Το μέλλον της Ελλάδας στην ευρωζώνη είναι ένα ζήτημα που έχει πλέον ξεφύγει από το πεδίο της οικονομίας και της πολιτικής, αγγίζοντας σε διεθνές επίπεδο άλλους τομείς όπως η επιστήμη.

Είναι ενδεικτικό ότι ένα από τα κορυφαία επιστημονικά περιοδικά στον κόσμο και πιθανώς το καλύτερο από άποψη εκλαΐκευσης των επιστημονικών θεμάτων, το βρετανικό «New Scientist», στην τελευταία ηλεκτρονική έκδοσή του αφιερώνει εκτεταμένο αφιέρωμα στη χώρα μας με τίτλο «Η ελληνική κρίση».

Χωρισμένο σε επιμέρους ενότητες, το «New Scientist» (που κατά κάποιο τρόπο είναι ανάλογο σε κύρος στο χώρο της επιστήμης με τον επίσης βρετανικό «Economist» στον τομέα της οικονομίας) επικεντρώνεται στις ευρύτερες επιπτώσεις από μία πιθανή έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη (το γνωστό πλέον ως σενάριο «Grexit» – Greek Exit), στο τι πρέπει να γίνει ώστε να αποφευχθεί μία ανθρωπιστική κρίση ως συνέπεια της οικονομικής, στο ποιοί είναι οι τομείς εκείνοι, πέρα από την υγεία, όπου θα έπρεπε να κατευθυνθούν δημόσιοι πόροι και, τέλος, γιατί δεν είναι η καλύτερη λύση για τα προβλήματα της ευρωζώνης το να φύγει η Ελλάδα από το «κλαμπ».

Το περιοδικό αναφέρει ακόμα ότι ο συνδυασμός οικονομικής κατάρρευσης, πολιτικής αστάθειας και δυσκολίας ικανοποίησης στοιχειωδών ανθρωπίνων αναγκών δημιουργούν συνθήκες ευνοϊκές για εκτεταμένη κοινωνική αναταραχή, θυμίζοντας παρεμπιπτόντως ότι η Ελλάδα αποκατέστησε το δημοκρατικό καθεστώς της μόλις το 1974, το ίδιο έτος συμπτωματικά που ξερίζωσε και την ελονοσία.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ, σύμφωνα με το New Scientist, η προηγούμενη εμπειρία από ανάλογες κρίσεις (Αργεντινή, Σουηδία, Ιαπωνία) δείχνει τα προβλήματα για τη δημόσια υγεία, όταν μία σύγχρονη οικονομία καταρρέει.

Το περιοδικό επισημαίνει ότι είναι ήδη ολοφάνερο το ανθρώπινο κόστος από την κρίση στην Ελλάδα, ιδίως στον τομέα της υγείας, καθώς πολλοί πολίτες αδυνατούν να εξασφαλίσουν ακόμα και βασικές ιατρικές και φαρμακευτικές υπηρεσίες.

Όπως τονίζει, η προστασία της σωματικής και ψυχικής υγείας των πολιτών πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα, ακόμα και εν μέσω κρίσης. Υπογραμμίζει επίσης, ότι ασθένειες που ενδημούν σε άλλες χώρες νοτίως της Ελλάδας, αλλά όχι στην Ευρώπη, όπως η ελονοσία, αρχίζουν πλέον να κάνουν την επανεμφάνισή τους στη χώρα μας, με κίνδυνο ίσως να εξαπλωθούν πέρα από τα ελληνικά σύνορα, αν οι εγχώριες υπηρεσίες υγείας καταρρεύσουν.

Μεταξύ άλλων, επισημαίνεται η αύξηση των αυτοκτονιών, των περιστατικών βίας, ληστειών και γενικότερα της εγκληματικότητας στην Ελλάδα κατά τα τελευταία χρόνια.

Το περιοδικό συστήνει, εν προκειμένω, να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην καταπολέμηση της ανεργίας, από την οποία πηγάζουν πολλά από αυτά τα προβλήματα. Γίνεται μάλιστα η πρόβλεψη ότι, αν η κρίση συνεχιστεί, μπορεί να υπάρξουν περισσότεροι πρόωροι θάνατοι ηλικιωμένων, οι οποίοι είναι και οι πιο ευάλωτοι στις διάφορες ελλείψεις.

Τονίζεται ακόμα η ανάγκη να διαφυλαχθεί η Παιδεία, ώστε να μην απαξιωθούν οι δεξιότητες του εργατικού δυναμικού της χώρας, γεγονός που θα δυσκολέψει μελλοντικά την έξοδο από την ύφεση και την προσέλκυση νέων επενδύσεων. Επίσης συστήνεται η ενίσχυση των ανέργων με επιδόματα ανεργίας, μεταξύ άλλων επειδή αυτοί οι δημόσιοι πόροι ανακυκλώνονται στην οικονομία και τονώνουν τη ζήτηση στην αγορά.

Ειδικότερα για το μέλλον και της δομή της ευρωζώνης, το New Scientist ανατρέχει στις επιστημονικές θεωρίες των δικτύων και της πολυπλοκότητας, υποστηρίζοντας ότι το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι το επιμέρους χρέος οποιασδήποτε μεμονωμένης χώρας, αλλά ο λανθασμένος τρόπος που εξαρχής «χτίσθηκε» η ζώνη του ενιαίου νομίσματος στην Ευρώπη, δηλαδή στην άμμο αντί σε στερεά θεμέλια. Δίκτυα όπως η ευρωζώνη, όπου τα μέλη τους ταυτόχρονα συνεργάζονται και ανταγωνίζονται, είναι ευάλωτα, όμως πάντα υπάρχουν περιθώρια να βελτιωθεί η ισορροπία ανάμεσα στον ανταγωνισμό και στη συνεργασία.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα «δίκτυο» (όπως μπορεί να θεωρηθεί η ευρωζώνη) έχει τρεις εναλλακτικούς δρόμους για να αποφύγει τη διάλυση: να μειώσει την αλληλεξάρτηση μεταξύ των μελών (ώστε οι ανεξάρτητες πολιτικές ενός κράτους να μην «μολύνουν» τα υπόλοιπα), να αυξήσει τη ρύθμιση (επιβολή αυστηρότερων οργανωτικών κανόνων που δεσμεύουν τους πάντες) ή να υπάρξει απομάκρυνση κάποιου μέλους (πλήρης απομόνωση του «αδύναμου» κρίκου για να δυναμώσουν οι υπόλοιποι).

Το αφιέρωμα κλείνει με την παρατήρηση του φιλελεύθερου και φεντεραλιστή πρώην πρωθυπουργού του Βελγίου Γκι Φερχόφσταντ ότι «ούτε η Ελλάδα, ούτε η Πορτογαλία, ούτε η Ισπανία, έχουν δημιουργήσει την κρίση της ευρωζώνης». Όπως και οι επιστήμονες θεωρητικοί των συστημάτων, εισηγείται διαφορετικές συστημικές λύσεις και κυρίως πιο στενό συντονισμό των οικονομικών πολιτικών των κρατών-μελών και έκδοση ευρωομολόγων.