναστο δρόμο και συζητείστε μαζί του για τα ασφαλή περάσματα.

-Επιμείνετε ότι ποτέ δεν πρέπει να διασχίσει ένα δρόμο ακολουθώντας τυφλά τους φίλους του ή άλλους. Πάντα πρέπει να σκέπτεται και να προσέχει εκείνο τον εαυτό του.

-Πάνω από όλα, οδηγείστε το παιδί με το παράδειγμα σας, τόσο σαν πεζοί όσο και σαν οδηγοί- αναβάτες (ζώνες- κράνος).

Για την αναγκαιότητα χρήσης των βοηθημάτων και επιμονής στο θέμα της οδικής ασφάλειας, έρχονται τα στατιστικά στοιχεία να δώσουν το μέγεθος του προβλήματος.

Σύμφωνα με τους πίνακες θνησιμότητας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, η Ελλάδα κατέχει την τρίτη υψηλότερη θέση στην Ε.Ε. (14 ανά 100 χιλ άτομα) αναφορικά με τους δείκτες θνησιμότητας από τροχαία ατυχήματα μεταξύ παιδιών, εφήβων και νέων έως 25 ετών.

-Κατά την διάρκεια 1996-2003, καταγράφηκαν στο Σύστημα Καταγραφής Ατυχημάτων στα Εξωτερικά Ιατρεία 237,577 ατυχήματα σε άτομα έως 25 ετών, εκ των οποίων 22,037 (9%) ήταν τροχαία.

– Η ετήσια επίπτωση στα παιδιά (0-14 ετών) ήταν 720 ανά 100,000 άτομα, ενώ στους εφήβους και νέους (15-24 ετών) ήταν οκταπλάσια (5,600 ανά 100,000 άτομα).

-Το 50% των παιδιών 0-14 ετών που υπέστησαν τροχαίο ατύχημα, τραυματίστηκαν ως πεζοί.

-Το 20% των παθόντων παιδιών προσχολικής ηλικίας κάθονταν στο μπροστινό κάθισμα και το 70% δεν έκανε χρήση παιδικού καθίσματος.

-Το 10% των παθόντων παιδιών 5-14 ετών ήταν ποδηλάτες, ενώ σχεδόν κανένα δεν φορούσε κράνος.

-Επτά στους δέκα παθόντες εφήβους και νέους 15-24 ετών τραυματίστηκαν ως χρήστες μηχανοκίνητων δικύκλων.